Het Comité Eerherstel Louis Doedel begon donderdag tien januari met de rehabilitatie van deze vakbondsleider. Louis Doedel is inmiddels dertig jaar dood en werd voorheen door het koloniale bewind als staatsgevaarlijk gezien. Hij werd 43 jaar lang opgesloten in de psychiatrische inrichting Wolfenbuttel in hartje Paramaribo. Doedel raakte in de vergetelheid. Zelfs zijn eigen familie vergat hem.
Het eerste begin aan dit eerherstel bestond uit de onthulling van een borstbeeld van Doedel. Vervaardigd door niemand minder dan beeldend kunstenaar Erwin de Vries. Hij is de belangrijkste maker van beelden van belangwekkende figuren uit de Surinaamse geschiedenis. De ene na de andere lofprijzing over de nalatenschap van Doedel volgde. Bovendien was er veel ontzag over de lange adem die het Comité Eerherstel Louis Doedel onder leiding van oud-parlementsvoorzitter Emile Wijntuin heeft gehad. Regering op regering weigerde hun roep om rehabilitatie.
Beter laat dan nooit
Dat er in Suriname pas januari 2013 een standbeeld van de voormalig voorzitter van de Surinaamse Algemene Werknemers Organisatie (SAWO) is opgericht, is volgens mij inderdaad schandalig te noemen. In de hoofdstad van Curaçao, de plek waar Doedel voor het eerst politiek actief werd, staat sinds jaar en dag een groot standbeeld. Doedel was vanwege de crisis in Suriname naar Curaçao gegaan en had daar een goede baan gevonden bij de lokale olieraffinaderij. Daar raakte hij betrokken bij de arbeidersbeweging. In het eerste artikel dat hij in Curaçao schreef, maakte hij de gouverneur van Suriname belachelijk en verweet hij Nederland haar kind ‘stiefmoederlijk’ te behandelen. Nadat hij uit Curaçao was verbannen door het koloniaal bewind aldaar, zag hij terug in Suriname de gestegen armoede en werkloosheid en besloot actief op te komen voor de belangen van de arbeiders en de vele werklozen.
In verschillende speeches bij de gedenkwaardige onthulling van het beeld kreeg niet alleen Nederland ervan langs voor het uitblijven van eerherstel. Onder andere Wijntuin merkte op dat het lijkt of de Surinaamse bewindslieden zich heel lang niet hebben willen branden aan Doedel. Ook pater Wong Loi Sing en oud-vakbondsleider Thomas van Genderen suggereerden dat kennelijk de Surinaamse leiders Doedel een dergelijke rehabilitatie hebben misgund, of tenminste het belang hiervan hebben miskend.
Uit het oogpunt van een mogelijk daardoor verslechterde relatie met het voormalig moederland? Een voormalig moederland dat tot de dag van vandaag formeel excuses moet aanbieden voor hetgeen Doedel en diens familie is aangedaan? Opsluiting zonder enig vorm van proces? Nederland weigert nog altijd zijn medisch dossier vrij te geven. Zeer wel mogelijk omdat er in staat dat Doedel geen geestesziekte had en dus niet in een psychiatrische kliniek thuishoorde.
Guinness Book of World Recordsi
Het ultieme doel van het Comité is om een dergelijke excuses voor elkaar te krijgen. Eerherstel van Doedel door Nederland. En opname van de gevangenschap van Doedel in de Guinnes Book of World Records. Doedel heeft langer vastgezeten dan ’s werelds bekendste oud politieke gevangene, Nelson Mandela.
Tijdens de bijeenkomst werd door Henk Herrenberg, bestuurslid van het Comité Herstel Louis Doedel en adviseur van president Bouterse, erop gewezen dat alle ‘gevallen helden’ uit de Surinaamse geschiedenis in ere moeten worden hersteld. En of je nu fan bent van Bouterse & co of niet, wapenfeit is dat in 1983 een plein naar Doedel en andere grote zonen van Suriname is vernoemd. De beschikking werd geslagen, alleen kreeg het Louis Doedel plein nooit een gezicht, noch naambord.
Zelfcorrigerende leiders
Mij viel vooral dit op tussen al die toespraken. De boodschap van pater Wong Loi Sing en oud-vakbondsleider Thomas van Genderen dat niet alleen de koloniale leiders van toen fouten maakten, maar ook leiders van nu. En dat het de hoogste tijd is dat de leiders van nu, beginnen met zich corrigeren willen ze de geschiedenis ingaan als goede leiders. Want ook zij maken vandaag de dag personen en organisaties die het niet per se met hun handelen eens zijn, monddood. Precies zoals Doedel ooit monddood werd gemaakt. Hem het leven onmogelijk werd gemaakt. Het recht op een menswaardig bestaan is hem ontnomen door de jarenlange eenzame opsluiting.
Wat een vernedering moet Doedel hebben doorstaan.
Die vernedering voelen vele niet medestanders van de huidige machthebbers in Suriname nog altijd. Van de nabestaanden van de 8 december slachtoffers, kritische mensen in de politiek, journalistiek of vakbondsbeweging tot personen die plotseling op ‘de verkeerde plek’ zaten bij het waaien van een nieuwe politieke wind. Nog altijd voert de Oude Politiek de boventoon in Suriname. Een erfenis van de slavernij. Of je bent met mij, of je bent het niet. Dat betekent: je loopt mee in de pas en sluit je aan bij mijn partij, anders wordt je ontheven, krijg je ontslag, krijg je geen hulp van mij of werk ik je zelfs tegen. De patronen van de koloniale periode zijn nog altijd prominent aanwezig in een samenleving als Suriname. Leiders van iedere politieke kleur hebben zich hieraan bezondigd.
Door hiermee te stoppen en ook tegenstanders of critici van jouw regime vrijelijk hun ding te laten doen zonder angst en intimidatie, betoon je jezelf pas echt als een leider van een volk. Wong Loi Sing voegde aan deze wijze woorden ook nog eens formele excuses namens de katholieke kerk toe voor dat wat Doedel is aangedaan.
Weliswaar speelde de katholieke kerk geen actieve rol in Doedels opsluiting, maar door jarenlang te zwijgen – zich niet uit te spreken over het lot van één van haar volgelingen, kerkgenoten, zijn de katholieke kerkleiders van toen medeschuldig aan het lot van Doedel en vele anderen die onderdrukt werden enkel en alleen omdat ze zich uitspraken. Pater Wong Loi Sing gaf met zijn uitspraken die ochtend bij de onthulling van het beeld van Doedel, en het excuses het goede voorbeeld. De hand in eigen boezem steken heet dat.
