Wat zou er gebeuren als je voedsel, net als computerprogramma’s, in kleine stukjes (lees: moleculen) opbreekt en dan alleen de stukjes bijeen brengt die je nodig hebt? Softwareontwikkelaar Rhinehart (26) leefde wekenlang alleen van zijn zelf samengestelde, plantaardige poedermengsel aangelengd met water. Hij voelde zich naar eigen zeggen beter dan ooit en verloor een paar overbodige kilo’s.
Je ziet heel vaak dat als mensen hun eetpatroon veranderen, in glutenvrij of suikervrij, ze zich opeens geweldig voelen
“Je ziet heel vaak dat als mensen hun eetpatroon veranderen, in glutenvrij of suikervrij, ze zich opeens geweldig voelen”, aldus Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Toch zie ik niet in dat zulke poeders of shakes je gezondheid zullen verbeteren. Natuurlijk, het is beter dan enkel leven op junkfood. Maar hetzelfde geldt voor borst- en flesvoeding. Als borstvoeding voorhanden is, dan gaat daar de voorkeur naar uit boven de synthetische variant.”
Rhinehart zag al enige tijd de charme van boodschappen doen, koken en eten niet meer in. Hij begon een startup met als doel gemakkelijke, betaalbare en volledige voeding via poeders en shakes tot stand te brengen. Via crowdfunding haalde hij miljoenen dollars binnen. In de VS is Soylent met name populair onder programmeurs, backpackers, preppers (mensen die zich voorbereiden op een ramp) of mensen die net als Rhinehart, niks met eten hebben.
‘Duurzaam’ poeder
Soylentpoeder – bestaande uit haverbloem, eiwitten uit bruine rijst, zonnebloemolie en supplementen – is plantaardig. Wat dat betreft is het dus duurzamer dan het gemiddelde dieet van de westerling, waarin vlees en zuivel een grote rol speelt. Rhinehart ziet daarnaast een landbouwloze toekomst voor zich. Daarom is er in de meest recente versie Soylent 2.0 gekozen voor vetzuren die afkomstig zijn uit algen in plaats van vis. De koolhydraten en vetten worden uit rode bieten en sojabonen gewonnen, waar overigens gewoon landbouwgrond en zoetwater voor nodig is.
Open source food
Rhinehart, vanuit zijn technische achtergrond duidelijk een fan van opensourcesoftware, maakte zijn recept voor Soylent publiek. Dit maakte Soylent tot een bekend open source food. Het ontketende een enorme online doe-het-zelf community rondom Soylent, waarin recepten en eindeloze aanpassingen aan het recept werden gedeeld. Soylent is overigens vernoemd naar een fictief mensenvlees bevattend voedingssupplement uit de film Soylent Green.
Soylent 2.0, dat in augustus 2015 werd geïntroduceerd, wordt in vloeibare vorm geleverd. Hoewel Rhinehart in een interview met The Verge (een journalistiek platform dat onderdeel is van Vox Media) zelf toegeeft dat “het vervoeren van (het daarvoor benodigde, red.) water niet heel efficiënt is”, vindt hij dit product nog steeds duurzaam. De winst maakt zit ’m volgens hem vooral in de langere houdbaarheid, waardoor er weinig verspilling optreedt. En omdat het niet gekoeld bewaard hoeft te worden, zou het eveneens energie besparen.
In Nederland
Soylent voldoet aan de Amerikaanse standaarden van de Food & Drugs Administration, niet aan de Europese of die van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Het product is hier niet verkrijgbaar. In Nederland is sinds 16 maanden wel een variant verkrijgbaar: Joylent. Geïnspireerd op Soylent ontwikkelde de Den Helderse Joey van Koningsbruggen (25) – drugsdealer in een vorig leven – dit maaltijdpoeder mét smaakje. “Mensen die lange dagen maken, zoals advocaten, ontwikkelaars en accountants gebruiken het, maar ook studenten en kunstenaars vanwege het prijsvoordeel. Sporters en health bloggers zijn geïnteresseerd vanuit gezondheidsoogpunt. Ook uit de vegan scene is er interesse.” In Nederland verspreidt Van Koningsbruggen naar eigen zeggen maandelijks zo’n 100.000 maaltijdzakjes.
Het experimenteren waar de makers en ook die doe-het-zelf community mee bezig zijn, vind ik gevaarlijk amateurisme
Overdosis
Seidell is niet onder de indruk van de Soylent-hype: “Voeding is zo veel meer dan een cocktail van gezonde stoffen. Het is een groot onderdeel van cultuur en het bepaalt mede je identiteit.” Hij vervolgt: “Lichamelijk is ook nog lang niet alles duidelijk. Kauwen heeft bijvoorbeeld een gezond effect op onze hersenactiviteit en we weten nog lang niet wat alle stoffen precies doen in je lichaam."
Hij vervolgt: "Het binnenkrijgen van een overdosis aan supplementen ligt bij deze shakes ook op de loer. Ieder lichaam heeft zulke andere behoeftes. Het experimenteren waar de makers en ook die doe-het-zelf community mee bezig zijn, vind ik gevaarlijk amateurisme. Rhinehart heeft zelf toegegeven dat hij ‘maar wat deed’.”
Soylent als middel inzetten tegen wereldwijde honger of ondervoeding: ook daar ziet Seidell geen heil in. “Alle hulporganisaties beschikken al over dergelijke noodrantsoenen. Soylent gaat hier echt geen verschil in maken. Het is een commercieel bedrijf, waarvan we niet willen dat mensen er afhankelijk van worden in hun voedselvoorziening.”
