Hoewel Lima de op één na grootste woestijnstad ter wereld is, is water hier in overvloed aanwezig. In de vorm van mist trekken dagelijks liters en liters water over de stad. Zelfs nu de zomer is begonnen, hangt er nog iedere ochtend een mist over de stad, die langzaam wordt weggebrand door de zon. Dus wie deze waterdamp kan afvangen en omzetten naar vloeibaar water, heeft de oplossing voor een groeiend en gigantisch probleem in handen.
De techniek daarvoor bestaat: het zijn de atrapanieblas (mistvangers), die in de buitenwijken van Lima zijn neergezet door een samenwerking tussen de Nederlandse NGO Creating Water en de Peruaanse organisatie Peruanos sin agua (Peruanen zonder water). Het gaat om netten van ruim vier bij vier meter, gespannen tussen twee palen. Mist slaat er als dauw op neer. Dit vocht wordt naar een opvangtank geleid, vanuit waar het verdeeld wordt over de gemeenschap op de berg. Zo kan er in de mistige Peruaanse winter tussen de twee- en vierhonderd liter water per dag worden opgevangen, met een mistvanger die zo'n driehonderd euro aan materiaalkosten heeft. Water dat schoon genoeg is om te drinken.
Mistvangers in de woestijn van Peru. Foto: Eline van Nes
“Jaarlijks sterven duizenden Peruaanse kinderen door vervuild water”, vertelt Abel Cruz Gutiérrez, oprichter van Peruanos sin agua.
Het probleem is dat water omhoog moet worden gebracht door waterbedrijf Sedapal, met tankwagens over de zanderige rotswegen. Een kubieke meter water in buitenwijken als Villa María del Triunfo kost hierdoor zes euro, terwijl dezelfde kubieke meter beneden in de rijke wijken als Miraflores en San Isidro slechts zestig cent kost. Groot voordeel van de mistvangers is dat het water gelijk al bovenaan de berg is.
De enkele tientallen mistvangers die nu in de buitenwijk staan zijn een klein testproject. De bedoeling is dat er volgend jaar vijftienhonderd komen te staan. Daarnaast is Cruz intussen benaderd door mensen in bijvoorbeeld Spanje en India om te kijken of het mogelijk is daar ook met de netten te werken. Soortgelijke organisaties zijn al jarenlang in Chili en Californië bezig met mistvangers te experimenteren. De mist zal nooit genoeg zijn om complete steden mee te voorzien, maar voor kleine gemeenschappen of buitenwijken zoals in Lima is het een goede oplossing.
Volgens Cruz zijn de groeiende buitenwijken stemmentrekkers voor politici. Rondom verkiezingstijd trekken zij deze gebieden in om wateraansluiting te beloven aan de mensen die hier naartoe zijn gemigreerd in de hoop op een beter leven. Maar eenmaal aan de macht vergeten de politici deze buitenwijken weer.
“Aangezien onze steden ongereguleerd doorgroeien over de omliggende heuvels, houdt dit probleem niet op. Geen enkele regering in de afgelopen decennia heeft dit echt aangepakt.”
De mist zal nooit genoeg zijn om complete steden mee te voorzien, maar voor buitenwijken is het prima
Victor Chavez, bewoner van Villa María del Triunfo en contactpunt voor de organisatie, voegt toe dat er jaren overheen zullen gaan voordat een gereguleerd systeem van watertoevoer via buizen is aangelegd. “We hopen echt op deze regering, maar in de tussentijd brengen de mistvangers ons direct water om te drinken en gewassen te laten groeien.”
De hoop dat de regering iets zal doen is niet volledig ongegrond. Pedro Pablo Kuczynski, in juli aangetreden als president van Peru, richtte in het verleden een NGO op voor waterproblematiek: Agua Limpia. Tijdens zijn inauguratiespeech beloofde Kuczynski ervoor te vechten dat tegen het einde van zijn termijn alle Peruanen verbonden zijn met een water- en rioolsysteem. Volgens statistieken van The World Bank had 86,7 procent van de Peruanen toegang tot water in 2015, wat groeide vanaf 74,3 procent in 1990.
Volgens Neal Willard, een van de oprichters van Creating Water, de Nederlandse kant van de organisatie, is het project in Lima vooral een voorbeeld. De organisatie hoopt mensen te inspireren om de droogte in hun land met deze eenvoudige techniek te bestrijden. Met een klein net kunnen mensen experimenteren met de goede windrichting en plaatsing, waarna grote netten geïnstalleerd kunnen worden. Sinds Creating Water aan het project in Lima werkt krijgen ze vanuit de hele wereld vragen – soms van iemand die ook een mistnet voor zijn moeder wil maken, maar vaak genoeg van mensen die een compleet project uitgedacht hebben.
“We proberen zo goed als we kunnen iedereen te helpen door tips te geven.”
