Zij maken ‘swappen’ het nieuwe shoppen

Door te ‘swappen’ kun je eindeloos experimenteren, nieuwe kleding proberen en van stijl wisselen, zonder angst voor een miskoop, is het idee. Drent: “In plaats van mensen te vertellen wat ze niet moeten doen, bieden we iets wat ze wél kunnen doen.”

Het werkt zo: iedereen kan bij binnenkomst vijf kledingstukken inleveren, onbeschadigd en schoon. Elk stuk levert ‘swaps’ (punten) op, die je verzamelt met een app. De ‘waarde’ van een kledingstuk hangt onder andere af van het soort item, het materiaal en hoe nieuw het is. De hoogwaardigste kleding in de winkel is ook het ‘duurst’; verder betaal je per product een klein bedrag aan servicekosten. Sinds de zomer van 2019 heeft The Swapshop drie vestigingen geopend – twee in Rotterdam en één in Amsterdam – en een webshop.

Ook heeft kledingruilen nog altijd een stoffig imago, bleek uit het onderzoek. Smit: “Daarom proberen we, net als een kledingmerk, een bepaalde doelgroep te bereiken met een eigen stijl: bold, zelfverzekerd, speels. Dat betekent natuurlijk niet dat kleding in een andere stijl niet welkom is. Juist een onverwachte mix past ook bij ons: een houthakkersblouse gecombineerd met het Pradajasje van je oma.”

Dat begon na een lange reis: Drent had maandenlang uit één rugzak geleefd, en thuis trof ze haar enorme kledingkast aan. “Toen zei ik tegen mezelf: jij gaat geen nieuwe kleding meer kopen totdat je dit allemaal hebt opgebruikt. Inmiddels draag ik al zeven jaar bijna alleen tweedehands kleding.”

Vrienden hadden een antikraakruimte over, waardoor ze in de zomer van 2019 een pop-uplocatie openden in het centrum; het ‘shopwalhalla’, van Rotterdam. Na vijf maanden werden ze opgemerkt door een bedrijf dat betaalbare ruimtes verhuurt aan de creatieve sector: de eerste permanente vestiging was geboren. De tweede pop-up, nog zonder einddatum, opende in augustus 2020 haar deuren, en begin april 2021 kwam daar de Amsterdamse vestiging bij.

Eerder dit jaar werden ze benaderd door Berend Brus, een modeontwerper uit Rotterdam. Smit: “Hij wilde een duurzame collectie maken, en daarvoor gebruikmaken van de kleding die bij ons binnenkomt en niet geruild wordt. Slechts 40 procent van wat binnenkomt wordt meteen geruild; onze grootste uitdaging is om een duurzame oplossing te vinden voor wat we niet ‘verkocht’ krijgen. Brus heeft een hele lading overgenomen en tot nieuwe kledingstukken bewerkt. Echt fantastisch, zo’n samenwerking.”

Uiteindelijk willen Smit en Drent hun eigen producten maken van niet-geswapt materiaal, door samen te werken met I-did: dit bedrijf ‘upcyclet’ textiel tot hoogwaardig vilt en maakt daar tassen, telefoonhoezen en andere producten van. “Als we eigen producten in onze winkels verkopen, is de cirkel écht helemaal rond.”

Drent erkent dat ze niet alle problemen kunnen oplossen: “Ik richt me vooral op óns (westerse, red.) consumptiepatroon en óns gebrek aan bewustzijn, want daar heb ik kennis van, en het vormt een groot deel van het probleem.” Wel hopen ze dat als consumenten minder kleding kopen, ze bereid zullen zijn om eerlijke (en hogere) prijzen te betalen. In de toekomst willen ze wellicht een fonds opzetten waarmee ze werknemersorganisaties in productielanden ondersteunen.

In de tussentijd willen Smit en Drent in elk geval zelf een sociale werkplek bieden. Sinds maart is The Swapshop begonnen met een traject, gesteund door de Gemeente Rotterdam, waarbij vijf mensen met een bijstandsuitkering betaald werk krijgen in combinatie met trainingen en coaching. Na afloop van het traject worden ze nog een half jaar begeleid bij het vinden van betaald werk, of bij het starten van een eigen onderneming, en kan The Swapshop een nieuwe lichting aannemen.

Ondertussen is het de bedoeling dat The Swapshop ook gewoon groeit, als een commercieel bedrijf. Smit: “We willen aan ondernemers en vooral ook aan investeerders laten zien: kijk, je kunt geld verdienen met een circulair en sociaal businessmodel. Alleen op die manier kunnen we tegenwicht bieden aan de grote winkelketens.”