Update: op 6 oktober heeft het Pakistaanse parlement het wetsvoorstel aangenomen.
Iedere dag worden er in Pakistan gemiddeld drie vrouwen om het leven gebracht om de zogenaamde eer van de familie te ‘redden’. Toch beschouwde justitie eerwraak als een gewone huiselijke ruzie. De moord op de Pakistaanse Kim Kardashian Qandeel Baloch begin juli zorgde voor een ommekeer. Het parlement kan nu ieder moment een wet aannemen die voor het eerst in de geschiedenis deze brute afrekening strafbaar stelt.
Tasleem Khatoon was acht maanden zwanger toen haar vader haar vermoordde. Volgens haar schoonvader was het kind in haar buik niet van zijn zoon, maar van een geheime minnaar. Tasleem ontkende bij hoog en laag. Toch beweerde haar vader geen andere keuze te hebben dan ‘eerwraak’ op zijn kind en kleinkind te nemen. Hij sloeg en schopte haar net zolang tot ze aan haar verwondingen overleed met de baby in haar buik.
Wie herinnert zich de moord op de eveneens zwangere Parveen Farzana twee jaar geleden voor de rechtbank van Lahore? ‘Ze trouwde met een man zonder mijn toestemming daarvoor te vragen. Ze beledigde onze familie. Ik heb geen spijt van mijn daad’, zegt haar vader. Hij stenigde zijn dochter tot de dood er opvolgde. Een menigte voor de rechtbank keek samen met de politie toe. Niemand stak ook maar een vinger uit om de hoog zwangere Parveen te redden.
'De duivels die uit eerwraak hun dochters doden, moeten worden gestraft’, beloofde de Pakistaanse premier Nawaz Sharif na het zien van de documentaire van Sharmeen Obaid Chinoy. Voor ‘Een meisje in de Rivier, de prijs van vergeving’, kreeg ze een Oscar.
Sharmeen wilde graag het verhaal over ‘eerwraak’ vertellen vanuit het perspectief van iemand die het heeft overleefd. Een bijna onmogelijke opdracht. Bijna niemand kan een moord navertellen. Toch ging ze op zoek naar een slachtoffer. Toen ze op een dag in de krant las dat een meisje was ‘doodgeschoten’, vervolgens in een jute zak in de rivier was gegooid, gevonden en zwaar gewond naar een ziekenhuis was gebracht, ging Sharmeen de ziekenhuizen af. ‘Ik vond haar. Ik begon meteen te filmen en Saba (zoals het meisje heet) gedroeg zich alsof ze was geboren voor de camera’, aldus Chinoy.
‘Eerwraak kan echt niet meer’, vertelde Sharmeen aan OneWorld na de uitreiking van deze prestigieuze filmprijs. Volgens schattingen worden er in Pakistan jaarlijks duizend vrouwen vermoord om de ‘eer’ van de familie te redden. Het werkelijke aantal ligt veel hoger. Veel gevallen worden niet eens gemeld.
Het grootste probleem is dat eermoorden doorgaans worden beschouwd als huiselijke ruzie
Het grote probleem met eermoorden is dat ze worden beschouwd als ‘huiselijke ruzies’. Bovendien, hoe vaakt doodt een vader zijn dochter niet zonder dat er iemand reageert? De omgeving vindt dat ze het over zichzelf afriep door niet met de keuze van haar ouders te trouwen. Zij bracht haar familie toch ten schande! ‘Ik wil met deze film een discussie op gang brengen. Het heeft niets te maken met de eer. Het is met voorbedachten rade, een koelbloedige moord’, aldus de documentairemaakster.
Ze voelde zich aanvankelijk bemoedigd door premier Nawaz Sharif die na haar Oscar een verklaring voor de camera’s aflegde. Hij vond dat de wet zo snel mogelijk veranderd moest worden. Maar tot grote teleurstelling van Sharmeen en vrouwenorganisaties bleef het daarna lange tijd stil.
To begin juli Qandeel Baloch, die zichzelf tot de Kim Kardashian van Pakistan ontwikkelde, door haar broer werd gewurgd. Qandeel die van origine Fauzia Azeem heet, maakte zichzelf beroemd door pikante foto’s en video’s van haarzelf op Facebook en YouTube te plaatsen. In haar slaapkamer in het ouderlijke huis gaf haar broer zijn zus eerst een slaappil. Daarna bracht hij haar om het leven. Hij zegt geen spijt te hebben.
De verontwaardiging na de dood van de populaire sociale media-ster was zo groot dat de staat voor het eerst een zaak begon tegen de familie van Qandeel wegens moord. Dat betekent tot grote opluchting van iedereen dat de vader zijn zoon niet meer kan vergeven. Vergiffenis is uit de nieuwe wet geschrapt. Daders gaan nu voor minstens 12 jaar de gevangenis in.
Zolang dit soort moordenaars vrij kunnen rondlopen, denkt geen Pakistaan dat eerwraak moord is
‘Een goede zaak’, vindt documentairemaakster Sharmeen. ‘Want zolang dit soort moordenaars op vrije voeten blijven rondlopen, denkt geen Pakistaan dat eerwraak een misdaad is. Als je je dochter, vrouw of zus doodt zonder dat je daarvoor de cel in gaat, denkt de samenleving toch automatisch dat dit soort afrekeningen mogen!’, zegt Sharmeen. Straffen werkt volgens haar als een afschrikmiddel. ‘Mensen beseffen dan hopelijk dat het gaat om een gruwelijke afrekening.’
Hopelijk realiseren de politici in Pakistan ook dat de wet veel te laat komt voor de duizenden vrouwen, waaronder Qandeel, die hun hart volgden en daarom werden vermoord. Wat is strafbaar aan liefde?
