Melania is opgericht in 1921 als initiatief binnen de Katholieke missie om te investeren in de ontwikkeling van vrouwen in Nederlands-Indië. Destijds door het opstarten van grote projecten als ziekenhuizen en scholen. De projecten werden gefinancierd vanuit middelen die in Nederland werden geworven via collectes en activiteiten van groepen vrouwen.
Na de Tweede Wereldoorlog verschoof de focus naar kleinere projecten in meerdere landen. Dit gebeurde onder invloed van donateursgroepen die er door het hele land waren ontstaan. Naast het doneren werd er ingezet op bewustwording en draagvlakversterking voor ontwikkelingssamenwerking.
In de jaren ’70 groeiden de lokale donateursgroepen in aantal en activiteiten. Er werden veel bewustwordingsactiviteiten georganiseerd, betaald met stimuleringssubsidies van de overheid.
Begin deze eeuw is de traditionele achterban van Melania verouderd en gekrompen. Een nieuwe lichting ondernemende vrouwen vindt elkaar met inzet van sociale media en via het opzetten van eigentijdse sponsoractiviteiten zoals, bijvoorbeeld, een fietsreis door Rwanda met bezoek aan de projecten. Deze transitie is in volle gang.
Anno 2021 is de doelstelling van Melania nog steeds relevant en actueel. De aanpak is door de jaren heen verschoven van liefdadigheid naar empowerment, gestoeld op de Theory of change. Deze veranderingstheorie is een erkend hulpmiddel voor organisaties zonder winstoogmerk om kenbaar te maken hoe ze hun impact willen bereiken. Het helpt Melania om helder te krijgen waaraan de donaties het best te besteden en hoe haar vrijwilligers efficiënt en effectief kunnen werken.