In de korte interactieve documentaire 'Het Nader Gehoor' stap je in de schoenen van een IND-medewerker. Wat denk jij: is de Syrische Rifat een vluchteling of oorlogsmisdadiger? Een voorproefje.
De Syrische Rifat* (21) veegt zijn handen af aan zijn strakke spijkerbroek. Als hij zo de IND-medewerker de hand schudt, moet er geen zweet voelbaar zijn. Hij zit in de wachtkamer bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in Hoofddorp, samen met zijn advocaat. Er is nog geen tolk, dus ze wachten beiden zwijgend tot het gesprek begint.
In het IND-gebouw in Hoofddorp zit een speciale afdeling voor asielzoekers die worden verdacht van oorlogsmisdaden, zogenaamde 1F’ers – verwijzend naar artikel 1F uit het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties. Rifat en zijn advocaat weten dat ze daarom hier zijn, maar welke bewijzen de IND heeft, dat weten ze nog niet. Het kan grote gevolgen hebben voor zijn asielaanvraag.
Dossier 1F
Deze week publiceerde OneWorld een explainer over het Nederlandse 1F beleid. Deze publicatie vormde het startschot van OneWorld’s nieuwe dossier over 1F, waarin dit ingewikkelde artikel van het Vluchtelingenverdrag en de naleving ervan onder de loep worden genomen.
De IND staat voor de uitdagende taak om onderscheid te maken tussen asielzoekers die recht hebben op bescherming en de anderen die daar – volgens het Vluchtelingenverdrag – niet voor in aanmerking komen. Omdat ze in hun thuisland niets te vrezen hebben of omdat ze betrokken zijn geweest bij oorlogsmisdaden. Om dat onderscheid te kunnen maken, kijkt de IND onder andere naar de documenten die iemand kan laten zien. Daarnaast speelt een serie gesprekken een grote rol in dat proces. De voornaamste: het nader gehoor, een lang gesprek tussen asielzoeker en IND waarin alles dat relevant is voor de asielaanvraag de revue kan passeren. Dat zijn intensieve gesprekken. De asielzoeker weet dat er veel van af hangt en de IND moet boven tafel te krijgen of iemand integer is. Daarom kan de dienst behoorlijk diep ingaan op details.
Indicaties voor 1F
Rifat is een rustige jongen en zijn verhaal is vergelijkbaar met dat van vele andere Syriërs. Welke redenen er zijn hem te verdenken van de 1F-status weet de advocaat niet. Om in aanmerking te komen voor 1F moeten er indicaties zijn die wijzen op mogelijke betrokkenheid bij oorlogsmisdaden. Bijvoorbeeld als je langere tijd in IS-gebied bent geweest, als je na 2011 in het leger van Assad hebt gediend of als je poseert met wapens op social media.
Stap in de schoenen van een IND-medewerkerButch & Sundance Media maakte een korte interactieve documentaire over het nader gehoor, een beslissend gesprek in de asielprocedure. Hiervoor interviewde journalist Ludo Hekman IND-medewerkers, hulpverleners en asieladvocaten. In de docu stap je in de schoenen van een IND-medewerker en staan de dilemma's die daar bij komen kijken centraal. Een haperend geheugen, bijvoorbeeld vanwege trauma’s. Antwoorden vanuit beleefdheid of angst. Laagopgeleide asielzoekers, waardoor iemand minder goed in staat is overtuigend te verklaren. Moeilijk te bewijzen overtuigingen zoals homoseksualiteit of een bekering. Ook de tolk kan voor ruis zorgen, zo bleek ook uit eerder onderzoek van OneWorld .
Eenmaal binnen krijgt Rifat veel vragen over zijn reis, zijn werk en zijn connecties. Meerdere malen wordt hem gevraagd of hij betrokken was bij het leger. ‘Nee geen enkele partij heeft me ooit benaderd om voor ze te vechten”, herhaalt hij steevast.
Maar de IND heeft hem niet voor niets laten komen. Ze laten hem wat familiefoto’s zien. Rifat, trots op de foto met zijn zoontjes. Hij bevestigt dat hij degene op de foto is. Als hij dat heeft bevestigd volgt een nieuwe foto, van dezelfde social media account. Met dezelfde Rifat. Maar nu in de outfit van een militie, en staande naast een zwarte vlag met daarop in witte Arabische letters de shahada. Rifat kijkt een tijd naar de foto zonder iets te zeggen. Je ziet een minuut lang van alles door zijn hoofd flitsen. Dan, zonder op te kijken, bekent hij: ‘Ik heb gelogen’.
Volgende week publiceert OneWorld een uitgebreid interview met Rifat. Speel nu vast de korte interactieve documentaire ‘Het Nader Gehoor’, waar Rifat’s verhaal ook in voorkomt: www.hetnadergehoor.nl
[[{“fid”:”46990″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Trailer Het Nader Gehoor”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Trailer Het Nader Gehoor”},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Trailer Het Nader Gehoor”,”style”:”height:327px; width:581px”,”class”:”file-file-styles-artikel-volle-breedte media-element”}}]]
Trailer: 'Het Nader Gehoor'
*Omdat het proces nog loopt, is de naam Rifat gefingeerd. Zijn echte naam is bij de redactie bekend.
