Anke Tijtsma is directeur van Wemos en schrijft blogs over haar afwegingen om gezond te consumeren en zich duurzaam te gedragen.
Tijdens mijn eerste zwangerschap is ons kindje onnodig blootgesteld aan Bisfenol-A (BPA). In combinatie met blootstelling aan andere schadelijke stoffen zijn er allemaal cellen in het lichaam van mijn dochter beschadigd. Herstel is niet mogelijk. Ik baal ontzettend van onze overheid. Want het ergste is: dit had voorkomen kunnen worden als ik door de verloskundige was geïnformeerd. Maar dat vond onze overheid niet nodig. Nu nog steeds niet. Terwijl er bewijzen te over zijn dat bijvoorbeeld weekmakers en pesticiden heel schadelijk zijn voor het ongeboren kind.
Met de mogelijke komst van het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) wordt het risico op blootstelling aan deze stoffen alleen maar groter wordt. Op OneWorld verscheen een artikel over TTIP omdat de EU het verbod op pesticiden stopt.
Permanente schade
Deze zogenaamde hormoonverstorende stoffen, zijn in staat het hormonale systeem van mensen of dieren te ontregelen. Je hoort er veel te weinig over, terwijl ze grote risico’s voor de volksgezondheid met zich meebrengen. Ze kunnen permanente schade veroorzaken tijdens de ontwikkeling van ongeboren baby’s en jonge kinderen. Later kunnen ze vruchtbaarheidsproblemen, zaadbalkanker, borstkanker en obesitas veroorzaken. Maar onze overheid doet niets. Ook al nemen de aantallen jongetjes met zaadbalkanker toe. Ondertussen vertoont het lichaam van mijn dochter ruim voor haar tiende verjaardag al hormonale veranderingen. Ik vraag me af of dat door de blootstelling aan hormoonverstoorders tegenwoordig vroeger begint?
Hoogleraar Toxicologie, Kortenkamp zegt daarover: De patiënt is dood als we wachten op voldoende bewijs
Jij ook?
En hoe maak jij het? Misschien zit jij ook vol hormoonverstorende stoffen. Je krijgt ze in ieder geval binnen, want je eet vast weleens mais uit blik. Aan de binnenkant van conservenblikjes zit vaak een laagje plastic. Deze laag bevat BPA en deze stof kan in het voedsel lekken. BPA zit ook in vele plastic verpakkingsmaterialen. Andere vaak voorkomende hormoonverstoorders waar iedereen (ongewild) mee in aanraking komt, zijn vlamvertragers in bijvoorbeeld kleding en huishoudelijke apparaten. Ook weekmakers voor kunststoffen (ftalaten) zijn schadelijk. Die tref je ook aan in plastic bakjes en speelgoed. Je kunt ervan uitgaan dat vrijwel alle reguliere schoonmaakmiddelen en cosmetica schadelijke stoffen bevatten. Alleen als je kiest voor biologische producten en producten met het Ecocert logo erop, ben je veilig. Laten we het maar niet hebben over onze inname via bestrijdingsmiddelen waarmee veel groenten en fruit bespoten worden. Dagelijks worden miljoenen mensen hieraan blootgesteld.
Dubbelop
In de uitzending van Zembla van woensdag 10 juni werd duidelijk voor hoeveel schade hormoonverstoorders zorgen. Gezondheidsschade en economische schade. De gezondheidsproblemen die blootstelling aan de hormoonverstoorders oplevert, kost de Nederlandse overheid €5,8 miljard euro per jaar. Wetenschappers onderzochten welk aandeel BPA, pesticiden, weekmakers en vlamvertragers hebben in het ontstaan van ziektes. In februari 2015 berekende men al dat het de Europese Unie per jaar € 157 miljard aan zorgkosten en inkomstenderving kost door blootstelling aan hormoonverstorende stoffen. Schrikbarend hoge cijfers. Toch blijft onze minister van Volksgezondheid zeggen: ‘Het is nog te vroeg om er concrete conclusies aan te verbinden’. Ik vind dat onbegrijpelijk.
Nederland verzaakt
Al jaren is de Europese Commissie bezig om criteria te ontwikkelen waarmee hormoonverstorende stoffen gedefinieerd en uiteindelijk gereguleerd kunnen worden. Eind 2013 zou de Europese commissie met criteria komen, maar de lobby van de industrie heeft het proces weten te vertragen. De Nederlandse overheid wacht desondanks op wetgeving op Europees niveau alvorens zij maatregelen treft.
Ik zeg: ‘hormoonverstoorders in de ban
In andere landen zijn wél al maatregelen getroffen. In Frankrijk is naar aanleiding van de toename van borst- en zaadbalkanker, vorig jaar een nationaal plan in werking gesteld. Dit plan omvat onder andere een verbod op BPA in voedselverpakkings-materialen. In Denemarken en België krijgen zwangere vrouwen al jaren informatie over de risico’s van hormoonverstorende stoffen. In de recente update van de Nederlandse folder Zwanger staat alleen dat de aanstaande moeder etiketten moet lezen. Maar er worden geen stofnamen genoemd. Vanwege de grote risico’s is dat onverantwoord. Als we zwangere vrouwen adequaat voorlichten over schadelijke stoffen kunnen ze zelf kiezen of en hoe ze hier rekening mee willen houden. Ik had er tijdens mijn zwangerschap graag over gehoord.
Winst belangrijker dan volksgezondheid
Er lijkt bij VWS een gebrek aan interesse om het volk hier tegen te beschermen. De chemische industrie in Nederland produceert grondstoffen voor diverse hormoonverstorende stoffen. Hun invloed is groot. Inkomstenderving in die hoek is iets waar onze gezondheidsminister gevoeliger voor lijkt dan de gezondheidsbelangen van jou, jouw kinderen en de mijne.
Ik zeg: laten we met de huidige kennis zo snel mogelijk alle hormoonverstoorders in de ban doen. Dan kan iedereen zonder angst een blikje maïs openen. En kan ik onbezorgd van mijn puberende dochter(s) genieten. Wemos pleit ervoor dat de Nederlandse overheid per direct aanvullende maatregelen treft om ons te beschermen tegen hormoonverstoorders. Preventief beleid is nodig om gezondheidsschade door hormoonverstorende stoffen nu en in de toekomst te voorkomen.
