Een diepe zucht klinkt door de zaal als Sonita in de documentaire te horen krijgt dat haar Iraanse school haar niet mag steunen in haar rapcarrière en ze zich uit moet schrijven. Het is de zoveelste tegenslag in het verhaal van Sonita. Gelukkig is het duidelijk dat het verhaal goed afloopt: Sonita zit glimlachend op de eerste rij van de bioscoopzaal in Amsterdam. 
Vluchteling
De documentaire volgt het leven van Sonita Alizadeh, een Afghaans meisje dat met een deel van haar familie is gevlucht naar Iran. Ze deelt met haar zus en haar dochter een huis en moet hard werken om de huur te kunnen betalen. Reden van hun vlucht uit Afghanistan is de oorlog en de dreiging van de Taliban. Tijdens een dramales moet Sonita uitbeelden hoe de reis verliep en hoe ze eigenlijk had gewild dat het gegaan was. Onderweg naar Iran werden ze aangehouden door de Taliban, die dreigde haar en haar zusje te ontvoeren. Haar vader en broer kregen beiden een geweer tegen hun hoofd. Sonita barst bij die dramales in tranen uit. Een van de vele aangrijpende scénes.
Een bruidsschat van negen duizend dollar
De film laat vervolgens zien hoe haar vriendinnen een voor een worden uitgehuwelijkt. Een meisje dat protesteert tegen haar veel oudere echtgenoot komt de volgende dag met een blauw oog naar school. Ook Sonita krijgt te maken met huwelijksplannen: haar moeder komt helemaal naar Iran om haar te vertellen dat ze moet trouwen en mee moet naar Afghanistan. Verhitte discussies met Sonita, de regisseuse en het schoolhoofd volgen, maar haar moeder houdt vast aan de traditie en is bovendien uit op geld om de bruiloft van Sonita’s broer te kunnen betalen. Als bruid moet Sonita 9000 dollar opleveren. De filmmakers besluiten in te grijpen en betalen haar moeder 2000 dollar om Sonita een half jaar langer de tijd te geven.
Rappen
Uiteindelijk draait de documentaire over Sonita’s muzikale carrière, ze wil rapper worden. Ze rapt over allerlei thema’s uit haar leven, zoals de oorlog in Afghanistan, haar vlucht naar Iran, de omgang met vrouwen in Afghanistan, maar voornamelijk over kindhuwelijken. We zien hoe Sonita meermaals wordt geweigerd door producenten en studio-eigenaren: vrouwen mogen in Iran niet als soloartiest muziek maken, ze krijgen geen ‘vergunning’. Uiteindelijk lukt het haar toch om bij iemand een nummer op te nemen en dan wordt de indrukwekkende videoclip ‘Daughters for sale’ gemaakt, inmiddels bijna 300.000 keer bekeken op YouTube. Via die video wordt Sonita opgemerkt door het bestuur van Wasatch Academy uit Utah (VS) en krijgt ze een beurs om daar te studeren. Hier eindigt de docu.
Sonita’s school: de Wasatch Academy
In de film is te zien hoe Sonita wordt uitgenodigd door de Wasatch Academy in Utah in de Verenigde Staten. De Wasatch Academy (1875) heeft ongeveer 350 leerlingen waarvan er veel niet uit Amerika komen: de school representeert 40 verschillende nationaliteiten. De school is een openbare school die zich richt op buitenlandse studenten en het leren delen en begrijpen van elkaars cultuur. Daarnaast is de school gefocust op een individuele benadering en krijgt elke leerling de kans zich op zijn/haar eigen manier te ontwikkelen. Er is bovendien extra veel aandacht voor muziek, kunst en creativiteit. Joseph Loftin, de directeur van de school, vertelde aan OneWorld waarom de school Sonita graag als leerling wilde opnemen: “Toen ik de video van Sonita’s rap te zien kreeg, zag ik een getalenteerde adolescent met een sterke wil. We zijn op zoek gegaan naar een manier om Sonita’s opleiding te betalen.” Loftin benadrukt het belang van de diversiteit in achtergrond en talenten van alle leerlingen: “De bijdrage van elke student voor het onderwijs is immens. Iedereen leert op die manier elkaars waarden en individuele verschillen respecteren.” De ambitie van Sonita om kindhuwelijken te beëindigen past volgens Loftin bij het doel van de school om de waarden van elke student te ondersteunen: “Ieder kind dat bij ons afstudeert heeft bij ons haar of zijn eigen intellectuele stem kunnen ontwikkelen.”
