Waarom overlijden er in Afrika zoveel vrouwen tijdens hun bevalling?

In een aantal Afrikaanse landen is de moedersterfte erg hoog. Zo over lijden in Uganda elke dag negentien vrouwen tijdens hun bevalling. Het risico daarop ligt er vijftig keer zo hoog als in Nederland. En dan doet Uganda het vergeleken met andere Afrikaanse landen relatief goed. In Somalië en Tsjaad komt moedersterfte nog drie keer vaker voor.

“De helft van de bevallingen gebeurt thuis, zonder verloskundige of gynaecoloog”, vertelt Danny Gotto van People’s Health Movement in Uganda. “Dat verhoogt het risico dat de moeder sterft enorm.” Vooral op het platteland is er een tekort aan geschoolde verloskundigen. En dat is niet makkelijk op te lossen, legt Gotto uit. “Je kunt wel meer verloskundigen opleiden, maar er is niet genoeg geld om ze een baan te geven. De overheid besteedt slechts 8 procent van het totale budget aan gezondheidszorg en daarvan is geboortezorg maar een heel klein onderdeel.”

Hulp van het Westen

Hoe kan het Westen daar iets aan doen? Gotto zou graag zien dat westerse overheden en hulporganisaties druk uitoefenen op de Ugandese overheid om meer geld te besteden aan de gezondheidszorg en meer consistent beleid te maken. Dat betekent ook: minder de oren laten hangen naar westerse donoren. “Onze overheid waait mee met de wind en gaat het geld achterna. Het ene moment is het hiv en stort iedereen zich daar op, een paar jaar later is het opeens malaria. Maar je kunt niet één ziekte eruit lichten en de rest negeren.”

Dat geldt ook voor de aanpak van moedersterfte. Mede dankzij internationale afspraken staat dit hoog op de ontwikkelingsagenda. Maar moedersterfte kun je niet los zien van andere thema’s zoals het recht van vrouwen om te beslissen over hun eigen lichaam en seksualiteit. “Als er minder vrouwen onbedoeld zwanger worden, heb je minder verloskundigen nodig”, stelt Gotto. “Eigenlijk is dat de snelste en meest goedkope oplossing.” 

In gesprek gaan

Westerse organisaties kunnen Afrikaanse organisaties als die van Gotto steunen in hun strijd voor betere gezondheidszorg. De eerste stap is volgens Gotto met elkaar in gesprek gaan. “Nodig ons uit, praat met ons. Zolang de bevolking zelf geen stem in dit debat krijgt, is het afwachten wat jullie in het Westen voor ons bedenken.” Stap twee is om, samen met de Afrikaanse overheden, te investeren in gezondheidsbeleid dat uitgaat van de behoeften van de bevolking. “Alleen dan komen we tot een duurzame, internationale aanpak van onze gezondheidszorg. Dat is de enige manier om te voorkomen dat zoveel vrouwen sterven op het kraambed.”