'Ik ben niet zielig door mijn niet-bestaande seksleven, en een saai leven heb ik ook niet.'
Opinie

‘Ik hoef geen seks, ook dat is vrijheid’

Wie veel seks heeft, heeft het goed voor elkaar en zo niet, dan ben je zielig of saai. Mensen die simpelweg geen behoefte hebben aan seks worden niet begrepen, ziet Amber Witsenburg, die aseksueel is. ‘Steeds op zoek moeten naar seks, dát lijkt me saai.’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Als voorlichter seksuele diversiteit en genderidentiteit bij het COC sta ik regelmatig voor de klas op middelbare scholen. Als ik vertel dat ik aseksueel1 ben en zelf geen seks wil, kijken ze me vaak vol ongeloof aan.

‘Je bent 27 en je hebt dus nooit seks gehad?’ Ik leg dan uit dat seks voor mij geen prettige ervaring zou zijn, aangezien ik zoenen al vreselijk ongemakkelijk vind. En dus is het maar goed ook. Toch zijn ongeloof en medelijden de standaard reacties wanneer ik mijn verhaal vertel.

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl in oktober 2020. De leeftijd van de auteur is niet aangepast, omdat het een persoonlijk verhaal is. Die is inmiddels niet meer werkzaam als voorlichter bij het COC.

Niet voor iedereen

Hoewel het voor mij soms irritant is, zijn die reacties niet vreemd als je kijkt naar de huidige Nederlandse maatschappij. Seks wordt gezien als iets geweldigs, wat ook nog eens bijdraagt aan je gezondheid. Heb je geen seks? Dan moet er wel iets mis met je zijn. Ook noemen ze me geregeld ‘saai’ vanwege mijn gebrek aan een seksleven. Ik vind dat eigenlijk lachwekkend.

Meestal draai ik het om: het lijkt mij juist nogal saai om steeds op zoek te moeten naar seks en daarvoor talloze dates af te lopen. Ook hoor ik van vriendinnen dat er soms veel drama bij komt kijken. Dat zou het voor mij dus niet waard zijn. Natuurlijk is het niet voor iedereen lastig, en misschien kan ik dit soort dingen makkelijk zeggen omdat ik nu eenmaal geen behoefte heb aan seks. Maar het mag duidelijk zijn: zielig ben ik niet door mijn niet-bestaande seksleven, en een saai leven heb ik ook niet.

Het 'knuffelhormoon' wordt aangemaakt bij élk positief contact, niet alleen bij seks

Helaas denkt niet iedereen er zo over. In een opiniestuk in Het Parool leverde Linda Duits kritiek op de coronamaatregelen vanwege het effect van de maatregelen op het seksleven van singles. Hoewel ik helemaal achter haar boodschap sta – ik ben heus voor seksuele vrijheid – schoot de bewoording in haar artikel bij mij in het verkeerde keelgat. ‘Aanraking is levensnoodzakelijk’, schrijft zij onder andere. Ze wekt daarmee – misschien onbedoeld – de indruk dat aanraking gelijk staat aan seks.

Zoals zij ook aangeeft wordt het hormoon oxytocine aangemaakt bij knuffelen en seks. Maar dit belangrijke stofje wordt aangemaakt bij élk positief contact, dus ook bij een knuffel van een huisgenoot of bij een leuk Skype-gesprek met een vriendin. Maar zulke voorbeelden noemt ze niet. Dat valt in een maatschappelijk patroon waarin dat soort contact minder gewaardeerd wordt dan seks.

Verplichte seksualiteit

Dit soort artikelen zijn schadelijk voor mensen die seks helemaal niet zo tof vinden. Dat kunnen aseksuele mensen zijn, zoals ik (al zijn er ook veel aseksuele mensen die wél seks hebben), maar het kan ook gaan om mensen die om wat voor reden dan ook geen of minder behoefte hebben aan seks. En wat te denken van jonge mensen die onder druk worden gezet om seks te hebben terwijl ze daar nog niet klaar voor zijn?

Veel aseksuele mensen hebben seks terwijl ze het eigenlijk niet willen

Het idee dat iedereen seksuele aantrekking ervaart en behoefte heeft aan seks, wordt in de wetenschap ook wel compulsory sexuality, ofwel ‘verplichte seksualiteit’ genoemd2. Die verplichte seksualiteit kan mensen onder druk zetten om seksueel actief te zijn om maar normaal gevonden te worden. Of ze ondergaan seksuele activiteiten alleen om bijvoorbeeld hun relatie in stand te houden. Ik hoor van andere aseksuele mensen regelmatig dat ze wel eens seks hebben gehad terwijl ze dat eigenlijk niet wilden omdat ze het veel te ongemakkelijk vonden. Ze deden het toch, voor hun partner of omdat ze vonden dat ze het maar eens gedaan moesten hebben.

Zelf heb ik de druk van verplichte seksualiteit voornamelijk ervaren vóórdat ik er op mijn 22e achterkwam dat ik aseksueel ben. Ik las op internet over deze seksuele identiteit en hoe meer onderzoek ik ernaar deed, hoe meer de puzzelstukjes voor mij op hun plaats vielen. Dit was het! Zo had ik me ook altijd gevoeld! Omdat ik dat nu weet, besef ik ook dat seks geen noodzakelijk onderdeel van je leven hoeft te zijn.

