Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het nieuwe kabinet wil het lage btw-tarief voor onder andere voedingsmiddelen van 6 naar 9 procent verhogen, valt te lezen in het regeerakkoord. Dat zo ook de prijzen van groente en fruit stijgen, vinden organisaties als Foodwatch en GroentenFruit Huis onacceptabel. Op deze manier wordt een gezondere, duurzame samenleving tegengewerkt. De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen het lage btw-tarief ophogen als compensatie voor een lagere inkomensbelasting.
Ongezond Nederland
In de afgelopen jaren is groente en fruit steeds duurder geworden. De verhoging van het lage btw-tarief doet daar nu nog een schepje bovenop. De prijs van ongezond eten is ondertussen amper gestegen. Sterker, een deel van deze producten is relatief goedkoper geworden. Bijna driekwart van het supermarktaanbod bestaat uit bewerkte producten – vaak met toegevoegde suikers, zout en vet. Daardoor is het niet vreemd dat inmiddels de helft van de Nederlandse volwassenen met overgewicht kampt, 15% met obesitas en dat er elke dag 166 mensen met diabetes bijkomen.
Het is dus van groot belang dat er actie wordt genomen voor de Nederlandse volksgezondheid. Aangezien zo’n 95% van de Nederlanders onvoldoende groente en fruit eet, lijkt het een logische eerste stap deze producten btw-vrij te maken.
“De helft van de Nederlandse volwassenen kampt inmiddels met overgewicht
Overgaan op actie
Al eerder is de regering verzocht om geen btw te heffen over groente en fruit, maar daar is niets mee gedaan. Voor een gezonder Nederland heeft de overheid voorlichtingsprojecten over sport en gezonde recepten, maar het laatste woord ligt altijd nog bij de voedselindustrie. “Voorlichting is lekker makkelijk, maar het is niet voldoende. Uit een marketingonderzoek blijkt bijvoorbeeld dat er 30 keer meer reclame is voor junkfood, dan de overheid spendeert aan voorlichting over gezond eten. De reclamebudgetten van fastfoodketens zijn ook zo groot; daar kun je met voorlichting niet tegenop boksen. Dus moet het kabinet ook maatregelen nemen die misschien minder populair zijn, zoals bedrijven in de voedingsindustrie afremmen door middel van concrete maatregelen”, zegt Sjoerd van de Wouw van Foodwatch.
Gezond en duur
In de praktijk voelt de gemiddelde Nederlander de aankoop van gezonde producten al gauw in zijn portemonnee, dus hij grijpt al snel naar goedkoop, maar ongezond(er) voedsel, dat vaak vlug en makkelijk te consumeren is. De vraag is daarom ook hoe zinvol voorlichting is, als het probleem niet zozeer een gebrek aan kennis, maar aan geld (of tijd) is.
Voor de consument is het beter als de btw-verhoging op gezonde producten niet doorgaat. Voor groente- en fruittelers zal het waarschijnlijk weinig verschil maken: “We werken met dagprijzen, dus btw-effecten zullen niet opvallen”, meldt Mark Heemskerk op de site van AGF Detailhandel Nederland (ADN).
Concrete maatregelen
Gisteren begon de consumentenorganisatie Foodwatch een e-mailactie waarin zij de overheid oproept groente en fruit btw-vrij te maken. “Het loopt storm. Het is mogelijk onze meest populaire e-mailactie ooit”, zegt Sjoerd van de Wouw. Volgens de organisatie verschuilt de overheid zich achter de EU-belastingregels, maar doet zij dit ten onrechte: de Europese Commissie en WHO willen het consumeren van groente en fruit juist stimuleren door middel van economische maatregelen. Bovendien zijn er ook andere wettelijke mogelijkheden en hanteren andere EU-landen wel degelijk verschillende btw-tarieven (ook onder de 5%).
“79% van de consumenten vindt dat bedrijven, maatschappelijke organisaties en regionale overheden actie moeten ondernemen voor een beter voedselbeleid
Winst boven volksgezondheid?
De overheid legt de verantwoordelijkheid voor gezond, duurzaam voedsel momenteel vooral bij de voedingsindustrie, maar die ziet weinig voordeel in het produceren van gezond voedsel. Iets minder dan de helft van de consumenten vindt dat de overheid verantwoordelijk is voor gezonde, duurzame voeding. 79% vindt dat ook bedrijven, maatschappelijke organisaties en regionale overheden actie moeten ondernemen voor een beter voedselbeleid. Sjoerd van de Wouw: “De WHO heeft goede ideeën hoe je Europa gezonder kan maken, zoals een verbod op kindermarketing voor ongezond eten invoeren en gezond eten goedkoper maken. Maar zij kunnen geen wetten invoeren om druk uit te oefenen; alleen de Nederlandse overheid kan dat.”
