Achtergrond

Coca is veel meer dan de grondstof van cocaïne

Door het universele verbod op coca worden cocaplantages in Zuid-Amerika verwoest, waardoor kwetsbare boeren hun levensonderhoud verliezen. En dat terwijl coca tal van gezondheidsvoordelen kan bieden.

Door 17 juli 2018
coca cocaboeren Colombia Zuid-Amerika
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Op 17 juni won de conservatieve Ivan Duque de Colombiaanse verkiezingen, en dat belooft een repressief drugsbeleid voor het land. Cocaboeren zullen harder worden aangepakt en het bestrijden van coca zal actiever worden hervat. Maar het verleden heeft aangetoond dat dergelijk beleid niet tot duurzame en menselijke oplossingen leidt.

Tijdens het VN-verdrag in Genève in 1961 werd coca samen met cocaïne veroordeeld tot Lijst 1 van verboden middelen. Dit besluit werd genomen onder aanvoering van de VS, zonder gedegen onderzoek naar de mogelijkheden van coca. Sindsdien is de cultivatie en export van coca universeel verboden. De onlosmakelijke associatie met cocaïne werd geboren.

Het huidige stigma dat coca heeft is daarnaast gebaseerd op een geconditioneerde misvatting die zijn oorsprong kent in het koloniale tijdperk. Toen de Spaanse kolonisator zijn intrede deed in Zuid-Amerika, werd het kauwen van coca door de kolonisten geassocieerd met het volk dat zij als inferieur zagen. Het was in hun ogen iets beestachtigs. De criminalisering en het stigma van de plant weerhoudt ons ervan om over andere mogelijkheden na te denken.

“

Het huidige stigma dat coca heeft is gebaseerd op een geconditioneerde misvatting die zijn oorsprong kent in het koloniale tijdperk

Maar coca is zoveel meer dan de grondstof van cocaïne. Coca is een plant die in het Andesgebergte groeit en al eeuwenlang geconsumeerd wordt door mensen in Bolivia, Peru, Colombia, Ecuador en Argentinië. Coca heeft dezelfde psychoactieve stoffen als koffie, die energie geven en de concentratie stimuleren, en medicinaal werken tegen hoofdpijn, maagklachten en hoogteziekte. Ook wordt coca gebruikt als anestheticum voor oogbehandelingen. Coca is een lucratief gewas dat drie tot vier keer per jaar geoogst kan worden. Daarnaast is het minder kwetsbaar dan gewassen als de bananenboom of de ananasplant. De verleiding om coca te telen zal dus altijd blijven bestaan. Laat het dan een eindbestemming hebben, zodat de rest van de wereld van de gezondheidsvoordelen van coca kan genieten.
De focus van het War on Drugs-beleid ligt op de vernietiging van cocaplantages in landen waar coca gecultiveerd wordt. Dit gebeurt door militair ingrijpen: handmatig of met chemische bestrijdingsmiddelen. Behalve dat deze vorm van bestrijding leidt tot gewelddadige confrontaties tussen cocaboeren en militairen, zorgt de vernietiging voor acuut verlies van het levensonderhoud van met name kwetsbare groepen uit de samenleving. Het gevolg is dat deze groepen noodgedwongen moeten migreren.

Daarnaast heeft de bestrijding van coca onomkeerbare ecologische gevolgen. Door vernietiging kiezen cocaboeren ervoor elders coca te verbouwen. Voor nieuwe cocaplantages moet grond worden vrijgemaakt, waarvoor regenwoud moet worden gekapt. Ook de bestrijding met chemische middelen heeft ecologische schade tot gevolg: chemische middelen zoals glyfosaat besmetten het grondwater, waardoor de gezondheid van de bevolking in gevaar komt én de cultivatie van andere gewassen wordt tegengewerkt. Bestrijding is op maatschappelijk, economisch en ecologisch vlak dus geen duurzame oplossing. Een constructief alternatief is het legaliseren van coca en het openen van een markt voor cocaproducten.

Een internationale cocamarkt kan beletten dat mensen die coca moeten cultiveren om te overleven er cocaïne van maken. Omdat de export van cocaproducten verboden is, lopen cocaproducerende landen de kans op een unieke internationale markt mis. “Het zou economisch zeer voordelig zijn voor Andeslanden als de export van cocaproducten mogelijk wordt. Een Boliviaanse econoom, Roberto Laserna, heeft onderzocht dat als cocathee 5 procent van de wereldmarkt weet te bereiken, de huidige oppervlakte aan cocaplantages deze hoeveelheid niet kan bevoorraden”, vertelt socioloog Sdenka Silva, eigenaresse van het cocamuseum in La Paz.
Natuurlijk is onze samenleving niet ingericht op het kauwen op cocabladeren, en hebben we geen middelen nodig tegen hoogteziekte. Wel kunnen we kijken naar mogelijkheden die bij onze cultuur passen. Coca is van eenzelfde psychoactieve substantie als thee en koffie. Het is dus geen gevaarlijke of verslavende stof, maar juist een zeer voedzame. Coca bevat een relatief hoge concentratie aan calcium, fosfor, ijzer en vitamine A en B2. Last van afdwalende gedachten? Vergeet Ritalin of Red Bull, coca is een natuurlijk product dat de concentratie stimuleert (bron: Accion Andina). Heb je niks met natuurproducten of superfoods? Coca kan ook worden verwerkt tot bloem, snoep, koekjes of tandpasta.
Dit zijn enkele voorbeelden van producten die onze associatie van coca met cocaïne verbreken. Het openen van een internationale markt van cocaproducten biedt een constructief, menselijk en duurzaam alternatief voor het huidige beleid, dat gericht is op het vernietigen van cocaplantages. Het zorgt enkel voor verplaatsing van de cocateelt. Als we willen voorkomen dat Duque een destructief beleid voortzet, kunnen we ons als consumenten openstellen voor een constructiever alternatief, eentje die ons gezondheidsvoordelen biedt. Laten we dus kiezen voor het behoud van kostbaar regenwoud, en cocaboeren bij de internationale markt betrekken.

Fairtrade Coke legt eerlijke lijntjes

Lees meer over hoe Bolivia cocateelt aanpakt.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons