Doe maar lekker duurzaam. Zo heet de actie die deze week van start is gegaan. Dit initiatief van voedingsconcern Unilever, supermarkt Albert Heijn en de Nationale Postcode Loterij heeft als doel de Nederlandse consument te motiveren om duurzamer te eten. Zet de actie daadwerkelijk zoden aan de dijk? Enkele redenen om daar aan te twijfelen.
De actie richt zich op 2,5 miljoen Nederlandse huishoudens. Deze groep, deelnemer van de Nationale Postcode loterij, ontvangen deze week een cadeaukaart ter waarde van 12,50 euro. Met de kaart kunnen klanten tot en met 4 oktober “duurzamere producten” kopen. Ze kunnen kiezen uit honderden producten die onder het Unilever Duurzame Landbouwprogramma vallen. Evenals uit Albert Heijns eigen merk producten en overige merken met een keurmerk of kenmerk zoals Beter Leven, Max Havelaar, EKO of Rainforest Alliance. In totaal gaat het om meer dan 1400 producten: bijvoorbeeld A-merken zoals Unox, Knorr, Bertolli, Lipton, Magnum en Ben & Jerry’s.
Mensen kennis laten maken met biologische tomatensoep of fairtrade thee: daar is niets mis mee. Als de producten in de smaak vallen, verkiezen klanten ze in plaats van reguliere soep en thee. En dat zou een gunstig effect op de aarde hebben.
Uitholling term ‘duurzamer’
Een resultaat uit het Dossier Duurzaam 2015 is dat de scepsis onder consumenten met 4 procent is afgenomen ten opzichte van vorig jaar. De gedachte dat het geen zin heeft om duurzame producten te kopen, omdat het toch niet bijdraagt aan een betere wereld, leeft nu nog bij 18 procent. Belangrijk daarbij te vermelden is dat de tegenstellingen tussen de zogenaamde fans en afwijzers van duurzaamheid wel steeds groter wordt.
Wat dat laatste betreft, doet de supermarktactie nog een duit in het zakje. Men heeft het namelijk over 'duurzamere' producten in plaats van 'duurzame'. Fleur van Bruggen, directeur communicatie van Unilever: “Er lopen producten mee die in onze ogen nog niet voor de volle 100 procent duurzaam zijn. Waarvan bijvoorbeeld nog niet 100 procent van de groenten en kruiden allemaal volgens onze duurzaamheidseisen zijn geproduceerd. En 90 procent is nou eenmaal niet 100 procent. Daarom zeggen we ‘duurzamere’.”
Het begrip ‘duurzamere’ is nogal betekenisloos als je een recent onderzoek van de BBC ernaast legt
Lipton thee
Het begrip ‘duurzamere’ is nogal betekenisloos als je een recent onderzoek van de BBC ernaast legt. De Britse mediazender onthulde afgelopen week mensonterende toestanden op de theeplantages in de Indiase deelstaat Assam – waar ook Unilevers Lipton thee vandaan komt. Er werd kinderarbeid geconstateerd, lonen uitbetaald die onder het wettelijk vastgestelde minimum liggen en het ontbrak de werknemers aan beschermende kleding tijdens het sprayen met chemicaliën. Ook werd er ondervoeding geconstateerd bij de werknemers en was de hygiëne ver beneden de maat. O ja: Unilevers Lipton thee draagt het onafhankelijke duurzaamheidskeurmerk Rainforest Alliance.
“De recente misstand nemen we ontzettend serieus”, meldt de directeur communicatie van Unilever. “Het zou naïef zijn van ons om te denken dat met onze omvang – 2 miljard keer per dag wereldwijd worden Unileverproducten geconsumeerd – en complexe keten je nooit wat tegenkomt als je een slag maakt naar 100 procent duurzame productie, maar dit betekent niet dat het mag gebeuren.” In 2011 trok onderzoeksorganisatie SOMO al aan de bel over de gesignaleerde misstanden op plantages waar Unilever zijn thee vandaan haalt.
Duurzamer wordt in deze context gebruikt als een containerbegrip
Terug naar de actie. Of de nog-niet-overtuigden daadwerkelijk het roer omgooien en duurzamer gaan inkopen na deze cadeaukaart, is nog maar de vraag. De term 'duurzamer' wordt in deze context gebruikt als een containerbegrip; het is een synoniem aan het worden voor alle ‘goede beetjes’ om de wereld te verbeteren.
Albert Heijn, Unilever en de Nationale Postcode Loterij zouden het geld van deze campagne beter kunnen steken in de kwalitatieve verduurzaming van de keten. Doe maar lekker echt duurzaam.
