Net als bij Turkije
“We hebben net de kwestie met Turkije gehad”, zegt?? Bram van Ojik namens GroenLinks. “Een Turkse minister wilde hier komen spreken om de Turkse gemeenschap te overtuigen. Dat vonden we een ongewenste vorm van inmenging. Als deze bijeenkomst erop gericht is om de Eritrese positie op te leggen, dan is het analoog aan de Turkse situatie.” In dat geval moet de regering Yemane Gebreab de toegang tot Nederland weigeren, concludeert van Ojik.
Ook andere Kamerleden zien een parallel met de Turkse kwestie. “We spreken niet voor niets van de lange arm van Turkije, en nu van de lange arm van Eritrea”, zegt Jasper van Dijk van de SP.
“Toen de Turkse minister hier wilde komen, was de openbare orde in het geding”, aldus Attje Kuiken (PvdA). “De vraag is: wat gaat de spreker (Yemane Gebreab) op dit congres doen. En past dat binnen onze rechtstaat?”
Sjoerd Sjoerdsma van D66 meent dat het kabinet “zeer serieus moet onderzoeken” of Gebreab een visum kan krijgen, “gezien de partij waarvan hij deel uitmaakt, en wat die op zijn kerfstok heeft”.
Malik Azmani (VVD) zou het liefst zien dat de bijeenkomst niet doorgaat als Gebreab spreekt. “Om zoiets te kunnen uitvoeren, heb je wel bewijs nodig dat zijn komst een gevaar is voor de openbare orde.”
“Overheid kan Gebreab tegenhouden”
Als de Nederlandse overheid Yemane Gebreab inderdaad wil tegenhouden, zijn daar verschillende mogelijkheden voor. Dat zegt Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.
“Komt Gebreab via een officiële diplomatieke missie, dan moet Eritrea de Nederlandse regering om toestemming vragen. Nederland kan die toestemming – op basis van het Verdrag van Wenen uit 1961 – gewoon weigeren. Als Gebreab als burger komt (en dus niet via een diplomatieke missie), dan kan Nederland weigeren een visum aan hem te geven. Heeft Gebreab al een visum via een ander Europees ‘Schengen’-land, dan kan Nederland hem tegenhouden of terugsturen als hij de grens met Nederland oversteekt.
In elk geval kan de Nederlandse regering aan de ambassade van Eritrea vragen wat Gebreab komt doen. Als Nederland dit onwenselijk vindt, of constateert dat hierover gelogen wordt, heeft de burgemeester zelfs de bevoegdheid om de hele conferentie te verbieden. Het lokale bestuur (burgemeester, Openbaar Ministerie en politie) moet dan toetsen of er mogelijk sprake is van strafbare feiten of van een verstoring van de openbare orde.”
Kamerdebat over Eritrese intimidatie
“Iedereen hier in Nederland weet dat het Eritrese regime een van de meest repressieve regimes op aarde is”, zegt Sjoerdsma (D66). “Mensen vluchten niet vanwege een gebrek aan banen, maar vanwege de totale onderdrukking die daar heerst.”
Alle fracties in de Tweede Kamer zijn het erover eens dat het onacceptabel is dat de lange arm van die dictatuur zich uitstrekt tot in Nederland. “We waren unaniem”, zegt PvdA’er Kuiken over het plenaire Eritrea-debat dat vorig jaar juni werd gevoerd. “Het ging over de wijze waarop Eritreeërs die gevlucht zijn hier nog steeds onderdrukt worden. Hoe zij worden gedwongen om belasting te betalen, bedreigd en geïntimideerd werden. Met andere woorden: hoe een regime dat in Eritrea vreselijk huishoudt dat hier gewoon voort kan zetten.”
Tien moties werden aangenomen, waaronder een verzoek van GroenLinks om onderzoek in te stellen naar de betrokkenheid van het Eritrese consulaat bij strafbare praktijken, een verzoek van de SP om het netwerk van het Eritrese regime in Nederland in kaart te brengen, en een verzoek van de VVD en D66 om belastingheffing (de zogenaamde 2%-tax) en de misstanden daaromheen een halt toe te roepen en anders de ambassade te sluiten.
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik, toen nog werkzaam op het ministerie van Buitenlandse Zaken, reisde naar Eritrea “om te kijken of we op enigerlei wijze het gesprek met Eritrea konden openen”. Tevergeefs. “Ik ben er ruim een week geweest en heb vier of vijf ministers gesproken. Het was onmogelijk om een gesprek te voeren. Er was geen enkele bereidheid om na te denken over bijvoorbeeld de schending van mensenrechten. Al na een minuut begonnen ze het Westen aan te vallen. ‘Jullie staan aan de kant van Ethiopië’, dat soort uitspraken.”
“Ambassade moet locatie openbaar maken”
“De lange arm van Eritrea verhindert integratie van asielzoekers”, zegt Azmani (VVD). Het aanpakken van het Eritrese regime is niet iets voor één partij of twee partijen, “dat moeten we met z’n allen doen”.
Als de regering Gebreab niet direct wil of kan tegenhouden, “dan moet de regering op zijn minst op de hoogte zijn waar een dergelijke bijeenkomst wordt georganiseerd”, aldus Azmani. De regering moet de Eritrese ambassade om opheldering vragen. Wil de ambassade niets zeggen, dan is dat volgens SP’er Van Dijk “al een teken dat hier sprake is van schimmige toestanden. Eritrea is het Noord-Korea van Afrika. De Nederlandse regering moet in contact treden met de ambassade of de veiligheidsdiensten hierop zetten. We moeten heel goed in de gaten houden welke activiteiten op de conferentie worden ontplooid en of Eritreeërs onder druk worden gezet.”
Sjoerdsma (D66) wil dat de Nederlandse overheid de gelegenheid aangrijpt om “een eenduidig signaal af te geven dat we die diasporatax niet meer accepteren. Als Eritrea daar niet naar luistert, dan kan dat leiden tot sluiting van de ambassade.”
Vrijheid van meningsuiting
Alle partijen benadrukken dat het belangrijk is dat Nederland vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel houdt. “We moeten er alleen voor oppassen dat die vrijheid niet wordt misbruikt om een de dictatuur van een ander land te bestendigen”, aldus Jasper van Dijk (SP). “In Eritrea is geen sprake van vrijheid van meningsuiting”, zegt Van Ojik (GroenLinks). “Wel van intimidatie, bedreiging en gedwongen belastingen. Daarom is het onwenselijk dat Eritrea misbruik maakt van die vrijheid om overheidspropaganda te bedrijven, en om hier te interveniëren in de Eritrese gemeenschap.”
De Eritrese ambassade zegt in een reactie “niet betrokken te zijn bij de organisatie of financiering van de conferentie”. De consul geeft geen antwoord op vragen van OneWorld en Argos over de locatie, of over de aanwezigheid van Yemane Gebreab.
OneWorld verricht het onderzoek naar de lange arm van Eritrea in Nederland in samenwerking met Argos (VPRO). Meer onthullingen over de conferentie en de rol van de ambassade in de uitzending van aanstaande zaterdag 15 april, 14 uur op radio 1.
Foto: Still uit de video van de 11e YPFDJ-conferentie
