Vorige week keek ik de allerlaatste aflevering van het eerste seizoen van de Super Freek Show. Dit is het nieuwste programma van bekend bioloog Freek Vonk voor de NPO, ‘waarin je alles uit het dierenrijk tegenkomt’. BN’ers blijkbaar meegerekend. Ik vond het schrijnend. Wat doen wilde dieren in een warme televisiestudio vol gillend publiek?
Wanneer ik op zoek ga op Twitter naar reacties mensen die er hetzelfde over denken, levert dat weinig op. Mensen vinden vooral Freek heel irritant. Een paar eenzame zielen zijn het met mij eens en worden daarna gelijk aangevallen door Freek-aanhangers. Maarten van Rossem haalde eerder in de televisiequiz De Slimste Mens (vanaf 29:05) al uit naar de ‘infantiele opwinding’ van Freek in zijn programma's: “De natuur is geen kermis. Waarom die rare poppenkast?” Maarten, jij snapt me.
@MaickelOtte nou geslinger en gegoochel… Heeft u wel goed gekeken? Freek doet er super voorzichtig mee. #superfreekshow
— Moniek & Jenny (@85MoJen06) October 1, 2016
Iedereen heeft vanuit deze infantiele opwinding als kind wel eens een insect gevangen en in een potje gestopt. Na het een uur te bestuderen kwam je er dan achter dat je vergeten was om luchtgaatjes in de deksel te prikken. En dan was het weer huilen. Ik veroordeel Freek dus niet voor zijn soms bang makende enthousiasme over dieren of voor het feit dat hij hartstochtelijk zijn kennis met de wereld wil delen. En zijn fans veroordeel ik niet voor het kijken.
Objectificatie
Maar waar het voor mij wringt, is dat er een hele show is bedacht rondom het tentoonstellen van wilde dieren in een televisiestudio tussen de BN’ers die kinderachtige spelletjes spelen (zoals met een blinddoek om raden of ze in een berg regenwormen of paardenmest voelen) en vooral een heleboel licht, lawaai en rookmachines. Precies de kermis die Maarten van Rossem benoemt. Het draagt bij aan de objectificatie van dieren. Ze worden gereduceerd tot object voor het entertainment van mensen.
Daarnaast wordt ieder dier wat langs komt in de show aangeraakt. Ik ben dan misschien geen bioloog maar het lijkt me zeer onwaarschijnlijk dat een slang er van geniet om opgetild en bepoteld te worden. Iets wat Freek overigens ook in al zijn andere shows (zoals Freek in het Wild en Freek in Australië) doet. Alles wat hij tegenkomt, pakt hij op. Kijken doe je met je ogen en niet met je handen, om maar even met de kinderlijke toon van Freek te spreken.
Verblindend enthousiasme
De motivatie van Freek Vonk voor zijn show is het delen van wetenschap met een groot publiek, zo meldt zijn website. We vergeten door zijn onstuimige voorkomen in televisieprogramma’s namelijk wel eens dat hij ook een serieuze bioloog is. Hij doet onderzoek doet naar de evolutie van reptielen en slangengif als grondstof voor medicijnen. Ik geloof dus niet dat hij een vlieg kwaad zou doen, maar wordt Freek niet verblind door zijn eigen enthousiasme? Ik vraag me namelijk af of het nodig is om een levende cobra (minuut 40:00) erbij te halen en uit te dagen met een stok om uit te leggen wat je moet doen als je gebeten wordt door een slang. En misschien kun je van een natuurdocumentaire net zoveel leren over hoe een dier in het wild leeft?
Wat ik zo jammer vind, is dat de altijd zo oprecht geïnteresseerde bioloog uit de jungle, nu als showbizzbioloog in een televisiestudio met Bekende Nederlanders wilde dieren voor de camera houdt. Zijn integriteit (als dat een ding is onder biologen) lijkt ver te zoeken. Freek, kom op. Padden, slangen, vogels en hagedissen zijn geen curiositeit die geëtaleerd moeten worden op tv. Het getuigt niet van respect voor de dieren. Het spoort alleen maar meer kinderen aan om ieder vreemd insect in een potje zonder luchtgaatjes te stoppen. Ik hoop dat dit inderdaad de allerlaatste aflevering was, althans in deze vorm.
