Gespreksleider/presentatie:
Hadjar Benmiloud – hoofdredacteur Vileine
Paneldiscussies:
Hans Nijenhuis – Hoofdredacteur AD
Judith Moller – mediawetenschapper UvA
Eric Goens – reportagemaker
Wierd Duk – historicus en journalist
Huub Bellemakers – ex-kandidaat Kamerlid GroenLinks
Initiatieven:
Geesje van Haren – INJECT
Leon Hornbach – waaromkiesjij.nl
Arno veenstra – Datawetenschapper Blendle
Wierd Duk heeft naar eigen zeggen geen last van het bubbelfenomeen. Begin dit jaar stapte de AD-verslaggever in de Links liberale bubbel van Volkskrant-columniste Asha ten Broeke en volgde hij zoveel mogelijk ‘linkse’ opiniemakers en twitteraars. “Toch denken veel mensen dat ik in een bubbel zit, omdat ik in mijn artikelen PVV-stemmers aan het woord laat. Ze vinden hen schoften en nazi’s en denken dat ik dezelfde mening heb als mijn bronnen. Ik wordt daardoor regelmatig aangevallen op Twitter. Dat beschadigt mijn journalistieke reputatie.” Huub Bellemakers, ex-kandidaat voor GroenLinks, voert regelmatig discussies met Duk op twitter. Hij reageert: “Vervelende mensen heb je zowel aan de linkse als aan de rechtse kant. Daarnaast denken rechtse opiniemakers vaak dat ze niet gehoord worden. Maar kijk eens hoevaak ze bij talkshows aanschuiven. In werkelijkheid hebben ze een enorme invloed op het publieke debat. Dat is prima, maar doe dan niet alsof er niet naar je geluisterd wordt.”
Gespreksleider Hadjar Benmiloud, hoofdredacteur van feministisch platform Vileine, onderbreekt de discussie: “We leven misschien wel allemaal in verschillende bubbels. Kunnen wij hier als journalisten verantwoordelijkheid voor nemen?” Duk en Bellemakers denken van wel. Door minder statusgevoelig te zijn, buiten frames te denken, nieuwsgierig te blijven en met zoveel mogelijk verschillende mensen te spreken. “En dan niet als antropoloog, maar als journalist. Stap een keer echt uit je bubbel door bijvoorbeeld in Weert te gaan wonen en vanuit daar je stukken te schrijven”, zegt Bellemakers.
Oeps ‘Ik kreeg een uitnodiging voor dit #mediacafé en er stond alleen @de_zwijger zonder plaatsnaam’ @HuubBellemakers #amsterdamsebubbel
— Lonneke van Genugten (@LonGenug) 15 mei 2017
Verschil tussen filter- en mediabubbel
“De media zijn elitair”
Het AD staat volgens Nijenhuis juist dichtbij ‘het gewone volk’ door de verschillende lokale edities. De oorzaak van de mediabubbel ligt volgens hem niet alleen bij de journalistiek. “Kijk bijvoorbeeld naar Amsterdam. Wanneer je praat over de Melkweg, denken mensen in Overijssel aan de sterren. Als je het hebt over de pont, denkt niet iedereen automatisch aan het IJ. Amsterdammers beseffen zich dat niet altijd, maar buiten de Randstad wonen veel meer mensen dan daarbinnen.” In deze context doet Nijenhuis de volgende uitspraak:
De mensen buiten de Randstad weten niet aan wie ze een grotere hekel hebben: aan Amsterdam of aan de moslims, zegt @HansNijenhuis #mediacafé
— malou van hintum (@malouvh) 15 mei 2017
“Moslimhaat bij Hans Nijenhuis”
De paneldiscussie werd afgewisseld met drie initiatieven die verschillende bubbels proberen te doorbreken. Geesje van Haren, Leon Horbach en Arno Veenstra spraken voor INJECT, waaromkiesjij.nl en Blendle.
“Journalisten mogen creatiever te werk gaan”, vindt Geesje van Haren van het initiatief INJECTMet INJECT houdt ze onderzoeksjournalisten bubbelvrij. “Het is geen zoekmachine, maar een suggestiemachine, waardoor journalisten creatiever en efficiënter informatie tot zich kunnen nemen. Daarbij zijn er verschillende manieren waarop je kunt zoeken.” De machine zoekt niet alleen op woorden, maar ook op personen en infographics. Zo krijgen journalisten een breed scala aan informatie vanuit verschillende invalshoeken.
“Het is eigenlijk chatroulette, maar dan inhoudelijk”, zegt Leon Horbach over zijn initiatief waaromkiesjij.nl
Via deze website kun je “politiek speeddaten” met mensen die totaal anders denken dan jij. “Oftewel: laagdrempelig in discussie gaan met je politieke tegenstanders. Op basis van je partijvoorkeur wordt je gekoppeld aan een Nederland met een totaal andere partijkeuze.” Dit heeft tot nu toe vooral enthousiaste reacties en leuke gesprekken opgeleverd.
“We laten de algoritmes samenwerken met de keuzes van de redactie”, zegt Arno Veenstra Van Blendle
Volgens Veenstra breekt Blendle met de bubbel. “We schuiven artikelen die totaal niet op elkaar lijken naar voren en maken zo een selectie van must reads. Deze artikelen zijn voor iedereen relevant. Van voetbalfans tot cultuurfanaten.” De must reads worden door de redactie uitgekozen. “Daarbij proberen we het nieuws zelf zo objectief mogelijk te bekijken.”
"Als je eruit wil breken, zul je dat zelf moeten doen"
Benmiloud vraagt aan het panel wat mensen kunnen doen om hun mediabubbels te doorbreken.
Nijenhuis: “Probeer je te verdiepen in de ander en nieuwsgierig te blijven. En niet meteen iets af te wijzen als het je niet aanstaat.”
Möller: “We moeten niet te ver uit onze mediabubbel stappen, want dat heeft een averechts effect. Het kan er juist voor zorgen dat je een afkeer krijgt van wat je leest. Daarnaast leren lezers meer van nieuws dat ze leuk en relevant vinden. Wees je bewust van je bubbel, blijf er in om jezelf te informeren en stap er af en toe uit, maar niet te ver.”
Goens: “Als je eruit wil breken, zul je dat zelf moeten doen. Het is een illusie om te denken dat degene die de bubbel bouwt, de bubbel zal doorbreken. Media spelen zoveel mogelijk in op de behoefte van de lezer en zullen er alles aan doen om die sofa zo zacht mogelijk te maken.”
Dit was Mediacafé #9 in een reeks die OneWorld organiseert samen met deBuren, Fonds Pascal Decroos en VVOJ. OneWorld kijkt kritisch naar hoe burgers, bedrijven en politici bijdragen aan een eerlijke en duurzame wereld. Ook de media leveren hier een grote bijdrage aan. In de huidige mediacratie waarin we 24/7 online zijn en voortdurend nieuws, filmpjes en opinie met elkaar delen, bieden traditionele en nieuwe media een moreel kompas in turbulente tijden. Maar in hoeverre is journalistiek nog leidend en niet volgend in de strijd om de nieuwsconsument? Over deze en andere vragen gaan we in gesprek met kopstukken uit de Nederlandse en Vlaamse media. Eerdere mediacafes gingen onder andere over het nieuwe feminisme, de rol van media in tijden van crisis en over white privilege.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
