Malique Mohamud (36) is artistiek leider van The Niteshop. Beeld: Tammy van Nerum
Mensenrechten

The Niteshop laat de ‘sauce’ van de kwetsbare buurt zien

Kwetsbare en ‘arme’ buurten zijn juist rijk, vindt Malique Mohamud van The Niteshop in Rotterdam-Delfshaven. Dus probeert hij het talent en de kennis van de buurt, de ‘sauce’, om te zetten in geld en invloed. ‘Wij hebben heel veel cultureel kapitaal.’

Door 19 juli 2021
cultuur Diversiteit gentrificatie Goal Getters Kunst & cultuur politiek racisme Rotterdam SDG10 sociaal onrecht
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Wacht, ik zal het voor je tekenen.” Malique Mohamud (36) pakt een servetje en een pen om duidelijk te maken wat er gebeurt in The Niteshop. Hij tekent een rij vierkanten en vlak daaronder een wirwar aan stippen. “De stippen zijn wij: de buurt, de straat, de ‘informele sfeer’. De vierkanten zijn de publieke instituten: zij hebben al het geld, bepalen het beleid, maar ze hebben geen idee wat er in de buurt gebeurt.”

The Niteshop opende zijn deuren in maart 2021 in Rotterdam-Delfshaven. De paarse neonletters van The Niteshop springen eruit tussen de kruidenwinkels, nagelsalons, shoarmatenten en koffiezaakjes aan de drukke Schiedamseweg. Delfshaven is een van de armste postcodes van Nederland en de gentrificatie slaat hard toe: de buurt wordt ‘opgewaardeerd’ waardoor stijgende prijzen de huidige bewoners verdrijven.

Beeld: Tammy van Nerum
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.

Cultureel kapitaal

Natuurlijk komt ‘diversiteit’ wel in de plannen voor. “Maar diversiteit betekent dan dat de instituten vragen: heb je een paar allochtonen voor ons? Dan mogen wij meedoen aan een projectje, maar we schieten er niks mee op, want het is altijd tijdelijk. Bij The Niteshop draaien we het om: wij hebben het talent en de ruimte, we willen alleen toegang tot het publieke geld.”
Talent en ruimte genoeg in The Niteshop, dat iets weg heeft van een museum waar de culturen van de buurt staan uitgestald. In de schappen staan Marokkaanse ‘suikerkegels’, producten voor kroeshaar, sportshirts, headwraps, boeken over gentrificatie en nog veel meer. Maar daarnaast is het ook een cultuur- en kenniscentrum: op vrijdagavonden draait er een dj en er worden podcasts opgenomen. Bovendien is het de thuisbasis van Concrete Blossom, het Rotterdamse design- en mediacollectief dat de drijvende kracht is achter The Niteshop en waar Mohamud artistiek leider van is.
“

Armoede is een sociaal-politiek probleem, géén cultureel probleem

Concrete Blossom houdt zich al jaren bezig met stadsontwikkeling door kunst, onderzoek, publicaties en verschillende projecten. “Armoede is namelijk een sociaal-politiek probleem, géén cultureel probleem. Wij hebben juist heel veel cultureel kapitaal, oftewel sauce. Dat willen we zichtbaar maken met The Niteshop, als kenniscentrum voor straatcultuur.” Het woord sauce valt vaak, en het vertalen kan en wil Mohamud eigenlijk niet. Sauce is het talent van mensen uit de marges, de kennis en rijkdom die je vindt bij individuen in ‘superdiverse’ buurten. “Mensen met allerlei achtergronden hebben leren samenleven, een gedeelde taal gecreëerd – straattaal – en een gedeelde identiteit. Daar is geen woord voor, want onze rijkdom is altijd onzichtbaar gemaakt. Daarom praat ik over sauce: je hebt nieuwe taal nodig om iets zichtbaar te maken.
Beeld: Tammy van Nerum
Eigenlijk zijn alle projecten van Concrete Blossom bedoeld om die sauce zichtbaar te maken en vooral ook om er geld naartoe te trekken. Met succes: het collectief werkt al enkele jaren samen met Het Nieuwe Instituut, een prestigieuze rijksinstelling voor architectuur en design. Ze rolden samen een project uit waarin jonge Rotterdamse creatieve makers hun ideeën konden uitwerken.

