CORRECTIE: Eind 2015 is OneWorld overgeschakeld naar een beveiligde HTTPS-verbinding. Daardoor is de teller voor Facebook gereset en zijn de meeste likes voor dit artikel weggevallen.
BLOG – Beroep: activist. Deze week ging blogger Frank van der Linde (geen student) meeluisteren in het Maagdenhuis. Hij geniet van de boze burgers en journalisten die – tegen de tijdsgeest in – durven zeggen waar het op staat.
Na de overtrokken reactie van de raad van bestuur op de bezetting van het Bungehuis, was iedereen ervan overtuigd dat het Maagdenhuis ook snel ontruimd zou worden. Maar de raad van bestuur van de Universiteit (ongetwijfeld in nauw overleg met Eberhard van der Laan) veranderde haar strategie en praat nu met de studenten. Voorlopig mogen ze blijven zitten. Niet dat er nu wel écht gepraat wordt. Ik denk dat Hans Wiegel de gedachtegang van de Raad van Bestuur maandag op The Post Online goed verwoordde met een citaat van toenmalig premier De Jong over de activisten die in 1969 het Rijksmuseum bezetten: 'Dat gezit daar worden ze vanzelf zat en misschien steken ze nog wat op van die oude Rembrandt.'
Dat opsteken klopt, maar of ze het gezit zat worden is de vraag. Want de studenten in het Maagdenhuis zitten helemaal niet. Die zijn aan het studeren vanaf negen uur 's morgens. Of ze er studiepunten voor krijgen, dat is een ander verhaal. En er houden vast studenten op met de bezetting, maar niet uit verveling of vanwege een gebrek aan intellectuele uitdaging.
Van betrokken burgers naar activisten
Maandagavond was wat mij betreft een zeer inspirerende avond. Iedereen kan momenteel binnen lopen bij het Maagdenhuis. Voor mij als activist is het dubbel interessant. Uiteraard ben ik geïnteresseerd in de bezetting an sich, maar ook in de lezingen die minder binnen de kaders vallen. Zoals die van oud NRC-correspondent Karel van Wolferen, maar daarover later meer.
Maandag sprak ook Correspondent Rutger Bregman over het fenomeen activisme. Hij erkende meteen dat hij er in zijn blog van 10 april 2014 helemaal naast zat. In die blog zette hij uiteen waarom mensen in onze tijdsgeest niet in opstand komen. De tweets over zijn blog circuleerden nog rond toen de ene na de andere demonstratie werd opgestart. Daar lijkt voorlopig nog geen einde aan te komen.
Het doet me deugd. Ik ben de afgelopen jaren best vaak gefrustreerd geweest vanwege de geringe actiebereidheid in Nederland. Nederland kende geen activisten, maar betrokken burgers, die vooral op een hippe en gezellig manier Nederland een beetje bijstuurden (binnen de kaders).
Grappig was dit weekend dat Frans Timmermans op zijn Facebook-pagina activisme nog even weg probeerde te relativeren, om vervolgens duidelijk te maken dat hij zijn eerdere pro-zwarte piet standpunt heel iets heeft afgezwakt. Was dat ook gebeurd zonder de harde confrontatie van de anti-zwart piet activisten? Ik betwijfel het.
Complottheoriën
Voor Rutger Bregman sprak niemand minder dan Karel van Wolferen, oud NRC-correspondent in onder andere Japan. Van Wolferen is tevens schrijver van de bestseller: Japan, de onzichtbare drijfveren van een wereldmacht. (1989) 800 pagina’s. Dat was nog eens een grondig boek. Er zijn meer dan 100.000 verkocht. Zijn oude werkgever maakte hij met de grond gelijk, net als de rest van de pers trouwens. Onbegrijpelijk vindt Van Wolferen het, dat als je complottheorieën serieus onderzoekt, je hedentendage wordt afgemaakt door zo ongeveer iedereen. Dit terwijl je vroeger als journalist de morele plicht had om conspiracy-theorieën tot de bodem uit te zoeken, zodat het volk vervolgens weet wat wel of niet waar is. Best handig.
Volgens Van Wolferen is die kanteling gekomen na de moord op president John F. Kennedy. Onderzoek naar de speculaties rondom zijn dood werden bestempeld als ongewenst. Zoals ik in mijn laatste blog op Joop.nl heb betoogd, leven we in een gevaarlijke tijd, omdat complottheorieën niet meer uitgerafeld worden. Hierdoor hebben we een diep wantrouwen ten opzichte van ongeveer alles wat we lezen. Het opeens-te-voorschijn-gekomen-bonnetje van Opstelten draagt daar weer lekker aan bij.
Staatsvijand
Het doet me denken aan een zin uit het laatste boek van de Amerikaanse journalist Glenn Greenwald, De Afluistertstaat. Greenwald is de journalist die alle informatie kreeg die Edward Snowden vergaarde bij de Amerikaanse NSA, waardoor we nu weten dat de VS zo ongeveer iedereen afluistert. Dat Edward Snowden als staatsvijand wordt gezien is al een gotspe. Tenslotte had Obama tijdens zijn verkiezingscampagne bezweerd klokkenluiders beter te beschermen. Maar dat ook journalist Glenn Greenwald door de Amerikaanse overheid is weggezet als staatsvijand, is echt absurd, juist in een land dat de rest van de wereld continue de les leest over democratie. Is een vrije pers niet een van de fundamenten van een gezonde democratie?
Vroeger werd je als journalist gewaardeerd als de overheid je als vijand zag, nu als de overheid je een prijs uitreikt
Nog erger is dat zelfs collega-journalisten (nota bene van de New York Times) Greenwald labelden als ‘state enemy’. ‘Vroeger werd je als journalist door collega's gewaardeerd als de overheid je als vijand zag, nu als de overheid je een prijs uitreikt’, tekent Greenwald op in zijn boek.
Het relaas van Greenwald sluit naadloos aan op het verhaal van Van Wolferen. Als je echt in twijfel trekt wat er gebeurt, de kerntaak van een journalist, lig je eruit. Dan ben je iemand die in complottheorieën gelooft, terwijl je slechts de waarheid boven water wilt halen.
Tegen de tijdsgeest in
Aan het einde van de lezing van Rutger Bregman vraagt iemand in het publiek wat hij over het hoofd zag toen hij voor zijn blog van 10 april 2014 de maatschappij analyseerde ten aanzien van gebrek aan activisme. "Niets," reageert Rutger kordaat. Het is nog steeds niet de tijdsgeest van activisme. Maar als desalniettemin een groepje mensen zich verzet, tegen de tijdsgeest in, dan verandert er toch veel. Om vervolgens mooi af te sluiten met ‘Fuck de tijdsgeest’.
En zo sluit ik dan weer een heerlijk dagje af als activist. Ik houd van deze tijd met alle onzekerheden. Ik geniet van de nog kleine maar groeiende groep 'boze burgers' en journalisten, die tegen de tijdsgeest in in actie komen en weer durven te zeggen wat ze echt denken, zonder bang te zijn voor gek te worden verklaard. Of dat voldoende is om de maatschappij te verbouwen valt te bezien. Maar vooralsnog gaat het de goede kant op.