Bron: Wasatch Academy, Joseph Loftin (directeur Wasatch Academy)
“Vandaag is een grote dag”
Vrolijk komt Sonita met haar beste vriendin en room mate Sarah van de Wasatch Academy en haar PR-manager ’s morgens vroeg het koffiecafé binnenlopen. Aan niets is te merken dat ze de afgelopen dagen tot laat heeft gepraat, interviews heeft gegeven, voor klassen heeft gestaan en haar levensverhaal heeft verteld. Rustig en in vlot Engels (ze woont nog geen jaar in Amerika) geeft ze haar weloverwogen antwoorden. “Ik ben blij dat er een internationale dag is om aandacht te vragen voor geweld tegen vrouwen” zegt Sonita. Dat is 25 november: de Internationale Dag voor het uitbannen van Geweld tegen Vrouwen, uitgeroepen door de VN. “Het geeft me energie om te weten dat heel veel mensen wereldwijd aandacht willen geven aan de toekomst van meisjes en vrouwen, zonder geweld. Dat geeft mij ook weer inspiratie om door te gaan en mijn droom na te jagen”.
Het is mijn droom om een eind te maken aan kindhuwelijken.
Een einde aan kindhuwelijken
“Het is mijn droom om een eind te maken aan kindhuwelijken. Niet alleen een droom, het is ook mijn wérk. Daarom wil ik na mijn college rechten gaan studeren en samenwerken met organisaties want ik kan dat niet alleen. Dankzij de Strongheart Group (een Amerikaanse lobbyorganisatie, red.) werk ik nu bijvoorbeeld al samen met Girls Not Brides en Plan International. Mijn muziek en mijn verhaal helpen me daarbij en ja: ik ga zeker ook door met muziek maken! Ik hou ervan, muziek is mijn leven en als ik dat kan gebruiken om mijn boodschap over te brengen doe ik dat. Mijn volgende stap is trouwens om in het Engels te gaan zingen, over vrouwenrechten, dan kan ik nog meer mensen bereiken.
Hoe verander je een traditie?
Sonita: “Het gaat om het bieden van andere perspectieven. Mijn moeder wilde me uithuwelijken omdat ze van me houdt. Ze wist niet dat er ook andere manieren zijn om te leven, en te overleven. Ik wil dat mensen zoals mijn ouders meer horen over het leven van meisjes en vrouwen in andere landen, dat uithuwelijken niet de enige manier is”. Wat vinden haar ouders van de teksten in haar muziek? “Ze realiseren zich na mijn rap hoe ik me voelde. Dat was voor hen de eerste keer. Ook andere meisjes uit mijn klas hebben mijn verhaal gebruikt om te praten met hun ouders. Vooral met hun vader”. Sonita vertelt over een goede vriendin: “Ze was radeloos en vroeg hoe ik het aangepakt had. Ik bleef haar zeggen dat ze haar droom – dat was naar school gaan – moest volgen. Ze heeft met haar vader en broers gepraat, gezegd dat ze een belangrijke vrouw zou worden en dat is haar gelukt. Ze heeft haar opleiding afgemaakt en heeft nu een goede baan.” Sonita vertelt er wel bij, dat het voor de vader van dit meisje nog wel heel moeilijk is dat zijn dochter deze stap heeft gezet en dat hij daar niet altijd openlijk over kan praten.
Mijn moeder wilde me uithuwelijken omdat ze van me houdt.
Campagne voeren gaat vóór de liefde
“Er zijn dus nog veel stappen te gaan om de traditie van uithuwelijking te veranderen. En daarom heb ik een campagne bedacht die ik samen met Afghaanse en internationale organisaties wil voeren. Deze campagne is een educatief project en gaat over hoe meisjes en hun families ook andere keuzes kunnen maken. Dat is ook de reden dat ik bewust Afghaanse kleding draag (in de documentaire zagen we Sonita strakke spijkerbroeken en hippe truitjes dragen, red.), ik wil laten zien dat ik me verbonden voel met mijn land”. Sonita is zelf niet bezig met de liefde op dit moment: “Daar denk ik niet over na, dat is voor mij nu niet belangrijk. Al die zoetsappige liedjes over de liefde. Ik wil alleen muziek maken over the real thing. Over rechten van meisjes en vrouwen, daar gaat het om. Willen jullie me ook volgen op Facebook en Twitter? Great, thanks!”
Meer lezen over kindhuwelijken? OneWorld publiceerder onder andere over de expert meeting met prinses Mabel van Oranje en over het rapport van Care, met het gegeven dat er meer getrouwde dan schoolgaande meisjes zijn.
