De overheid naait sekswerkers (en betaalt ze geen cent)

In theorie kunnen ook andere beroepen van opting-in gebruikmaken, maar als enige beroepsgroep worden sekswerkers in veruit de meeste gevallen1 door de gemeente verplicht om via opting-in te werken. Daar zit onkunde achter: gemeentes vinden sekswerk ingewikkeld en vallen terug op een bestaand model dat ook in andere gemeentes wordt gebruikt. Maar ook wantrouwen: met deze regel weet men immers zeker dat de sekswerker belasting betaalt, alsof ze dat als zzp’ers niet zouden doen.

In het coronamaatregelenpakket is de opting-in niet meegenomen. Het steunpakket van de regering geldt namelijk alleen voor zelfstandig ondernemers. En dus krijgt de ‘legale’ sekswerker, die in de vergunde branche geld verdient en belasting betaalt, geen financiële steun van de overheid.

Voor zzp’ers die door de coronamaatregelen werden getroffen, riep de regering in allerijl de ‘Tijdelijke overbrugging zelfstandige ondernemers’ (Tozo) in het leven, waarmee zelfstandigen voor een overbruggingsperiode van drie maanden bijstand kunnen ontvangen zonder dat daar een vermogens- of partnercheck aan voorafgaat. Geheel onvoorwaardelijk is de Tozo niet: een ondernemer moet 23 uur per week aan het eigen bedrijf besteden en moet kunnen aantonen vergunningen te bezitten die benodigd zijn voor het beroep dat hij of zij bij de KvK heeft opgegeven.

De vereiste vergunning weigeren veel gemeenten aan sekswerkers uit te geven; ze willen geen prostitutie in hun gemeente of vinden dat sekswerkers maar in het plaatselijke bordeel onder de opting-in moeten werken. En ook áls iemand een vergunning kan krijgen, is het maar de vraag of diegene dat wil. Vergunningen zijn namelijk openbaar, wat de kans op stigmagerelateerd geweld kan vergroten. Bekend zijn als sekswerker heeft gevolgen; het kan tegen je gebruikt worden in een voogdijzaak, maakt het krijgen van een hypotheek vrijwel onmogelijk en lijkt voor sommige klanten en (ex-)partners een vrijbrief voor fysiek geweld.

Eind vorig jaar presenteerde Rutte III de ‘Wet regulering sekswerk’ (Wrs). Het verzinnen – want dat is het – van een nieuwe sekswerkwet stond hoog op het verlanglijstje van de christelijke coalitiepartijen. Ondanks het feit dat er in de Eerste Kamer al een andere wet op goedkeuring lag te wachten, lobbyden zij voor een eigen anti-sekswerkwet. Hieronder enkele dieptepunten:

• Een verplichte registratie van bijzondere persoonsgegevens over het seksuele leven van sekswerkers;
• Een verplichte vergunning die alleen afgegeven wordt door een ambtenaar die in een persoonlijk gesprek inschat of een sekswerker verstandig genoeg is om over zijn of haar eigen lichaam te besluiten;
• Een boete van ruim 20.000 euro voor sekswerkers die zonder vergunning te werk gaan;
• De mogelijkheid tot het opleggen van een gevangenisstraf aan iedereen die diensten afneemt bij een sekswerker (denk aan boekhouders, chauffeurs, huisgenoten met wie huurkosten worden gedeeld);
• Een leeftijdsverhoging voor sekswerkers van 18 naar 21 jaar.

De afgelopen jaren hebben we gezien dat onze overheid niet erg goed is in het beschermen van de digitale administratie. De geschiedenis heeft sowieso al bewezen dat het nogal gevaarlijk is om van een gemarginaliseerde groep mensen een lijst bij te houden, of om ze verder te isoleren door de mensen die hen helpen te straffen. Met de overtuiging dat jongvolwassenen kwetsbaarder zijn komt normaliter ook het besef dat wanneer zij om wat voor reden dan ook in de problemen komen, ze altijd terecht moeten kunnen bij de juiste hulpverlening. Zonder angst daarvoor gestraft te worden. Een verbod, zo weten we, helpt daarbij niet.

Dat gebeurde niet. Ondanks alle negatieve reacties besloot de coalitie de wet zonder noemenswaardige aanpassingen door te sturen naar de Raad van State. De wens van de christelijke coalitiepartijen weegt blijkbaar zwaar. Bovendien is er haast geboden: de volgende verkiezingen bieden zich over tien maanden al aan, dus veel tijd om de wet erdoorheen te krijgen is er niet meer.