Shell heeft altijd volgehouden dat het uitsluitend zaken deed met de Nigeriaanse overheid inzake het rijke olieveld voor de kust van Nigeria, en met niemand anders. “We zijn open en transparant over alle betalingen die door Shell aan de Nigeriaanse overheid zijn gedaan”, zei een woordvoerder in 2015 tegen OneWorld.
Maar de 1,1 miljard die Shell in 2011 samen met het Italiaanse ENI neerlegde voor olieveld 245, kwam onder andere terecht bij de corrupte Dan Etete, die het olieveld in de jaren ’90 aan zichzelf had gegeven toen hij minister van Olie was. En Shell wist daarvan.
Dat blijkt uit een e-mail waar Buzzfeed en het Italiaanse Il Sole 24 Ore afgelopen weekend over berichtten. In een bericht uit oktober 2010 schreef bestuurslid Malcolm Brinded dat de deal “het voordeel heeft dat Malabu meer dan 1 miljard dollar krijgt”. Malabu is een bedrijf van Etete. De e-mail werd goedgekeurd door Peter Voser, de voorganger van CEO Ben van Beurden, en de CEO van ENI.
DE OPL245-DEALShell en ENI betaalden het geld voor OPL 245 aan de Nigeriaanse overheid. Maar: op de bewuste vrijdag van de deal in april 2011 werden welgeteld drie overeenkomsten ondertekend – de Nigeriaanse regering betaalde precies evenveel aan Malabu als zij van Shell en ENI ontving.
- Overeenkomst tussen de Nigeriaanse overheid en Malabu, ondertekend door de minister van Olie, procureur-generaal Adoke en twee onbekende medewerkers van Malabu. Malabu draagt de OPL-aandelen over aan de Nigeriaanse overheid en komt overeen om ‘af te zien van iedere aanspraak op OPL 245’ in ruil voor ‘een compensatie van de Nigeriaanse regering van 1.092.040.000 dollar’.
- Overeenkomst tussen de Nigeriaanse regering (FGN) & NNPC (Nigerian National Petroleum Corporation) en SNUD & SNEPCO (dochterondernemingen van Shell) & NAE (dochter ENI). De Nigeriaanse regering kent OPL 245 toe aan SNEPCO en NAE in ruil voor een betaling van $1.092.040.000 (!) en een signature bonus (aan de regering – red.) van $207 miljoen.
- Een schikkingsovereenkomst tussen Malabu en Shell (SNEPCO en SNUD) waarmee een eind wordt gemaakt aan de juridische procedures tussen beide bedrijven.
Ook blijkt uit andere e-mails die in handen zijn van Buzzfeed en Il Sole 24 Ore dat mensen die met de deal bezig waren, overwogen Etete uit te nodigen voor een vakantie in Schotland. Ook mailden de Shell-medewerkers dat Etete gezegd heeft dat een deel van het geld gebruikt zou worden om anderen af te kopen, onder andere Goodluck Jonathan, de voormalige president, en voormalig procureur-generaal Adoke (die tegenwoordig rechten studeert aan de Universiteit Leiden). In Nigeria doet het anticorruptie-agentschap EFCC daar op dit moment onderzoek naar.
Nieuw standpunt
In februari 2016 deed het FIOD een inval bij het hoofdkantoor van Shell in Den Haag. Kort daarna belde huidig CEO Ben van Beurden met CFO Simon Henry. Daarin sprak hij over onhandige e-mails die in een intern onderzoek van Shell naar voren waren gekomen. In die e-mail grapten volgens Van Beurden werknemers over het afkopen van mensen in verband met de OPL 245-deal. Hij zei ook: “Geef niet vrijwillig informatie waar de politie niet om vraagt”, tegen Henry.
Dat gesprek werd afgetapt door Nederlandse autoriteiten, zo blijkt uit een maandag verschenen rapport van Global Witness en Finance Uncovered. In dat rapport worden naast het afgetapte telefoongesprek nog verschillende andere e-mails geciteerd, die duidelijk maken dat Shell wel degelijk wist dat het geld dat ze voor OPL 245 betaalden aan Etete en anderen doorbetaald zou worden.
Shell heeft inmiddels z’n standpunt gewijzigd. In een verklaring aan de New York Times zei woordvoerder Andy Norman: “Het werd ons langzamerhand duidelijk dat Etete met Malabu te maken had en dat de enige manier om uit de impasse te komen, was om met Etete en Malabu in zee te gaan, of we dat nu leuk vonden of niet.” Hij voegde daar aan toe dat Shell wist dat de Nigeriaanse overheid “Malabu zou compenseren voor de licentie op het olieblok.”
Op dit moment lopen in Nigeria en Italie onderzoeken naar de OPL 245-deal.
Hoofdfoto:
