Amsterdam moet fossielvrij worden en zich voorbereiden op het uiteen klappen van de zogeheten koolstofbel. Vandaag start Amsterdam Fossielvrij een petitie en biedt het een brief met deze eis aan aan Kajsa Ollongren, wethouder Economie van de hoofdstad. De koolstofbel wordt gevormd door investeringen in fossiele brandstoffen die in de grond moeten blijven als wereldleiders zich aan hun afspraken houden om de aarde niet meer dan twee graden te laten opwarmen (zie kader). Amsterdam Fossielvrij is een groep “bezorgde Amsterdamse burgers”, waaronder econoom Ewald Engelen en bekende Nederlanders als Dolf Jansen. Initiatiefnemer Sven Jense (39, filmmaker en politicoloog): “De koolstofbel kan Amsterdam hard raken.”
Sven Jense
Tot nu toe richtte de publieke campagne tegen investeringen in fossiele bedrijven zich vooral op pensioenfondsen. Op welke manier is de gemeente Amsterdam kwetsbaar voor de koolstofbel?
“We richten ons met name op de Amsterdamse haven, die volledig eigendom is van de gemeente Amsterdam. Driekwart van de omzet in de haven is gerelateerd aan fossiele brandstoffen, zoals de overslag van kolen en olie. Amsterdam loopt vanwege de koolstofbel een groot financieel risico. Bovendien is profiteren van industrie die klimaatverandering veroorzaakt voor ons volledig onacceptabel. Als Amsterdammer maak ik me daar zorgen om.”
De koolstofbelDe koolstofbel, ook wel 'CO2-zeepbel' of ‘carbon bubble’, is de voorraad van fossiele brandstoffen die ondergronds moet blijven wil de aarde niet geplaagd worden door ernstige klimaatverandering. Wereldleiders hebben in het Akkoord van Kopenhagen afgesproken dat de aarde niet meer dan twee graden Celsius mag opwarmen. Deze afspraak uit zich in een mondiaal CO2-budget: de hoeveelheid broeikasgassen die de wereld maximaal mag uitstoten om aan deze afspraak te voldoen. Alles dat buiten dat CO2-budget valt, zou dus niet gewonnen mogen worden en geen financiële waarde hebben, terwijl ze wel op de bedrijfsbalansen van de energiereuzen prijken. Volgens experts van onder meer HSBC en Bank of England kunnen deze reserves als 'koolstofbel' tot een nieuwe financiële crisis leiden.
Is die Amsterdamse haven zo belangrijk voor de financiële positie van Amsterdam?
“Ja, er wordt veel geld verdiend en er werken veel mensen, ook bij toeleveranciers. Als wereldburger maak ik me ook zorgen om het klimaat. De Amsterdamse haven is een belangrijke schakel in de wereldwijde handel in fossiele brandstoffen. Zo heeft de haven de grootste benzineopslag ter wereld en is het na Rotterdam de tweede kolenhaven van Europa. Geen kleine speler dus. Wanneer de gemeente haar invloed aanwendt om de transitie naar een fossielvrije haven te versnellen, zou dat klimaatverandering tegengaan en schone energie stimuleren.”
De haven zelf zegt ‘tot de top van duurzame havens in Europa’ te willen behoren. Tot 2020 bouwt het bijvoorbeeld geen nieuwe overslagterminals voor kolen
en olieproducten. Ook wil het zich juist specialiseren in biomassa en biobrandstoffen. Trappen jullie geen open deur in?
“De gemeente en het havenbedrijf zeggen wel dat ze een duurzame haven nastreven, maar ze presenteren geen concreet uitgewerkte plannen. In het Strategisch Havenplan en de Strategische Visie wordt vooral gesproken over groeiverwachtingen in de benzine- en kolensectoren. Amsterdam moet een voorbeeld nemen aan Rotterdam waar de koolstofbel wel serieus wordt genomen: deze stad laat diverse onderzoeken uitvoeren naar de overgang naar een duurzame haven met een kleinere rol voor fossiele brandstoffen.”
Divesteren fossiele sector komt op stoomEen groeiende groep investeerders trekt zich terug uit de fossiele industrie. Zo besloot het Noorse parlement onlangs dat het staatsbeleggingsfonds, waarin de opbrengsten uit de nationale olie- en gaswinning terechtkomen, op termijn niet meer mag investeren in bedrijven die meer dan 30 procent van hun inkomsten genereren met het delven of verstoken van steenkolen, een van de meest CO2-intensieve energiebronnen. Met een vermogen van 825 miljard euro is het Statens pensjonsfond de grootste investeerder van Europa.
De Franse verzekeraar Axa – de op twee na grootste verzekeraar in Europa – maakte onlangs bekend een half miljard euro terug te trekken uit de kolenindustrie. Ook elektriciteitsbedrijven die meer dan de helft van hun elektriciteit met kolen opwekken, hoeven niet meer op investeringen van Axa te rekenen. Tegelijkertijd verdriedubbelt het bedrijf zijn investeringen in groene energie tot drie miljard euro in vijf jaar tijd.
In Nederland is een campagne gaande om pensionfonds ABP uit de fossiele industrie te laten stappen. Dagblad Trouw liet een enquête uitvoeren en concludeerde dat ‘zes op de tien Nederlanders willen dat hun pensioenfonds stopt met beleggen in steenkool, gas en olie, om de CO2-uitstoot te beperken.” Pensioendeelnemers willen duurzamere beleggingen, “zelfs al zou dat leiden tot hogere pensioenpremies of lagere pensioenen.”
Wat zijn jullie andere eisen?
“Naast een haven die niet meer afhankelijk is van de overslag van fossiele brandstoffen, willen we dat Amsterdam haar pensioenfonds ABP oproept niet meer te investeren in de fossiele industrie. Aan haar huisbanken – ING en de Bank Nederlandse Gemeenten – moet de gemeente garanties vragen dat gemeentegeld niet wordt geïnvesteerd in fossiele bedrijven.”
Roepen jullie hierna ook andere steden om fossielvrij te worden?
“Nee, wij zijn een beweging van bezorgde Amsterdamse burgers. Maar iedereen die zijn eigen stad ook fossielvrij wil maken, kan ons altijd bellen voor tips. Uiteindelijk gaan wij voor een fossielvrije wereld. Wie wil helpen kan onze petitie tekenen op www.amsterdamfossielvrij.nl.”
[[{“fid”:”36878″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”title”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”style”:”height:72px; width:581px”,”class”:”file-default media-element”}}]]
