Het was eind jaren ’90 en mijn allereerste Kerst in Nederland. Op kerstochtend werd ik vroeg wakker, poetste mijn tanden en trok mijn mooiste kleren aan. Om net als in Sierra Leone uitbundig Kerst te vieren. In Sierra Leone doet het er niet toe dat ik uit een islamitische familie kom. Kerstmis is voor iedereen: christen, moslim of animist. Zelfs honden, bedelaars en degenen wie het leven nooit toelacht, krijgen met Kerst hoop en zegeningen.
Terwijl ik mijn veters aan het strikken was, dempte mijn jeugdvriend Sulaiman bij wie ik logeerde, mijn enthousiasme. “Waar ga je heen?” Ik gaf geen antwoord, waarop hij zei: “Kerst in Nederland is een soort uitgaansverbod.” Hij liep naar de televisie, zette het toestel aan en gooide de afstandsbediening naar mij toe. Ik zapte naar Nederland 1 waar Bob Geldof zijn kerstliedje Do they know it’s Christmas? zong en kwam nog meer in kerststemming.
“In Sierra Leone doet het er niet toe dat ik uit een islamitische familie kom. Kerstmis is voor iedereen: christen, moslim of animist
Feestende Brabanders
Het was een schril contrast met mijn onderkomen in Chaam, waar ik met vier jonge mannen een kamer van drie bij twee meter deelde. En waar we vochten om de afstandsbediening. De wc en douche werden door vijftig man gebruikt. Onze tijdelijke woonruimte bevond zich in een bos buiten het dorpje Chaam. Het openbaar vervoer kwam één keer per uur langs. Vanwege de extreem koude winter dat jaar bleven we de hele dag binnen. Er was daar helemaal niets te doen. Elk weekend ontvluchtte ik het asielzoekerscentrum en ging naar Sulaiman in Tilburg waar we vertier zochten in het nachtleven.
Het was mijn wens om Kerstavond in Nederland net zo uitbundig te vieren met muziek en dans als in Sierra Leone. Ik wist Sulaiman over te halen om samen de stad in te gaan op zoek naar een discotheek of kroeg. “Er moet toch ergens een plek zijn waar de
mensen Kerstavond vieren?” In gedachten was ik in Sierra Leone, waar we op
Kerstavond dansen op de bouboumuziek en worden vermaakt met optredens van artiesten en maskerdansen. Salaiman had me al gewaarschuwd: “Niet te veel verwachten van deze avond, Babah. Kerst is hier een familieaangelegenheid, bedoeld om familiebanden te versterken.”
Blauwbekken op straat
open waren, werden bewaakt door portiers zo groot als boomstammen. Ze lieten ons niet naar binnen. We bleven die avond alleen. Bedremmeld stonden we te blauwbekken op de lege, koude straat.
Twintig jaar later is de Nederlandse Kerst mij niet meer vreemd. Ik weet wat ik moet verwachten en bereid me adequaat voor. Niet alleen het kerstfeest, maar bijna elk feest is, zoals mijn jeugdvriend Sulaiman het treffend verwoordt, om banden te versterken, gebroken contacten te lijmen of nieuwe vrienden te maken.
Helaas is Kerstmis er niet om nieuwe vreemden in hart en land toe te laten. Als er muziek is, moet die vooral zacht zijn. Het gesprek tussen de mensen voert de boventoon, niet het ‘lawaai’ van zang en muziekinstrumenten. Kerst in Nederland draait om bezinning. Het is een feest om na te denken, ruzies bij te leggen en wensen uit te spreken voor het nieuwe jaar.
“Kerst in Nederland draait om bezinning. Het is een feest om na te denken, ruzies bij te leggen en wensen uit te spreken voor het nieuwe jaar
Opa Onno
Na het eten verplaatsen we ons richting woonkamer waar wijn, whisky en verschillende hapjes, inclusief alle soorten kaas, klaarstaan. De kinderen geven optredens, we wagen zelf een dansje en met het langzaam verstrijken van de tijd komen de gesprekken uit de fles. Alles wordt openlijk besproken, fouten worden toegegeven en oude wonden worden gelikt.
Ebola
Dit jaar wil ik graag samen met mijn dierbaren terugblikken op de donkere kant van het leven, om ons vervolgens te richten tot het licht. We hebben ebola gelukkig verslagen, maar wat staat ons nog te wachten? Onder de mangoboom bespreken we de kansen die
het leven ons geeft en spreken we onze waardering voor elkaar uit. We dragen de filosofie van Ubuntugedachte uit: ik ben omdat jij bent.
“Ik denk aan de nieuwe stroom vluchtelingen die dit jaar voor het eerst Kerst in Nederland meemaken
Terwijl ik bezig ben met mijn voorbereidingen voor mijn Kerstmis in Sierra Leone, denk ik aan de nieuwe stroom vluchtelingen die dit jaar voor het eerst Kerst in Nederland meemaken. Zij komen met de hoop en verwachting op een veilig en beter leven. Dezelfde hoop en verwachting die ik jaren geleden met me meedroeg. Hoe zal hun eerste ervaring met de Nederlandse Kerst zijn? Ik hoop dat ze net als ik een fijne Nederlandse familie vinden en het feest ooit weer kunnen vieren in hun land van herkomst.
Echter, ik vrees dat hun kerstdagen niet anders worden dan die eerste kerstdagen van mij: eenzaam en afgewezen.
Dit verhaal verscheen eerder in OneWorld magazine, nummer 10 van 2015.
