Starbucks of graffiti: Bogotá’s ongelijkheid

Wie met de Transmilenio een busrit dwars door de stad maakt, zal zich verbazen hoe enorm het verschil tussen de wijken kan zijn . Op de ene straathoek pronken Starbucks ketens en nieuwe appartementencomplexen. Op de andere staan vervallen gebouwen met muren vol graffiti en liggen er daklozen gewikkeld in jassen te slapen. Armoede drijft veel mensen tot criminaliteit. De gemiddelde inwoner van Bogotá weet goed dat er delen van de stad zijn waar je 's nachts en soms zelfs overdag niet moet komen.

Ongelijkheid
Colombia staat op de achtste plaats van de Gini-index van meest ongelijke landen ter wereld. Een van de belangrijkste oorzaken is de al vijftig jaar durende burgeroorlog die al bijna zes miljoen mensen uit hun woonplaats heeft verdreven. In Bogotá leven de getroffenen op straat en hebben ze weinig toegang tot de welvaart van de hoogopgeleide klasse, en de economische groei van een kleine vijf procent die het land vorig jaar genoot. 

Contacten
Journalist, gids en hoteleigenaar Richard McColl schreef in The Bogotá Post zijn tips aan werkzoekende expats: “Contacten, contacten, contacten, dat is hoe het hier werkt.” En contacten binnen de hoge klasse is precies waar het de lage klasse aan ontbreekt. Want hoe kom je in contact met mensen die wonen in huizen achter hoge hekken en uitgaan op plaatsen waar jij niet eens een glas water kan betalen?

Juan (20), jongleert bij stoplichten

“Ik groeide op met alleen een moeder. Zij kookte altijd in restaurants, tegen een minimumloon van 220 euro per maand. Hiermee moest ze voor vier kinderen zorgen. Om me heen belandden jongeren in de criminaliteit en raakten aan de drugs. Het enige wat ik doe is dagelijks blowen, omdat ik die chemische cocaïne-achtige middelen maar niets vind.

Ik raakte in contact met ENDA, een hulporganisatie die zich onder andere bezighoudt met jongeren uit probleemwijken. Via hen leerde ik jongleren en eenwieleren bij een circus. Ik verdiende daar zo'n honderd euro per maand, maar kwam er al gauw achter dat veel geld bleef hangen bij de organisatoren. Een vriend van me jongleerde al op straat en vertelde dat ik daar meer mee kon verdienen dan bij het circus.

Tijd en plaats zijn erg belangrijk bij dit werk. Daarom jongleer ik altijd aan het begin van de dag, als mensen nog energie hebben, en in de betere wijken. Mensen van allerlei klassen geven mij geld: het ene moment draait het raam van een BMW omlaag, het volgende moment krijg ik vanuit een bus iets toegestopt.

In de wijk waar ik woon staan enorm vervallen huizen, waar drugsverslaafden in wonen, maar er staan ook een aantal redelijke huizen tussen. Mijn vriendin en ik hebben het wel getroffen, we hebben een redelijke plek voor het geld dat we betalen. Van het geld dat ik met jongleren verdien kunnen we nu rondkomen en zelfs af en toe uitgaan, hoewel ik niet veel uitgeef aan kleren of andere luxe.

In de toekomst wordt het anders want mijn vriendin is hoogzwanger. Ik moet serieus worden. Komend jaar wil ik daarom kunst studeren. Er is hier een school die wordt gefinancierd door Terre des Hommes, speciaal gericht op jongens als ik die uit een omgeving van geweld en drugs komen.”

Olivia (25), werkt als externe consultant op een ambassade

“Mijn vader vertrok toen ik drie jaar was. Ik was enig kind en ben samen met mijn moeder opgegroeid. Ze werkt als journalist en in de communicatie. Momenteel is ze hoofd communicatie van een waterbedrijf in Riohacha. Mijn moeder heeft altijd goed voor me gezorgd: ze heeft bijvoorbeeld mijn studie Politicologie aan een privé-universiteit betaald. Dat kostte ongeveer vierduizend euro per semester. De openbare universiteiten zijn hier helaas erg slecht, dus is het belangrijk dat je aan een privé-universiteit studeert om goed werk krijgen.

Mijn baan als externe consultant kreeg ik via via. Een goede vriendin van me wist dat de ambassade iemand zocht om wat extra werk te doen vanwege het bezoek van een belangrijke minister. Dat was maar voor vier weken, maar daarna vroegen ze of ik kon blijven. Het verdient goed, maar ik heb vrienden die veel beter verdienen dan ik. Sommigen hebben een salaris van bijna tweeduizend euro per maand en een auto van de zaak. Ik ben erg blij dat ze zulke banen hebben gekregen in een land dat zo weinig mogelijkheden kent.

Ik woon in een gesloten gemeenschap van vijf appartementengebouwen aan de rand van Chapinero, een goede wijk en populair uitgaansgebied. Vanuit mijn raam op de zevende verdieping heb ik aan de ene kant een prachtig uitzicht over de stad, maar aan de andere kant zie ik een slechte wijk die vlakbij de mijne ligt. Zo zie je gelijk wat een contrasten Bogotá kent.

Volgend jaar hoop ik mijn master Politicologie en Ontwikkelingssociologie te kunnen doen. Zodra de vredesovereenkomst tussen de verschillende gewapende groepen en de overheid is getekend, zal er nog een hoop werk aan de winkel zijn in Colombia. De mensen die zijn opgegroeid in een omgeving van geweld en oorlog moeten leren functioneren in een normale maatschappij. Daar wil ik iets aan bijdragen door bij een hulporganisatie te gaan werken.”