1. Reis op een toeristenvisum
Sommige journalisten lukt het om, na lang aandringen, een persvisum voor Sudan te krijgen. Een toeristenvisum is een stuk makkelijker. Vermeld in de aanvraag niet dat je naar Darfur wil, het is beter om geen slapende honden wakker te maken.
Even vergeten wat er precies aan de hand is in Darfur? Lees dan deze explainer!
2. Vraag je visum aan in een buurland van Sudan
Als je in Nederland een toeristenvisum aanvraagt, bestaat de kans dat de Sudanese ambassade ontdekt dat je journalist bent. Dit probleem is te omzeilen door je aanvraag in een van de Afrikaanse buurlanden van Sudan te doen: Egypte, Tsjaad of Ethiopië. De consulaten daar controleren de identiteit van aanvragers doorgaans wat minder rigoureus.
3. Reis Sudan binnen via Tsjaad
Buitenlandse bezoekers die naar Darfur willen, hebben een officiële vergunning nodig van het Sudanese Ministerie van Binnenlandse Zaken. In de hoofdstad Khartoum wordt die vergunning doorgaans geweigerd, maar als je vanuit buurland Tsjaad direct Darfur binnenreist gelden er andere regels. In de grensplaats Geneina krijgen Westerse toeristen bij de douane een hartelijke ontvangst. De grensbeambtes regelen in een mum van tijd ter plekke de benodigde vergunningen en stempels. In de grote steden in Darfur kun je vrij rondlopen, zonder begeleiding door politie of veiligheidsdienst. Op het platteland is scherper toezicht.
4. Sluit je aan bij een militair konvooi
De grote steden in Darfur zijn relatief veilig. Maar op het platteland zijn milities actief die buitenlanders gijzelen voor losgeld. Vooral de streek rond het stadje Zalingei, op de doorgaande route van Geneina naar Khartoum, is berucht. In januari werden daar twee Russische piloten ontvoerd. Om gijzeling te voorkomen kun je je op sommige trajecten aansluiten bij een militair konvooi. Goedkoop is dat niet. Lokale chauffeurs betalen omgerekend zo’n honderd euro per auto voor de tocht van Geneina naar Nyala, de grootste stad in Darfur. Als buitenlander moet je rekenen op een hoger tarief, omdat je volgens de autoriteiten een populairder doelwit bent.
Hotels zijn er niet zo veel in Darfur. Reizigers slapen meestal op politieposten of bij vrienden
5. Draag een tulband
Bijna alle Sudanezen dragen een tulband. Behalve bescherming tegen de brandende zon zorgt zo’n doek er ook voor dat je minder gemakkelijk herkend wordt als blanke buitenlander. Helemaal als je de tulband combineert met een donkere zonnebril.
6. Neem een tent en een warme slaapzak mee
Hotels zijn er niet zo veel in Darfur. Reizigers slapen meestal op politieposten of bij vrienden of familie. Vaak kun je op politieposten gratis gebruik maken van simpele houten bedden: een geraamte van boomtaken bespannen met nylon touw. Als je meer privacy wilt kun je een eenvoudige tent meenemen. En vergeet ook niet een warme slaapzak. Vooral in de winter kan het ‘s nachts gemeen koud worden in Darfur.
7. Doe een cursus Arabisch
In Darfur wordt weinig Engels gesproken. In het lokale onderwijs, dat voor Afrikaanse begrippen zeker niet slecht is, is weinig aandacht voor vreemde talen. De meeste mensen beheersen alleen Arabisch, de nationale taal, en één of meerdere lokale talen, zoals Fur, Masalit of Zaghawa. Als je goed zoekt, kun je in Darfur vaak wel iemand vinden die Engels spreekt, maar dat luk niet overal. Zelfs een rudimentaire beheersing van het Arabisch maakt de communicatie al een stuk eenvoudiger.
Zelfs een rudimentaire beheersing van het Arabisch maakt de communicatie al een stuk eenvoudiger
8. Hang rond in een vluchtelingenkamp
In Geneina, de eerste stad na de grens met Tsjaad, kunnen reizigers kamperen op het ommuurde terrein van de douane. Aan de overkant van de straat is een groot ontheemdenkamp, met een eigen markt en winkels. Je kunt er meloenen kopen en telefoonkaarten, of op een eenvoudig terras thee drinken. De ontheemden hebben stuk voor stuk een aangrijpend verhaal. Bijna allemaal zijn ze meer dan tien jaar geleden verjaagd uit hun dorpen, die vaak maar enkele tientallen kilometers van Geneina verwijderd liggen. In de stad proberen ze een nieuw bestaan op te bouwen. Sommigen volgen een studie aan de lokale universiteit, anderen hebben een kruidenierswinkel geopend of een internetcafé.
9. Neem de tijd met regeringsfunctionarissen
Regeringsfunctionarissen, die zich in eerste instantie soms bot gedragen, zijn even later vaak een stuk vriendelijker. Als het ijs gebroken is, nemen de meesten alle tijd om met je te praten. En als toerist hoor je dingen die ze je als journalist nooit zouden vertellen. Hoge ambtenaren geven onder vier ogen opmerkelijk vaak openlijk kritiek op de Sudanese regering.
Als de veiligheidsdienst je aanhoudt – wat overal in Darfur gebeurt – is het belangrijk om te blijven lachen.
10. Blijf lachen
Als ambtenaren van de binnenlandse veiligheidsdienst je aanhouden – wat overal in Darfur gebeurt – is het belangrijk om te blijven lachen. Meestal moet je mee naar hun kantoor, voor ondervraging. De functionarissen zijn bijna altijd gekleed in burger. Als ze een ontspannen persoon tegenover zich hebben, zijn de ambtenaren meestal minder volhardend dan als je in de stress schiet. Dan denken ze dat je iets te verbergen hebt. Houd er rekening mee dat de veiligheidsdienst veel macht heeft in Sudan. Als ze de zaak niet vertrouwen, kunnen ze je zonder veel problemen deporteren.