Gelukkig heb ik vóór mijn eureka-moment nooit dingen gedaan die ik echt niet wilde, misschien omdat ik nooit een partner heb gehad. Wel kreeg (en krijg) ik vaak te horen dat dat allemaal nog wel zal komen en dat seks nou eenmaal deel uitmaakt van volwassen worden. Ook word ik uitgemaakt voor robot  en sommige mensen noemen mij ‘onnatuurlijk’. Maar intussen weet ik gelukkig dat er veel meer mensen zijn die, net als ik, geen behoefte hebben aan seks en dat ik gewoon mag zijn zoals ik ben.

Virgin shaming

Bewust geen seks hebben wordt dus met robots geassocieerd, maar net zo goed met preutsheid of met het celibaat van priesters. Zo vragen mensen mij regelmatig of ik soms religieus ben, of preuts, en of ik misschien smetvrees heb. Maar het is niet zo dat ik een behoefte aan seks onderdruk, ik héb die behoefte gewoon niet.

Of je als vrouw nu veel of weinig seks hebt: je wordt hoe dan ook bekritiseerd

Voor mij is de keuze voor geen seks onderdeel van de seksuele vrijheid waar het feminisme voor strijdt. Die seksuele vrijheid wordt nu nog vaak geïnterpreteerd als de vrijheid om juist veel seks te hebben3, maar het moet volgens mij net zo goed gaan over de vrijheid om nooit seks te hebben of te willen.

Dat betekent ook dat virgin shaming net zozeer moet worden aangepakt als slut shaming. In een van mijn favoriete films, The Breakfast Club, zet het personage Allison die twee naast elkaar: ‘Well, if you say you haven’t, you’re a prude. If you say you have, you’re a slut. It’s a trap. You want to but you can’t, and when you do you wish you didn’t, right?’ Oftewel:  virgin shaming en slut shaming zijn met elkaar verbonden. Of je als vrouw nu veel of weinig seks hebt: je wordt hoe dan ook bekritiseerd.

Het jeugdtrauma

Het  citaat uit The Breakfast Club gaat specifiek over meisjes, maar ook jongens worden onder druk gezet. Zij moeten altijd zo veel mogelijk seks willen. Als ze niet constant achter de meisjes aanzitten, worden ze gezien als homo, wat niet alleen onzinnig maar ook nog eens hartstikke homofoob is. Of ze worden neergezet als iemand met een jeugdtrauma, zoals het personage Otis in de Netflix-serie Sex Education.

In seizoen 1 van deze serie is Otis die rare jongen die als enige op school niet geïnteresseerd is in seks en lijkt hij zijn seksuele gevoelens te onderdrukken. Aan het einde van het seizoen wordt dat bevestigd als blijkt dat hij getraumatiseerd is doordat hij zijn vader ooit betrapte die seks had met een andere vrouw dan Otis’ moeder. Na dit besef is hij in seizoen 2 plotseling ‘genezen’ en wordt hij neergezet als hyperseksueel.

Zoals ik al eerder beargumenteerd heb: dit soort beeldvorming van aseksualiteit komt vaker voor. En dat kan mensen het idee geven dat aseksualiteit een symptoom van een aandoening is, in plaats van een op zichzelf staande seksuele oriëntatie.

Ik kom nog steeds veel aannames tegen over hoe iemands seksleven eruit moet zien

Bijna een jaar geleden heb ik de Nederlandse Organisatie Aseksualiteit opgericht, onder andere om het stigma op geen seks hebben tegen te gaan. Met een team vrijwilligers verspreiden we informatie over aseksualiteit en organiseren we evenementen voor aseksuele mensen. De acceptatie van aseksuele personen begint langzaam te komen in Nederland. Er komt meer aandacht voor in de media en ik zie steeds vaker mensen die al veel weten over aseksualiteit en er geen probleem mee hebben.

Toch stuit ik nog altijd veel op aannames over hoe iemands seksleven er idealiter uit zou moet zien. Je moet je ‘eerste keer’ op een bepaalde leeftijd hebben gehad en daarna moet je ‘het’ een bepaald aantal keer per week doen. Allemaal onzin natuurlijk. Ik zeg altijd dat je seks kunt vergelijken met bergbeklimmen. Voor de een is dat het summum, terwijl de ander er niet aan moet denken. En seks, daar zou ik nou als een berg tegenop zien.

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 23 oktober 2020.

Aseksuele mensen hebben geen libido (en nog vier misvattingen)

Wat als je partner (of jijzelf) geen seks meer wil?

  1. Aseksualiteit is wanneer je geen of weinig seksuele aantrekking naar anderen ervaart. ↩︎
  2. Zie: Gupta, K; “Compulsory Sexuality: Evaluating an Emerging Concept.”; Signs: Journal of Women in Culture and Society, Volume 41, Nr. 1, 2015, Blz. 131-154. ↩︎
  3. In dit artikel wordt bijvoorbeeld benoemd dat seksuele vrijheid in de Nederlandse cultuur een druk met zich meebrengt om (veel) seks te hebben. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons