Juni vorig jaar publiceerde OneWorld een (geanonimiseerde) foto van Eritrese jongeren in shirts van YPFDJ. Deze foto blijkt nu cruciaal in het integriteitsonderzoek dat de IND afgelopen zomer liet uitvoeren naar twee tolken – de broer en zus van de toenmalige voorzitter van de Eritrese jongerenorganisatie YPFDJ die de afgelopen week veelvuldig in het nieuws was.
YPFDJ = Regime
‘De YPFDJ is de jongerenorganisatie van de regeringspartij in Eritrea, die daar tevens de enige legale partij is.’ Dat stelt de landendeskundige Eritrea van Bureau Land en Taal op 30 juni 2015 in antwoord op vragen namens de IND. ‘De jeugdorganisatie van een dergelijke partij heeft uiteraard sterke banden met de extreem autoritaire partij waaruit die voortkomt. Het doel is om de jeugd al vroeg aan de PFDJ te binden. En aangezien de PFDJ het regime in Eritrea vertegenwoordigt, zijn er dus overduidelijke rechtstreekse banden met het regime.’
OneWorld plaatste de foto om aan te tonen dat er wel degelijk aanwijzingen zijn dat IND-tolken banden hebben met het dictatoriale regime in Eritrea. Iets wat staatssecretaris Dijkhoff op 15 juni nog ontkende. En iets wat volgens de tolkengedragscode van de IND bovendien niet is toegestaan.
Integriteitsonderzoek
Op 18 juni, een dag na de publicatie van OneWorld, liet de IND de broer en de zus van de YPFDJ-voorzitter weten hen ‘tot nader order niet te benaderen voor nieuwe tolkopdrachten’. Reeds gemaakte opdrachten werden geannuleerd.
Zij werken nog wel voor andere tolkenorganisaties in de asielketen
Het feitenonderzoek dat de IND vervolgens door het Bureau Veiligheid en Integriteit (BV&I) liet uitvoeren, is in handen van OneWorld en Argos. Het onderzoek is afgesloten op 15 juli. Uit de conclusies blijkt dat er geen bewijs is gevonden dat de twee tolken ‘gegevens over vreemdelingen waarvoor zij hebben getolkt hebben doorgespeeld aan de Eritrese autoriteiten’. Maar ook dat beiden ‘hebben verzuimd te melden’ dat hun broer voorzitter was van de YPFDJ. Ook de deelname van de zus aan conferenties van YPFDJ was de IND (voor het onderzoek) niet bekend. De onderzoekers concluderen dat er ‘indirecte aanwijzingen [zijn] dat hun politieke voorkeur ligt bij het huidige regime.’
Uit de gesprekverslagen die in het BV&I-onderzoek zijn opgenomen, blijkt dat de broer en zus op het moment van onderzoek nog wel ingezet worden door andere tolkenbedrijven in de asielketen, zoals de Raad voor Rechtsbijstand (via TVcN) en Concorde. Ook geven ze aan dat een andere zus tolkt voor TVcN.
Het is de zogenaamde ‘nieuwe informatie’ – achtergrondinformatie van een landendeskundige en van inlichtingendienst AIVD, een Facebookcheck en de bewuste foto van de tolkende zus in YPFDJ-shirt – die de IND doet besluiten om beide tolken niet meer in te zetten.
“Meer regime-gelieerde tolken”
De zus van de YPFDJ-voorzitter zou niet de enige IND-tolk zijn die op de foto staat in een partijshirt. Dat wordt maar liefst vijf keer aangekaart in het 14 pagina’s tellende samenvatting van het BV&I-onderzoeksrapport.
De zus is niet de enige IND-tolk die in YPFDJ-shirt op de foto staat
In het verslag van een gesprek met een tolkencoördinator staat: ‘Wel stelde zij (de zus, red.) dat daarop meer IND-tolken staan. Zoals de tolk die zojuist was langsgelopen, volgens [IND-medewerker] betreft het [tolk]. Mevrouw [zus] voegde eraan toe dat zij meerdere mensen op de foto herkende en [IND-medewerker] zo diverse namen kon geven, Uit haar verdere reactie bleek [IND-medewerker] dat zij (zus, red.) inderdaad op de bedoelde foto staat.’
Quirijn Meijnen, advocaat van beide tolken en tevens vertegenwoordiger van de voorzitter van YPFDJ, kaart eveneens bij de IND aan dat de organisatie nog altijd gebruik maakt van de diensten van andere regime-gelieerde tolken. Hij ‘bracht nog naar voren dat het idee van de gedragscode voor tolken is dat de tolk integer moet zijn. Zijn vraag is wat de door OneWorld gepubliceerde foto daar afbreuk aan doet. Op de gewraakte foto staan meerdere personen die thans tolken bij de IND. Hierbij zitten personen die wel politieke functies bij de YPFDJ hebben bekleed.’
“Knudde-onderzoek”
“Eerder antwoordde de staatssecretaris op vragen van GroenLinks dat er geen aanleiding was om IND-tolken scherper te controleren op hun banden met een fout regime." Dat zegt GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman in een reactie aan OneWorld en Argos. “Toen werden, na onderzoek van OneWorld en vragen van GroenLinks, alsnog twee tolken op non-actief gezet. En nu blijkt dat er nog meer tolken voor de IND werken die mogelijk banden hebben met het dictatoriale regime van Eritrea…”
Hoeveel Kamervragen zijn er nog nodig voordat de staatssecretaris dit probleem serieus neemt?
“Knudde.” Dat is hoe Voortman de eerdere tolkenonderzoeken van de IND typeert. “De lange arm van het Eritrese dictatoriale regime reikt nog steeds tot aan de Nederlandse asielprocedure. Ik begin me af te vragen hoeveel goede onderzoeksjournalistiek en Kamervragen er nog nodig zijn om ervoor te zorgen dat de staatssecretaris dit probleem eindelijk serieus gaat nemen.”
Rechtszaak tegen de IND
OneWorld en Argos hebben sinds september meerdere keren vragen over de Eritrese tolken voorgelegd aan de IND. Tot op heden hebben we op nog niet een van de gestelde vragen antwoord gekregen.
We willen onder andere van de IND weten:
- Of de IND het mogelijk acht dat er nog steeds regime gelieerde tolken worden ingezet door de IND.
- Of er is onderzocht of er inderdaad meer tolken op de foto staan in een YPFDJ-shirt, en of daar consequenties aan worden verbonden.
- Of de IND, indien besloten wordt om een tolk niet meer in te zetten, deze informatie deelt met andere tolkenorganisaties die diensten leveren aan de overheid.
Twee tolken dagen de IND voor de rechter wegens uitspraken in NRC Handelsblad
Mogelijk komt er eindelijk informatie naar buiten op 10 februari. Op die dag doet de rechter niet alleen uitspraak in de zaak die de voormalig voorzitter van YPFDJ heeft aangespannen tegen hoogleraar Mirjam van Reisen. Om 10 uur ’s ochtends dient bij de rechtbank van Amsterdam ook een zaak die de broer en de zus van de YPFDJ-voorzitter hebben aangespannen tegen de IND. Niet om hun ontslag aan te vechten, maar vanwege de uitspraken van IND-directeur Rob van Lint in NRC Handelsblad.
In een interview in NRC bevestigt Van Lint dat ‘’het klopt’ dat twee Eritrese tolken zijn weggestuurd omdat ze banden bleken te hebben met het regime in Eritrea. ‘Dat vond ik heel erg’, zegt Van Lint. ‘Bij ons moeten alle tolken documenten overleggen, een verklaring van goed gedrag. Er is een gedragscode waar ze zich aan moeten houden. Wij hebben ons eigen integriteitsbureau waarmee we dat beoordelen. Wij maken gebruik van héél veel tolken, honderden. Dat gaat meestal goed. Een enkele keer niet.’
De voorzitter van YPFDJ en de twee tolken hebben via hun advocaat laten weten geen reactie te willen geven aan OneWorld en Argos.
Meer weten? Zaterdag 30 januari om 14 uur besteedt Argos (VPRO Radio 1) aandacht aan de Eritrese tolkenkwestie. Huub Jaspers en Sanne Terlingen vertellen over hun nieuwe bevindingen, en leggen het IND-onderzoek voor aan GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman.
Update 24 februari 2016: De twee in dit artikel aangehaalde tolken hebben een rechtszaak aangespannen tegen de IND. Zij wilden o.a. een rectificatie vanwege de uitspraak dat zij 'banden zouden hebben met het regime'. De rechter heeft dit verzoek afgewezen, maar acht de uitspraak van IND-directeur wel onrechtmatig. Volgens het beschikbare feitenmateriaal is er geen sprake van "banden met het regime", maar van een “een sterke schijn van betrokkenheid bij het regime”.
Het vonnis is te lezen via Rechtspraak.nl
