Een revolutie broedt in Madagaskar

Hoewel de betoging zaterdag op de Avenue de l’Independence voor het gemeentehuis van de hoofdstad Antananarivo officieel verboden was, daagden er toch enkele duizenden betogers op. Agenten en militairen wachtten hen op in pick-ups, op motoren, met of zonder bivakmutsen en kogelvrije vesten. Toen ik enkele uren later een agent al rokend terloops vanop een pick-up traangas zag afschieten op betogers, leek het dat de verzamelde troepenmacht niet moest onderdoen voor mijn beeld van een huurlingenleger.

President Rajaonarimampianina is sinds begin 2014 president van Madagaskar en heeft voorlopig nog niet gezegd of hij zich opnieuw kandidaat zal stellen, al wordt dit wel verwacht. Hij zou de strijd dan moeten aangaan met twee voormalige presidenten: Marc Ravalomanana die president was van 2002 tot 2009 en Andry Rajoelina die Ravolomana met een staatsgreep van de troon stootte en tot de komst van de huidige president de plak zwaaide. Maar de vraag blijft of zij zich kandidaat zullen kunnen stellen, dat was in 2013 alleszins niet het geval.

De huidige president is niet populair bij de bevolking, al bracht zijn aantreden aanvankelijk wel stabiliteit na een politiek erg woelige periode. Bij de inauguratie van Rajaonarimampianina liep het al mis toen hij nagenoeg letterlijk een campagnespeech van voormalig Frans president Nicolas Sarkozy bracht. De misstap versterkte het beeld van de president als marionet van de Franse regering.

Alain Patrick is 24 jaar oud en studeert aan de Universiteit van Antananarivo. Hij zegt geen lid te zijn van een politieke partij, maar wou hier toch zijn: ‘Ik ben patriot en hou van mijn land, maar we zijn de corruptie beu. Deze president wil aan de macht blijven en dat dulden we niet.’ Of hij bang is? ‘Neen, wij zijn niet de slechteriken hier.’

Een grote fles water maakt me populair bij de lokale journalisten en betogers wiens ogen en kelen branden door het traangas. Ik heb zelf een natte zakdoek aan mijn bril gebonden om mijn gezicht te bedekken en ontdek dat azijn op het gezicht smeren het branden tegengaat.

Ik duik even later samen met zelfverklaard presidentskandidaat Alain Andriamiseza van de kleinere oppositiepartij MCDM een cafeetje binnen. Hij bestelt twee espresso’s en steekt meteen van wal. ‘Hier is geen vrije pers. Je hebt zelf gemerkt hoe journalisten hier behandeld worden.’ Ik maak de zakdoek los van mijn bril en knik.

‘De kieswetten waarover het Grondwettelijk Hof zich nog moet uitspreken vertonen dictatoriale trekjes. Ze zijn niet meer dan een middel om kandidaten uit te sluiten van de komende verkiezingen. Wat het Grondwettelijk Hof ook beslist, of de wetten in lijn zijn met onze grondwet of niet, het maakt niet uit. We moeten namelijk dringend een nieuwe grondwet krijgen, een grondwet die de naam waardig is.’

Hij voorspelt dat de regering zal vallen. ‘Wacht maar af, 13 mei is het afgelopen met onze president.’

Er vielen in totaal vier doden, waaronder twee kinderen die bedwelmd werden door het traangas, en een zestiental gewonden. Nieuwe acties zijn reeds aangekondigd door de oppositie en de president heeft met een televisieboodschap gereageerd: ‘Ik roep alle mensen van Madagaskar op om kalm te blijven en de democratie te respecteren. Wat gebeurd is, is niet minder dan een staatsgreep.’ Hij zei ook dat de autoriteiten in de toekomst met nog meer daadkracht zullen optreden. De Europese Unie veroordeelde het geweld en riep de leiders van het land op om zich terughoudend op te stellen en steunt ‘geloofwaardige, transparante en inclusieve presidentsverkiezingen in 2018’.