Het is niet moeilijk de speciale rapporteur voor de Verenigde Naties inzake hedendaagse vormen van racisme, Mutuma Ruteere, op zijn praatstoel te krijgen als het over racisme gaat. Hij ziet vooral het belang van onderwijs in de strijd tegen racisme, vreemdelingenhaat en onverdraagzaamheid, maar waarschuwt ook dat de opkomst van extremistische politieke partijen en groeperingen een bedreiging vormt voor de democratie en de mensenrechten.
"Onderwijs speelt een centrale rol in het creëren van nieuwe waarden en houdingen en geeft ons belangrijke instrumenten voor de aanpak van diepgewortelde discriminatie en de erfenis van de historische onrechtvaardigheden," zei hij bij de presentatie van zijn jaarverslag aan de Raad voor de Mensenrechten.
Onderwijs is ook de sleutel tot empowerment van individuen en groepen om zichzelf uit de armoede te bevrijden, zei hij.
Maar, Ruteere benadrukt dat onderwijs alleen het racisme en de vreemdelingenhaat niet kan voorkomen of bestrijden tenzij de toegang tot en de kwaliteit van het onderwijs ook worden geleid door beginselen van non-discriminatie en gelijkheid.
Het is belangrijk ervoor te zorgen dat het algemene curriculum, adequate en evenwichtige informatie bevat over de bijdrage van minderheden, migranten en andere niet-dominante groepen aan de maatschappij.
Staten moeten ook zorgvuldig de potentiële impact evalueren van de bezuinigingen in een tijd van economische crisis, op het genot van het recht op onderwijs, met name voor achtergestelde minderheden en groepen.
"Ik heb gemerkt dat ondanks enkele positieve initiatieven, studies en bevindingen van internationale en nationale organen laten zien dat personen van Afrikaanse afkomst, Roma, Dalits, inheemse volkeren, migranten, om er een paar te noemen, nog steeds beperkt toegang hebben tot hoger onderwijs van goede kwaliteit."
De onafhankelijke deskundige heeft ook gewezen op het ontbreken van etnisch uitgesplitste gegevens en statistieken, waardoor het moeilijker is te beoordelen hoe de daadwerkelijke toegang tot onderwijs van alle personen is, waaronder etnische minderheden.
Ruteere heeft ook een verslag ingediend over de laatste ontwikkelingen met betrekking tot de mensenrechten en democratische uitdagingen van extremistische politieke partijen, bewegingen en groepen, met inbegrip van neo-nazi's en skinhead groeperingen.
Dit rapport gaat in op de belangrijkste punten van zorg waar verdere inspanningen en consistente waakzaamheid tegen racistische en xenofobe delicten nodig zijn. Het identificeert ook goede praktijken ontwikkeld door de lidstaten en de verschillende belanghebbenden.
De stijging van het aantal extremistische politieke partijen, bewegingen en groepen vormt een grote uitdagingen in het bijzonder in de context van de voortdurende economische en financiële crisis. Ontevredenheid en angst veroorzaakt door een stijging van de armoede, werkloosheid en bezuinigingen op sociale uitkeringen manifesteerden zich in stemmen in het voordeel van extremistische politieke partijen.
Racistische, xenofobe, homofobe en andere intolerante handelingen worden begaan door individuen of groepen gekoppeld aan extremistische politieke partijen of bewegingen, tegen mensen van Afrikaanse afkomst, leden van minderheden, zoals Roma, buitenlandse studenten, joden, moslims en migranten.
"Pogingen van sommige extremistische groeperingen om de geschiedenis te vervalsen en in het bijzonder de nazi criminelen of hun acties te verheerlijken, vragen om voortdurende waakzaamheid en het resoluut optreden van staten”.
