“In Cigombong wonen bijna alleen vrouwen en kinderen”, zegt dorpshoofd Ade Suryadi, een van de weinig overgebleven mannen in het dorp. “Ze zijn weggetrokken, gescheiden van hun vrouwen of ze gingen dood.” Hij moet er zelf om lachen. Op zijn Indonesisch giechelen alle vrouwen met hem mee. Als je maar blijft lachen, voel je de pijn minder in je hart, is de achterliggende gedachte. Indonesiërs zijn meester in het ‘weglachen’ van hun verdriet, maar de problemen lossen ze er niet mee op.
“Als je maar blijft lachen, voel je de pijn minder in je hart, zo is de achterliggende gedachte
De meeste weduwen in Dessa Janda zijn jonge vrouwen, zonder enige opleiding met gemiddeld zes kinderen. Op het moment dat hun man overlijdt, staan ze er helemaal alleen voor. Heni begon twee jaar geleden met het opzetten van haar projecten in dit deel van West-Java. Ze kwam er al snel achter dat haar plannen helemaal niet op het economisch zelfstandig maken van de weduwen was gericht. “We hadden voordat we hier kwamen geen idee hoe groot het sociale probleem was. Omdat er weinig over deze groep alleen achtergebleven vrouwen is gepubliceerd. We werkten vooral met kinderen en boeren. Nu proberen we de weduwen zoveel mogelijk financieel daadkrachtig te maken. Want als zij geen geld meer hebben, halen ze de kinderen van school, komen die in de kinderarbeid terecht en verkopen ze hun jonge dochters, zelfs als ze nog geen twaalf zijn, aan oude mannen of aan de seksindustrie. Als we deze vicieuze cirkel niet doorbreken, blijft de groep jonge weduwen en hun armoede in Indonesië groeien.”
Uit een van de weinige onderzoeken die naar deze groep vrouwen in Azië is gehouden, blijkt dat Indonesië in de top vijf staat van het hoogst aantal weduwen. Eén op de tien vrouwen heeft volgens onderzoekster Maya Dania geen man meer. Op alleen achtergebleven vrouwen rust volgens haar een stigma. Ze worden niet alleen gediscrimineerd, maar ook seksueel belaagd. “Getrouwde vrouwen zijn seksueel actief. Weduwen waren dat ooit en zouden volgens de redenering van mannen openstaan voor seks”, aldus onderzoekster Maya Dania. Maar vrouwen die zonder huwelijk het bed met mannen delen worden als prostituees beschouwd.
“Vrouwen die zonder huwelijk het bed met mannen delen worden als prostituees beschouwd
De kans dat ze opnieuw zullen trouwen is erg klein. In Azië wil bijna geen man een ‘afgelikte boterham’. Als hij een huwelijk afsluit, moet het meisje maagd zijn. De reden waarom zoveel vrouwen nog steeds veel te jong trouwen. “Als hier een jongen wordt geboren, zijn de ouders verdrietig. Met een meisje zijn ze daarentegen heel erg gelukkig”, vertelt Heni. In de meeste culturen ligt dat net andersom. “In dit deel van West-Java koop je een vrouw voor je zoon. Dat kost geld en dus moet het meisje nog maagd zijn. Ouders die de bruidsschat niet willen mislopen, huwen hun dochters uit veiligheid na de eerste menstruatie uit.”
De organisatie van Heni heeft inmiddels kleine, goedlopende projecten voor vrouwen opgezet, zoals het verkopen van snacks, groenten en handwerkjes. “Als zij het beter krijgen, kunnen de kinderen naar school. Met hoger en beter onderwijs hopen we de nieuwe generatie ervan te overtuigen dat het normaal is dat een meisje niet voor haar achttiende trouwt. Dat ze recht heeft op een toekomst. Mocht ze er in haar verdere leven alleen voor komen te staan, dat ze weet hoe ze financieel kan overleven.”
