‘Kashmir wil vrijheid, maar wat is vrijheid?’

De Kashmirvallei is een immer smeulend kruitvat. Begin juli laaide het geweld weer op. Tijdens de begrafenis van de 22-jarige rebellenleider Burhan Wani brak er protest uit. Hij vocht voor Hizbul Mujahideen, een Kashmiri seperatistengroep met een pro-Pakistaanse ideologie. Burhan is doodgeschoten door de Indiase politie en de jonge islamitische bevolking van Kashmir pikt dit niet. Ze pakken de stenen op, waarop de politie reageert met meer geweld en luchtdrukwapens. Nu, drie weken later, zijn er meer dan 50 doden en zeker 3000 gewonden.

Een vergeten conflict

Beide mannen vinden het ongelofelijk dat er internationaal zo weinig aandacht is voor het conflict. “Over de Palestijnen en Irak schrijven de media wel. Het maakt mensen gewoon niets uit en dat terwijl het een gevolg is van wat er verder in de wereld gebeurt”, zegt Junaid. Volgens hem zijn de steeds terugkerende gevechten die rond 1990 begonnen een direct gevolg van de invasie van Rusland in Afghanistan. “Kashmiri gingen naar Pakistan, kregen daar militaire training en vochten mee. Toen de communisten zich terugtrokken bleven er veel militanten over die een nieuwe vijand zochten.”

Opgroeien in een oorlogsgebied

“Ik heb veel van mijn jeugd verloren.” Idrees herinnert zich nog een vredig en rustig Srinagar, maar in de jaren ’90 veranderde alles. “In de kranten stonden moedjahedien te poseren met hun Kalasjnikovs. Zij waren de helden. De Indiase overheid werd bang en stationeerde 600.000 militairen in de regio. Op een bevolking van 4,5 miljoen mensen is dat erg veel. Er is geen plek ter wereld die meer gemilitariseerd is. Als kind voelde ik me bedreigd. Het was gewoon een oorlogsgebied. Probeer je voor te stellen hoe dat is. Het gaat hier om ruim 70 jaar van onderdrukking en vernedering. Je land wordt zonder reden ingenomen, er zijn verkrachtingen, mensen verdwijnen en je bent voortdurend bang. Veel Kashmiri hebben last van PTSS, waaronder ikzelf. Als mensen agressief tegen me praten gaat mijn hart tekeer. De Indiase overheid schendt continu mensenrechten, maar komt ermee weg.”

Een onafhankelijk zelfstandig Kashmir

Eigenlijk willen Junaid en Idrees hetzelfde: een einde aan het geweld. Al ruim 25 jaar kan de bevolking niet tot een oplossing komen en ondertussen zijn ze er vooral zelf de dupe van. Van de stakingen merkt een grote economie als India vrijwel niets en Kashmir heeft veel mensen verloren in al het geweld. “Kashmir wil vrijheid, maar wat is vrijheid? Sommigen willen aansluiting bij Pakistan, anderen willen bij India blijven en weer anderen kiezen voor autonomie. Er is veel verdeeldheid”, zegt Junaid. “Mensen moeten vooral eens met elkaar gaan praten, maar dat kan alleen als beide kanten hun wapens laten rusten.”

Junaid heeft kritiek op alle geweldplegers en hij is voor een onafhankelijk Kashmir als seculiere staat. Doordat veel Kashmiri een staat op basis van de islam willen, wordt hij gezien als een verrader. “Burhan was een terrorist. Elke staat zou hebben gehandeld zoals India. Maar de reactie op de protesten is disproportioneel. Ze hadden ook een waterkanon kunnen gebruiken.” Idrees benadrukt dat de politie met haar luchtgeweren op gezichten van mensen schoot, waardoor veel slachtoffers nu blind zijn. Zijn vrienden zeggen dat ze deze keer niet opgeven. Volgens hem wil zeker 90% een onafhankelijk Kashmir en omdat de Indiase overheid niet wil luisteren is geweld nodig. “Burhan symboliseert de opstand, daarom leidt zijn dood alleen maar tot meer oppositie.” Junaid en Idrees willen beiden bijdragen door het gebruik van woorden, door diplomatie en onderzoek. Junaid: “Diplomatieke oplossingen kosten nu eenmaal tijd. Je lost de situatie niet op door met stenen te gooien. Je claim verliest rechtvaardigheid als je het op een onrechtvaardige manier probeert te verkrijgen.”