Niet iedereen is welkom in podcastland

Zelf vinden hij en Wehrmann vooral podcasts via sociale media, waar ze verschillende makers volgen. Maar veel blinde en slechtziende personen zitten niet op sociale media. En er bestaat geen overzichtelijke en toegankelijke online podcastgids om nieuwe producties te ontdekken.

Om internet te gebruiken maken Smale en Wehrmann – net als de meeste blinde en slechtziende mensen – gebruik van een zogenaamde screenreader: software die tekst op een webpagina voorleest. Met gebruik van het toetsenbord selecteren ze daarnaast knoppen op het scherm of ze geven met hun stem een commando. “Bij de nieuwste update van Spotify kunnen we de player niet meer aanklikken met onze spraaksoftware, en ja, dan houdt het op.”

Met haar podcast Andak Gabar richt ze zich specifiek op nieuwkomers met een Arabische taalachtergrond. De podcast kwam voort uit haar afstudeeronderzoek, waarvoor ze meer dan 350 Syrische nieuwkomers over hun nieuwsgebruik sprak. “Ik kwam erachter dat ze graag het nieuws willen volgen, maar hun Nederlands nog niet goed genoeg is om bijvoorbeeld nos.nl te kunnen volgen.”

Vanuit die behoefte is er een nieuwscircuit op Facebook ontstaan. “Nieuwkomers die al wat beter Nederlands spreken, beginnen allerlei groepen en pagina’s waarop artikelen van bijvoorbeeld de NOS naar het Arabisch worden vertaald.” Die zijn ontzettend populair – “sommige pagina’s hebben tienduizenden volgers” – maar niet altijd even accuraat, zag Ballan. “Ik merkte dat een deel van het nieuws daar niet klopte.” Niet door slechte intenties, maar vooral door inaccurate vertalingen, door taal maar ook door cultureel begrip.

Ballan kreeg ontzettend veel reacties van luisteraars van Andak Gabar. Zoals verwacht waren dat veel Syriërs die kort in Nederland woonden, maar ook andere Arabisch-sprekende mensen. “En wat ik grappig vond: er luisterden ook Nederlanders die Arabisch aan het leren waren.”

Met de luistercijfers ging het goed – de eerste aflevering was binnen drie dagen meer dan duizend keer beluisterd. Toch besloot Ballan het project te stoppen. “Het klinkt misschien flauw, maar ik voelde me te veel een taalschool. Ik denk dat er nog wel behoefte is aan betrouwbaar nieuws in het Arabisch en Nederlands.” Maar veel aanbod is er niet, na het wegvallen van Andak Gabar, zegt Ballan.

“In de Verenigde Staten is dat veel meer.” De Cuba noemt de podcast This American Life: een van de bekendste en langstlopende Amerikaanse podcasts, waar in iedere aflevering verhalen rond een maatschappelijk thema worden verzameld. Deze podcast heeft van alle 751 afleveringen op de website een transcript toegevoegd. Dat dit in Nederland minder gebruikelijk is, heeft volgens De Cuba te maken met tijd en geld, maar ook met bewustwording. “Veel podcastmakers denken er gewoon niet aan.”

De Cuba vindt dat podcastmakers toch de moeite moeten nemen hun afleveringen te (laten) transcriberen. De groep die geïnteresseerd is in transcripten, is namelijk groter dan alleen dove en slechthorende mensen, denkt ze. “Transcripten maken podcasts ook voor mensen voor wie Nederlands niet de eerste taal is, makkelijker te volgen. En er zijn mensen die snel overprikkeld raken door audio, of mensen die gewoon liever lezen dan luisteren.”

Een bijkomend voordeel van transcripten op de site van een podcast, zegt De Cuba: “Google houdt er ook van.” Omdat tekst wel doorzoekbaar is en audio niet, maakt het publiceren van een transcript je website beter vindbaar.