door Britta Wyss Bisang, UTZ programmadirecteur*
AMSTERDAM – 8 MAART 2017 – Vanaf het moment dat ik, tien jaar geleden, in de cacaosector ben gaan werken, ben ik vele vrouwen tegengekomen die ongelofelijke dingen tot stand brengen.
Het grootste gedeelte van de chocolade die jij en ik eten is gemaakt van cacao die wordt geproduceerd door producenten zoals Léonie Osso Sona, die in de Ivoorkust, West Afrika, woont en werkt.
Léonie is een bewonderingswaardige vrouw – ze is moedig, onafhankelijk en een geboren leider. De wereld heeft behoefte aan meer vrouwen zoals zij.
Léonie zelf zegt: “De Ivoorkust is de beste producent van cacao en dat is dankzij de vrouwen. Want als vrouwen iets willen doen, dan doen ze het goed.”
BEKIJK HET INTERVIEW (2 MINUTEN) MET LÉONIE HIER
Natuurlijk heeft ze gelijk. In zoveel gevallen zijn de veranderingen die vrouwen teweeg brengen opmerkelijk wanneer ze dezelfde kansen krijgen als mannen.
Dat komt doordat vrouwen over het algemeen het grootste gedeelte van het extra geld dat ze verdienen herinvesteren in hun huishouden en familie, dus in de opleiding van hun kinderen, de gezondheid en voeding van het gezin. Zij zijn de sleutel voor een sterkere, gezondere en duurzamere gemeenschap.
En eigenlijk is er niet veel nodig om verandering teweeg te brengen.
Léonie is nu voorzitter van de boerenvrouwenorganisatie van het dorp en heeft voor de toename in haar cacaoproductie zelfs een prijs gewonnen – met de fantastische naam “Vrouw-met-de-grote-hoed prijs”. Dit is allemaal te danken aan haar inzet en aan de kennis en middelen waar ze nu toegang tot heeft. Geen opzienbarende feiten – maar Léonie greep de kans aan en maakte er het beste van.
De strijd voor gelijkheid gaat nog steeds door
De Ivoorkust is verantwoordelijk voor ongeveer een derde van de totale cacaoproductie op wereldniveau. Het gaat om ongeveer 800.000 cacaoboeren waarvan de meesten op kleine stukken land boeren en proberen te overleven met een minimaal inkomen.
Terwijl mannelijke producenten altijd het recht gehad hebben om het land dat ze bewerken te bezitten, hadden vrouwelijke producenten dat recht meestal niet. Tot voor kort wilde de traditie ook dat wanneer een vrouw bijvoorbeeld weduwe werd, het land geërfd werd door een ander mannelijk lid van de familie, bijvoorbeeld een broer, en niet door haar.
In feite bezitten vrouwen in West Afrika slechts ongeveer een kwart van het land terwijl ze bijna voor 50% verantwoordelijk zijn voor het werk.
Bovendien hebben vrouwen meestal alleen toegang tot de minder betaalde banen. Volgens de UN Women, verdienen vrouwen gemiddeld slechts 60-75% van de salarissen die aan mannen uitbetaald worden.
Voor vrouwelijke boeren kosten onbetaalde zorgtaken, zoals het zorgen voor de kinderen of koken, uren per dag waardoor ze minder tijd hebben om hun gewassen te verzorgen of aan trainingen deel te nemen.
Over het algemeen zijn vrouwen in de cacaosector vooral betrokken bij de verzorging in het begin van de cacaoteelt en na de oogst. Dit zijn activiteiten die cruciaal zijn voor de kwaliteit van de bonen. Maar het zijn meestal de mannen die naar de trainingen gaan over de teelt en bescherming van de cacao en niet de vrouwen – hoewel dit nu aan het veranderen is.
Het goede nieuws
Er is meer goed nieuws. Het doet me echt goed te zien dat steeds meer bedrijven in de distributieketen van cacao het belang inzien om te investeren in vrouwelijke producenten en ook specifieke programma’s of projecten hebben ontwikkeld die erop gericht zijn hun capaciteiten te versterken. De World Cocoa Foundation’s Cocoa Action, bijvoorbeeld, ondertekend door belangrijke spelers in de markt zoals Mars, Ferrero, Nestlé en Cargill, heeft toegezegd om gender gelijkheid te promoten.
Als we het hebben over duurzaamheid, is het belangrijk om op een holistische manier te werk te gaan. Dat betekent families, gemeenschappen, coöperaties en bedrijven bij het proces betrekken om die voorwaarden te creëren die nodig zijn om verandering teweeg te brengen. Zowel mannen als vrouwen moeten er zich bewust van worden dat gender gelijkheid een fundamenteel mensenrecht is en dat het ook tot betere levensomstandigheden leidt voor de gehele familie en gemeenschap.
Overheden, bedrijven en (lokale) organisaties kunnen allemaal een belangrijke rol spelen, door training te geven aan vrouwen in zelfbewustzijn en leiderschap, bewustzijn creëren in gemeenschappen en vrouwen ondersteunen om toegang te krijgen tot economische activiteiten en spaarprogramma’s
Léonie heeft laten zien dat er niet veel voor nodig is om het proces te starten en vrouwen en mannen bewust te maken dat dingen kunnen veranderen – en verbeteren.
Daarom moeten we vrouwelijk leiderschap stimuleren en producentenorganisaties helpen om zowel vrouwen als mannen als lid op te nemen en de belangen van beide groepen te behartigen.
We zien ook meer initiatieven, zoals het net gestarte netwerk Women in Cocoa and Chocolate (WINCC) Network, dat vrouwen uit de cacao sector samenbrengt om van elkaar te leren, en de Global Conference on Women in Cocoa (georganiseerd door de World Cocoa Foundation) waar vrouwen ervaringen uitwisselen en elkaar steunen om voor zichzelf op te komen.
Mijn eigen visie is een wereld waar duurzame landbouw de norm is en mijn organisatie heeft stappen ondernomen op de weg naar meer gender gelijkheid en de capaciteitsversterking van vrouwen.
Onze ’code of conduct’ bijvoorbeeld, eist dat vrouwen dezelfde mogelijkheden hebben om aan trainingen deel te nemen, en dat elke cacaoboerengroep iemand aanwijst die verantwoordelijk is voor het promoten van gelijke rechten en mogelijkheden voor vrouwen.
Maar er is nog een ongelofelijk lange weg te gaan. We moeten er met z’n allen zorg voor dragen dat er in wereld meer sterke vrouwen als Léonie opstaan en dat de vrouwelijke boeren in de Ivoorkust en in andere plaatsen in de toekomst betere kansen krijgen.
Als we daar allemaal voor gaan, dan zullen we volgend jaar op deze dag nog veel meer te vieren hebben.
======================================================
* Britta is programmadirecteur en lid van het management team van UTZ, een programma en label voor duurzame landbouw van koffie, cacao en thee. De missie van UTZ is het creëren van een wereld waar duurzame landbouw de norm is, en training is de sleutel tot het succes van de programma’s van UTZ. In 2015 produceerden UTZ gecertificeerde boeren ongeveer 20% van alle cacao en 10% van de koffie wereldwijd.
