In Amerika is het deze week 'Banned Books Week'. Met deze campagne vraagt de American Library Association aandacht voor censuur en vieren ze de vrijheid om te lezen. Maar die vrijheid is niet overal vanzelfsprekend, want over de hele wereld zijn nog steeds boeken verboden of niet te verkrijgen. OneWorld maakte een overzicht.
Amerika
Banned Books Week publiceerde een lijst met the most challenged books in Amerika. Het boek waar de campagne dit jaar op nummer 1 aandacht voor vraagt, is Looking for Alaska (2013) van John Green. Het boek is uit het curriculum en de bibliotheken van veel Amerikaanse scholen verbannen. Volgens critici (lees: bezorgde ouders) staat het vol met ‘vulgair taalgebruik’ en ‘expliciete seksuele scènes’.
India
Een van de meest controversiële verhalen in de geschiedenis van boekverbanning, is toch wel dat van De duivelsverzen (1989) van Salman Rushdie. Het boek werd verboden in zeker veertien Islamitische landen en in India, het geboorteland van de schrijver. Het boek zou een grote belediging zijn voor de Islam en vol staan met godslastering. Rushdie moest zo’n 10 jaar ondergedoken leven omdat de Iraanse moslimgeestelijke Khomeini een fatwa over hem had uitgeroepen, waardoor veel moslims hem wilden vermoorden.
Libanon
De Davinci Code (2004) van Dan Brown was een bestseller in Europa, maar in Libanon is het verbannen door de staat. Katholieke leiders in het land vinden het boek beledigend, omdat het Maria Magdalena beschrijft als de moeder van Jezus. Ook in het Vaticaan deed het boek veel stof opwaaien.
Israël
Op veel Israëlische scholen werd het boek Grensleven (2016) van Dorit Rabinyan verboden. Het boek beschrijft een liefde tussen een Israëlische vrouw en een Palestijnse man. De vereniging van twee mensen van volken die al jaren met elkaar in conflict zijn, is een pijnlijk onderwerp. OneWorld sprak deze week met de auteur over hoe dit haar geraakt heeft.
Egypte
De grafische roman Metro (2012) van Magdy El Shafee gaat over armoede en corruptie onder het bewind van voormalig president Mubarak. De politie viel de de uitgeverij binnen en nam alle exemplaren in beslag. Het boek zou de goede zeden van de samenleving overtreden. Wel is het boek vandaag de dag in één boekhandel in Caïro verkrijgbaar.
Italië
Vorig jaar verbande de burgemeester van Venetië 49 boektitels van basisscholen. In veel van deze boeken komen niet-traditionele families voor of kinderen die ‘anders’ zijn. In What’s Dad’s Secret?, een van deze boeken, komt een vader voor die verliefd wordt op een vriend van hem.
China
In China is Zhuan Falun (2008) van schrijver Li Hongzhi verboden. Ook dit boek heeft mensen het leven gekost. Het beschrijft de Falun Gong, een spirituele leer van Li Hongzi. De schrijver en geestelijk leider van deze beweging kreeg in korte tijd veel aanhangers. De Chinese regering schrok van het grote succes van het boek en trad hard op tegen Hongzhi’s volgelingen. Het was dan ook niet zozeer de inhoud, maar de populariteit van de beweging die het boek zijn ban opleverde.
Australië
In de Australische provincie Queensland is het boek American Psycho (1991) van auteur Bret Easton Ellis verboden bij wet, hoewel dit niet streng wordt gehandhaafd. In andere delen van Australië en Nieuw-Zeeland mag het boek niet worden verkocht of uitgeleend aan jongeren onder de 18 jaar. De reden voor de ban is dat het boek vol staat met zeer grafische beschrijvingen van geweld.
Nederland
In Nederland hebben we geen verbannen boeken, met één uitzondering: Mein Kampf (1924). Handel en herdruk van het boek is hier verboden. Maar in 2014 bleek dat dit niet echt meer gehandhaafd wordt. Een Amsterdamse boekhandelaar werd toen aangeklaagd omdat hij het boek verkocht in zijn galerie, maar werd desondanks niet vervolgd.
