Vluchtelingen in eigen land eerst?
Bovenstaande cijfers zijn zorgwekkend, aldus ONE, en ze vormen niet eens het volledige plaatje. De kosten voor opvang van asielzoekers in het eerste jaar – sinds 2013 bijna verdrievoudigd – mogen volgens de officiële normen ook meegeteld worden als uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking. De begroting van veel donorlanden was niet ingesteld op de grote toestroom van asielzoekers, waardoor er minder overbleef voor bestrijding van extreme armoede en duurzame ontwikkeling in arme landen. Wanneer de uitgaven voor opvang van migranten buiten beschouwing worden gelaten, blijven er nog slechts drie landen over die in 2016 aan de VN-doelstelling voldeden.
OneWorld sprak hierover met Rinze Broekema van ONE: “De OESO-DAC – de organisatie die het regelboek voor donorlanden bijhoudt – heeft bepaald dat uitgaven voor vluchtelingenopvang in eigen land het eerste jaar meetellen als ontwikkelingssamenwerking. Dat betekent echter niet dat ze dat móeten doen. Als de regering honderden miljoenen van het ontwikkelingsbudget in Nederland zelf uitgeeft, kun je stellen dat het bedrag dat wij jaarlijks besteden aan de allerarmsten wordt opgeblazen.” Landen als Duitsland en Italië geven zelfs meer uit aan vluchtelingenopvang in eigen land dan aan ontwikkelingssamenwerking in Afrika.
Consequenties
De eerste doelstelling van de Sustainable Development Goals is om in 2030 extreme armoede uit te bannen. “Dat gaan we niet halen als deze negatieve trend doorzet”, zegt Broekema. Hij vervolgt: “We zullen dan de kans missen die bevolkingsgroei biedt. In 2020 zal de werkloze bevolking in Afrika ongeveer gelijk zijn aan de gehele werkzame bevolking van Duitsland. Als we het onderwijs nu geen voorrang geven, hebben potentiële werknemers niet de vaardigheden die nodig zijn om banen te krijgen. Jonge mensen zonder kansen, vaardigheden of hoop zullen vatbaar zijn voor armoede, kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering en voor extreme ideologieën.”
“Het bedrag dat Nederland jaarlijks besteedt aan de allerarmsten wordt opgeblazen
Rutte III is aan zet
Broekema hoopt dat het nieuwe kabinet het tij keert. De budgettaire schade door bezuinigingen loopt namelijk hoog op. “Door de grootschalige komst van asielzoekers heeft het ministerie heel wat knip- en plakwerk moeten doen om de begroting aan te houden. Dit ging ten koste van mogelijkheden om nieuwe ontwikkelingsprogramma’s te ontwikkelen en slaat tot voorbij 2020 gaten in het ontwikkelingsbudget”, legt Broekema uit. Hij vervolgt: “Ik hoop dat de allerarmsten in de wereld niet het kind van de rekening worden. Uiteindelijk is dat ook niet in het belang van Nederland.”
Het rapport van ONE stelt dat het nieuwe kabinet het budget voor ontwikkelingssamenwerking moet bijspalken om zich te houden aan de VN-doelstelling van 0,7 procent van het BNI. Minimaal 50 procent van dit budget moet volgens ONE worden besteed aan de minst ontwikkelde landen en de kosten voor vluchtelingenopvang in eigen land moeten bovenop dat budget worden berekend. Daarnaast moet er meer aandacht komen voor onderwijs in kwetsbare landen, en het creëren van werkgelegenheid ter plekke. Zo zou de enorme bevolkingsgroei in Afrika positief uit kunnen pakken.