Toegang tot geld

Zoals filmmaker Janilda Bartolomeu, die tijdens het project een film produceerde waarin ze haar Kaapverdische roots verkent; ze schreef sindsdien nog twee scripts én ze werkt voor de onderzoeksafdeling van het Nieuwe Instituut. Mohamud: “Ze is echt ijzersterk. Iedereen van het instituut was laaiend enthousiast. ‘Waar haal je ze vandaan?’ vroegen ze aan me. Maar zulk talent loopt gewoon rond in de stad, alleen weten zij dat niet.” Dat noemt Mohamud integratie: grote instellingen krijgen toegang tot het talent in de buurt en iemand als Janilda krijgt toegang tot het grote geld.
“

Mensen op belangrijke posities moeten leren om straatcultuur serieus te nemen en naar ons te luisteren

Met een volgend project gaat Concrete Blossom met een groep jonge en oudere buurtbewoners door de buurt lopen en ‘decoderen’. “Waar zit onze rijkdom? Wat is voor óns vanzelfsprekend, wat eigenlijk heel waardevol is? Hier vlakbij zit bijvoorbeeld het Müllerpier-voetbalveld waar veel voetballegendes hun sporen hebben verdiend, waaronder Georginio Wijnaldum, de aanvoerder van Oranje. Veel mensen, ook in de buurt, kennen die geschiedenis helemaal niet.” Vervolgens denken de jongeren samen met stadsonderzoekers en Het Nieuwe Instituut na over het ontwerp van de stad.
Beeld: Tammy van Nerum
Het project zal ‘Community of Saucers’ heten. “Zo noemen we het ook tegenover heel serieuze partners,” grijnst Mohamud; hij geniet ervan om straattaal te gebruiken in een formele setting. “Mensen op belangrijke posities moeten leren om straatcultuur serieus te nemen en naar ons te luisteren.”

De van oorsprong Somalische Mohamud, die in Rotterdam-Delfshaven woont sinds hij op zijn achttiende met een koffer en een rugzak op het station aankwam, zag zijn buurt veranderen. “Ik merkte het eerst aan de reclames bij tramhaltes, die gingen opeens over Batavus-fietsen en dat soort merken. Toen ik een nieuwe woning zocht kon ik bijna geen betaalbare plek vinden. En zie je de witte letterborden boven alle winkels? Vroeger was er een mix van stijlen en talen. Alles is gladgestreken: het moet rustig, netjes en eenduidig. Een vorm van kapitaalvernietiging, noem ik dat.”

Schaduwkanten verzachten

Het is niet het doel van Concrete Blossom om anti-gentrificatie te zijn, wil Mohamud benadrukken. “Ik wil niet anti-iets zijn. Maar we doen gewoon dope shit, en het gevolg daarvan is dat het gentrificatie tegenwerkt.” Gentrificatie heeft volgens Mohamud namelijk als uitgangspunt dat in ‘achterstandswijken’ alleen verpaupering is, en geen rijkdom of talent. The Niteshop moet dat beeld in één oogopslag verpletteren.
“

The Niteshop moet het beeld verpletteren dat in ‘achterstandswijken’ alleen verpaupering is en geen talent

Mohamud kan eindeloos doorgaan over zijn ideeën voor de stad. Het Bospolderplein wordt bijvoorbeeld vernieuwd vanwege de energietransitie; de rijbaan moet minder ruimte innemen. “Dan kun je gewoon een paar fietsenstallingen neerzetten, maar ik denk dat buurtbewoners snakken naar lege buitenruimte, zodat er plek is voor ontmoeting, voor grote spontane bijeenkomsten bij de voordeur.”

Hij stelt zich film- of muziekavonden voor op het plein, maar hij hoopt ook dat er ruimte is voor het verzachten van de schaduwkanten. “Ik praat veel over alle mooie dingen in de buurt, maar er is ook racisme, armoede, er zijn veel trauma’s. Dus hoe kunnen we de stad zo ontwikkelen dat we die trauma’s verzachten, misschien zelfs helen?” Hij denkt aan evenementen waarbij ‘voormalige jongeren’ uit de buurt hun verhaal vertellen. “Dan kunnen ze de jongeren van nu vertellen wat deze buurt ze heeft gebracht; hoe rijk je eigenlijk bent als je hier opgroeit.”

Wooncrisis-expert Cody Hochstenbach: ‘We investeren in stenen, niet in mensen’

Dankzij hun uitgeverij wordt Amanda Gorman vertaald door een zwarte vrouw

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons