Door de aanslagen in Parijs kwam Molenbeek in november vorig jaar op de internationale kaart. De Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump kende nu zelfs Brussel: ‘Het is daar de hel'. De Brusselaars verweerden zich tegen dit vijandige beeld. De studenten van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) organiseerden een Tour voor touristen en andere geinteresseerden: 'Ontdek Molenbeek'. Mijn dochter van achttien ging enthousiast op stap met de excursie. Daarin kon men Molenbeek ontdekken als een creative kunstzinnige en sociale wijk, waarin de bewoners begaan waren met elkaar en verbonden met de stad Brussel. Sociaal Brussel vocht terug tegen het beeld van de angst.
Ondertussen werd de stad grimmiger. Voorheen ondenkbaar. Zwaar bewapende militairen op straat. Mijn medewerkers in het hart van de Europese wijk raakten gewend aan de patrouilles en de zwaar bewapende militairen werden een normaal onderdeel van het straatbeeld. Ze zouden ons beschermen tegen een aanval als die in Parijs. Tijdens de Klimaattop werden demonstraties in Brussel nerveus afgelast, verplaatst en weer afgelast. Demonstranten negeerden uiteindelijk de verboden en demonstreerden voor vrijheid, een sociale en duurzame wereld, door een menselijke keten te maken die omringd werd door peletons zwaar bewapende militairen. Ook dat konden we kennelijk gewoon vinden.
Zwaar bewapende militairen werden een normaal onderdeel van het straatbeeld.
Sociaal Brussel kwam verder onder druk te staan. Mijn dochter gaat al maanden iedere vrijdag om zes uur naar het Zuidstation. Daar deelt ze met vrijwilligers koffie en broodjes uit aan vluchtelingen die vroeg in de regen en kou wachten op papieren. Tijdens die donkere dagen kwamen politieagenten assertief en aggressief uithalen naar deze civiele blijk van solidariteit. Was het wel legaal om deze mensen te helpen? De jonge vrijwilligers moesten zich legitmeren. Met wantrouwen bezagen de agenten wat deze jongen mensen zo vroeg op straat deden met die vluchtelingen. Mijn dochter kwam vol onbegrip naar huis: wat doen wij nu verkeerd? Is het fout om vriendelijk te zijn tegen vluchtelingen die hier net aankomen? Waar zijn ze bang voor?
Mijn dochter begreep er niets van. Thuis vertelde ze over de reizen die de vluchtelingen achter de rug hadden. De risico’s die ze genomen hadden om in Brussel te komen. Ze bezocht de Jungle bij Calais en was nog meer ontdaan over de omstandigheden daar, vervolgens ontredderd over de ontruimingen. Na de grote gevaren die de vluchtelingen hebben doorstaan, zijn ze ook hier niet veilig, mama. Maar, stelde ze vast, ze overleven. Ze zijn niet bang voor het leven. Misschien leven ze wel met zoveel dankbaarheid omdat ze niet bang zijn voor de dood, filisofeerde ze. En dapper vertrok ze ook zelf weer vroeg de volgende dag, om rond zes uur koffie en thee uit te delen en te gaan babbelen met de vluchtelingen die in de rij stonden bij het Noord station: “Tea, Chai, Coffee” klonk het er vrolijk. Het bracht een glimlach op de afgematte gezichten in de rij.
Dan wordt het 22 maart. Aan de ontbijttafel komt het nieuws binnen van de explosies in Zaventem. Wanneer ik mijn medewerkers aan de telefoon krijg, zijn ze in grote shock net uit metrostation Maelbeek vandaan gekomen. Iedereen blijft binnen, het verloop van de gebeurtenissen afwachtend. De VUB wordt ontruimd en alle lessen worden opgeschort. Mijn dochter zit thuis, en vraagt zich af waarom mensen zichzelf opblazen. Martelaren. Zij zijn niet bang voor de dood.
Wanneer ik mijn medewerkers aan de telefoon krijg, zijn ze net in grote shock uit metrostation Maelbeek vandaan gekomen
De belegerde stad. Trump laat opnieuw van zich horen. Hij zal een muur bouwen tussen Brussel en Amerika. Ik reis met mijn kinderen naar Londen. Meer bewapende militairen aan alle stations en politie in kogelvrije vesten. Controles en nog meer controles. Bij de paspoortcontrole moet ik nu bewijzen dat mijn kinderen mijn kinderen zijn. Brussel vecht voor zijn vrijheid maar de onvrijheid neemt meer en meer bezit van het normale leven.
De Nederlandse minister van Veiligheid en Justitie Van der Steur moet zich verantwoorden. De regering-Michel zoekt naar verklaringen en antwoorden. De toegenomen militaire veiligheid kan geen antwoord bieden op de aanslagen van zelfmoordterroristen, verklaart de Belgische premier. Men stuurt desondanks meer militaire konvooien, verscherpt veiligheidsmaatregelen en verhoogt de restricties en controles.
Dan komt op Facebook het bericht dat de premier een aankondiging zou hebben gedaan die de ultieme oplossing moet bieden:
Het invoeren van de doodstraf voor zelfmoordterroristen.
Het belegerde Molenbeek slaat de ogen ten hemel en kijk omhoog naar de oneindige vrijheid. Sociaal Brussel blijft haar vluchtelingen omarmen. Wie de dood in de ogen heeft gestaard is vrij van angst.
