Je ziet het steeds vaker om je heen: burgers die het heft (weer) in eigen handen nemen, zelf het initiatief nemen waar bedrijven en (lokale) overheden tekort schieten.
Wat is Burgerkracht?
Er bestaan verschillende definities voor, maar ik zou het willen omschrijven als:
Het vermogen van burgers om op eigen initiatief en kracht sociale en maatschappelijke uitdagingen aan te pakken, gericht op een duurzame samenleving. De burger neemt hierbij naast de rol van consument, ook de rol van facilitator en producent aan, zo nodig met hulp van overheid, instellingen en ondernemingen.
De rollen omgedraaid
Waar de burger voorheen bij de (lokale) overheid aanklopte met een probleem, schuift de overheid nu aan bij de burger en denkt en helpt mee waar mogelijk. Zo ontstaan er steeds meer wijkondernemingen, initiatieven van en voor betrokken wijkbewoners, ondersteund door de gemeente en lokale bedrijven.
Hetzelfde geldt voor bedrijven, die vooral gewend zijn hun producten en diensten ‘bottom-down’ aan de man te brengen. Zij nemen nu steeds vaker de behoefte van burgers als uitgangspunt en bedenken of passen hier hun product of dienst op aan. Zo zie je een groeiende behoefte van ‘bezit’ naar ‘gebruik’ van producten. Dit wordt beantwoordt met bijvoorbeeld een platform voor het delen van prive-auto’s (snappcar) of het kweken van je eigen groente met de makkelijke moestuin.
Dit vraagt dus om een behoorlijke omslag in denken en handelen, zowel vanuit organisaties en instanties als bij de burger.
Waarom Burgerkracht?
Als reden noemde ik al het tekort schieten van overheden en bedrijven, bijvoorbeeld door de grote bezuinigingen en toenemende kosten van levensonderhoud. Kijk alleen al naar de kosten stijging van de zorg, voedsel, olie en energie. Daar komt het besef bij dat we niet oneindig kunnen groeien en consumeren op een planeet met beperkte bronnen. Zo heeft het WNF berekend dat de Nederlander 3,5 aardbollen nodig heeft met haar huidige verbruik.
Een groeiende identiteitscrisis, waarbij we onszelf hebben leren identificeren met bekende merknamen en zaken doen met grote anonieme organisaties in plaats van de mensen die erachter zitten. En waar komt onze groente eigenlijk vandaan en hoe groen is groene energie? De behoefte om niet meer zo afhankelijk te zijn van banken, multinationals en de overheid neemt toe. In plaats daarvan willen we weer het heft in eigen handen hebben.
En we kunnen zonder problemen contact leggen met de andere kant van de wereld, maar weten vaak niet meer wie onze eigen buren zijn. Waar hechten we eigenlijk echt waarde aan in het leven en hoe willen we de wereld achter laten voor toekomstige generaties? Gelukkig groeit het besef en inzicht dat het ook echt anders kan: goedkoper, persoonlijker, zonder al die tussenschakels, leuker, dichterbij, makkelijker, kleinschaliger en duurzamer.
Praktijk voorbeelden
In deze transitie van de maatschappij is er veel behoefte aan voorbeelden, kennisdeling en het uitwisselen van ervaringen. Zo organiseerde we vorige week vanuit Hilversum Verbonden een brainstormsessie over Burgerkracht die erg inspirerend was. Als je dan op zoek gaat zie je door het hele land veel lokale succesvolle initiatieven. Ik noem er graag enkele:
– Hilversum Verbonden, een platform met als doel de sociale samenhang in Hilversum te bevorderen
– Kracht in NL, een actieve community die inzet op slim combineren, eigen kracht en menselijke maat en het met elkaar een eigentijdse “topsector” creëren
– Crowd Effect, daagt mensen uit om hun maatschappelijke problemen en oplossingen te omschrijven en te delen en steunt bestaande initiatieven of bedenkt concrete nieuwe acties
– Energie coöperaties, burgers gaan zelf lokaal energie produceren en delen. Een voorbeeld is texelenergie
– Good2Connect, een eigen initiatief van een kennis- en netwerkplatform voor iedereen die wil innoveren verduurzamen en meerwaarde wil creëren door het bundelen van krachten
De nieuwe samenleving 3.0 is een serie blogs die actuele onderwerpen belicht in een snel veranderende economie en samenleving. Hierbij staan sociale innovatie en duurzaamheid centraal. www.good2connect.nl/blog