Of het nou klimaatverandering, de ontbossing van de Amazone of de druk op het Nederlandse boerenlandschap is, uiteindelijk komt het allemaal terug bij een weidevogel. Bij Hollands glorie, de grutto. Ik leerde deze vechtjas kennen tijdens mijn eerste echte vogelexpeditie op 13 mei in de Zaanstreek. Om direct open kaart te spelen: ik heb de ochtend voor de expeditie nog even gegoogled hoe de grutto er precies uitziet, een open blik was mijn tactiek. Ik wist weinig over de grutto en precies daar wilde ik iets aan doen, om 8 uur op een zaterdagochtend in Zaandam.
Normaal landschap
Na nog geen twintig minuten fietsen maanden ErnstJan en collega-vogelaar Janneke ons al tot stoppen. De uitrusting werd geïnstalleerd en gezamenlijk tuurde we over een, voor mij normaal uitziend, Nederlands landschap. Maar vogelaars kijken anders, leerde ik al snel. Vogelaars hebben jaarlijsten, kijken naar het vliegbeeld en baseren 90 procent van hun observaties op geluid in plaats van zicht. Er werd die dag iets van me gevraagd dat nooit eerder van me gevraagd was. En het was geweldig.
Een knotwilg in het landschap van het Guisveld bij Zaandam – Foto: Janneke Kimstra
Gulzige vogel
Fietsend naast ErnstJan op mijn gloednieuwe Gazelle tussen de tureluur, de kievit en de scholekster leerde ik hoe de soja uit Zuid-Amerika, die in het voedsel van ons vee zit, invloed heeft op de leefomgeving van de grutto. Springend op het dampende en verende veen tijdens de boottocht met Wouter van Staatsbosbeheer leerde ik hoe de boeren met hun frequentere maaigedrag behalve de jonge grutto’s zelf, ook het voedsel van de grutto in gevaar brengen. Hiermee bezorgen ze namelijk de boeren in Senegal een gulzige vogel die veel te vroeg in het jaar hun rijst komt opeten. Smullend van de heerlijke boerenlunch luisterde ik naar Janneke en haar passie voor vogels die haar van Mexico tot Kazachstan hebben gebracht.
Vechtersmentaliteit
De grutto staat voor alles wat er zo prachtig was en soms nog is aan het Nederlandse boerenlandschap, met al haar boterbloemen en het hoge, natte gras. Al kunnen de problemen rond de grutto op vele grote discussies in de huidige maatschappij teruggevoerd worden, het blijft een prachtbeestje: een lust voor het oog en oor met zijn spitse snavel, zijn glimmend bruine verendek en z’n vechtersmentaliteit. Dus: laat de grutto zijn lange poten nog vele jaren nodig hebben en maai het gras niet onder zijn klauwtjes vandaan!
Hier lees je wat we allemaal over de grutto hebben geschreven.
