In deze Nederlandse gemeente heeft de helft van de inwoners vaak geen water

Maar dat is op papier. In de praktijk hebben, volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, wereldwijd 785 miljoen mensen geen toegang tot drinkwater. En één op de vier mensen (bijna 2 miljard) heeft geen toegang tot een goed functionerend drinkwatersysteem. Onder hen zijn ook mensen die onder de Nederlandse verantwoordelijkheid vallen. Zoals op Sint-Eustatius, samen met Bonaire en Saba sinds 10 oktober 2010 een ‘bijzondere gemeente’ in Nederland. Sinds ‘10-10-10’ zijn de waterproblemen van deze BES-eilanden de problemen van Den Haag. Het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) is er systeem- en eindverantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening, maar toch kampt het eiland met grote watertekorten. Statianen hebben het idee dat hun problemen worden genegeerd.

Door schoon te maken in een hotel verdiende Suzanne ook na haar pensioen nog wat bij. Maar toen kwam corona en sloten de hotels. “Het eiland ging op slot. En het regende niet. Onze regenput raakte tot tweemaal toe helemaal leeg. Toen ik naar STUCO ging om te proberen water van hen te krijgen, hoorde ik dat het me 60 dollar (zo’n 52 euro, red.) zou kosten. Ik had niet eens 30 dollar voor eten.”

De coronapandemie maakte de ongelijkheid tussen Europees en Caribisch Nederland zichtbaarder. Statianen klaagden dat vele huizen dagenlang zonder stromend water waren komen te zitten en STUCO’s waternetwerk bleek kwetsbaar. Omdat STUCO niet het hele eiland van water kon voorzien, had het bedrijf rantsoenen ingesteld. In mei 2020 wendde de nationale ombudsman zich tot toenmalig staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties, CDA) en de toenmalige gouverneur-commissaris op Sint-Eustatius, Marnix van Rij. De ombudsman vroeg zich af hoe het mogelijk was dat burgers die in een Nederlandse gemeente wonen maandenlang geen zekerheid hadden over een van de meest elementaire levensbehoeftes.

Hoogleraar Europees en nationaal waterrecht Marleen van Rijswick legt uit waarom toegang tot water moeilijk afdwingbaar is: juridische bijstand is niet altijd even toegankelijk. “Afhankelijk van in welk land je woont en of je al dan niet tot een gemarginaliseerde groep behoort, kan het heel moeilijk zijn om de weg naar de rechter te vinden.” Zo kun je in het Europese deel van Nederland tegen onrechtvaardigheid snel juridische stappen ondernemen of naar een juridisch loket. Statianen daarentegen moeten meestal het eiland verlaten om advies te krijgen. De prijs van een retourvlucht naar Sint-Maarten (nog geen 100 kilometer verderop) bedraagt ongeveer 250 dollar (216 euro).

Dit is het tweede deel van een tweeluik. Deel 1: Waarom Nederlandse kinderen soms zonder drinkwater zitten.
Het tweeluik verscheen in de winter van 2021 in één artikel in OneWorld Magazine.