Veel particuliere initiatieven hebben een geiten-, koeien- of kippenproject. Ze geven dorpelingen enkele dieren waarmee zij hun bestaan kunnen opbouwen. Maar werkt dat in de praktijk wel? Dat is nu onderzocht in Indonesië. Maar ook in andere landen kunnen die lessen worden geleerd.
Het loont, aldus de onderzoekers, om geiten op krediet te geven aan arme plattelandsbewoners in Indonesië. Maar dan moeten die bewoners wel ervaring hebben met het houden van vee. Dat concluderen de Indonesische onderzoeker Gede Suparta Budisatria en begeleider Henk Udo van de leerstoelgroep Dierlijke Productiesystemen van de universiteit van Wageningen.
‘Best succesvol’
Centraal Java werd in 2006 getroffen door een zware aardbeving. Om zo de plattelandsbewoners een (nieuwe) bron van inkomsten te geven, kregen gezinnen van de regering van Indonesië ieder vijf geiten. Deze werden op krediet geleverd, de bewoners moesten ze na enkele jaren afbetalen. Onderzoeker Budisatria ging twee jaar later bij 72 boerenfamilies na of ze deze al hadden afbetaald. Vier op de zes families waren daar in geslaagd. Projectleider Henk Udo noemt dat in het blad Resource van de universiteit ‘best succesvol’.
Volgens Udo is het leveren van geiten op krediet een goede manier van armoedebestrijding. De geiten leverden immers zo’n dertig procent van het minimumloon op voor de families. Maar niet iedere familie was even goed in staat het krediet af te lossen. De succesvolle families hadden een jarenlange ervaring met het houden van dieren, de niet-succesvolle families minder dan een jaar. Udo: ‘Die hadden bijvoorbeeld nog twee geiten over, de andere hadden ze verkocht of waren dood gegaan. En ze hadden het krediet nog niet afbetaald.’
Boerengroep
Niet alleen de ervaring met het houden van geiten bepaalde de mate waarin de lening werd terugbetaald, dat hing ook af van de boerengroep waarin ze functioneerden, concludeert onderzoeker Udo. De geiten werden vaak gehouden in een gezamenlijke stal van de boerengroep waarin alle deelnemende families een eigen hok hadden. De groepen met een veehouderij-kenner aan het hoofd en goed overleg presteerden bovengemiddeld bij het aflossen van het krediet, concluderen Budisatria en Udo in het januarinummer van Small Ruminant Research.
Aanvulling
Rijk werden de boeren niet van de geiten. De boeren kwamen er niet mee boven de armoedegrens, maar de geitjes waren wel een mooie aanvulling op de inkomsten uit de verbouw van rijst of cassave. ‘Om boven de armoedegrens te komen hadden ze wel vijftien geiten moeten hebben’, berekende Udo. ‘Maar ze hebben te weinig land, voer en arbeidskracht om zoveel geiten te houden.’
Sancties
De kredietverlening in de vorm van geiten is een veel gebruikte manier van armoedebestrijding bij regeringen en ngo’s, maar de effecten worden maar zelden goed geëvalueerd, zegt Udo. ‘De hulporganisatie stelt tevreden vast dat er een x aantal geiten zijn gegeven aan arme boeren, maar je moet eigenlijk op huishoudniveau meten of het project tot meer inkomsten leidt.’ Budisatria adviseert dat donoren en regeringen bij de kredietverlening rekening houden met het vakmanschap van de boeren. Ook moeten ze, zo vindt hij – om het succes te verhogen – sancties opleggen aan families die het krediet niet aflossen.
