Beeld: Theo Danes
Achtergrond

Het is uit tussen mij en kaas

We lijken wel vliegverslaafd, zo fanatiek reizen we de wereld over. Maar dat betekent veel CO2-uitstoot. Kun je met een schoon geweten vliegen? PowerSwitch-redacteur Leonie gaat dat de komende weken berekenen en testen – want ze vliegt straks zelf naar Japan. Deze keer: voeding.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Kijk, hier moeten we echt eens samen heen!” zegt een vriendin terwijl ze haar laptop onder mijn neus duwt. De foto op haar desktop toont een opkomende zon, gefotografeerd vanaf de top van een berg. “La Palma. Supermooi. We moeten echt een keer gaan.” Ik knik. “Ja!!! Ehm, ik bedoel, een keertje misschien ja…”

Vorige week heb ik besloten om minder te gaan vliegen: één keer in de twee jaar. Dit jaar vlieg ik al naar Japan, dus die mooie berg op La Palma zal nog minstens tot 2020 moeten wachten. En dat is niet alles; naast mijn vlieg-afkickprogramma heb ik mezelf op CO2-dieet gezet. Ik wil onderzoeken of ik de 2750 kilo CO2 die mijn retourtje Japan kost, kan compenseren door in mijn dagelijks leven minder uit te stoten. De worsteling van een Groenmens, zou Tegenlicht het noemen. Deze keer duik ik in wat ik eet en drink: kan ik daar een verschil mee maken?

Minder of geen vlees en vis

Wat natuurlijk niet onbesproken kan blijven, is het v-woord. Vlees. Viande. Fleisch. Kött (voor de liefhebber: dat is Zweeds). Dat je voor een blij klimaat beter minder vlees kan eten, is nou wel bekend. Het is beter voor de biodiversiteit en het scheelt landgebruik, watergebruik, stikstof en, voor deze serie even in de hoofdrol: CO2. Maar hoevéél CO2 scheelt het?
Beeld: Milieu Centraal
Als je één dag per week geen vlees of vis eet, bespaar je 65 kilo CO2 per jaar, volgens cijfers van Blonk Consultants. 1 Eet je nooit vlees of vis, dan kom je dus uit op 455 kilo CO2 minder per jaar. Dat is nog net geen vliegretourtje Barcelona.

Als ik mijn Japan-uitstoot alleen met vegetarisch eten wil compenseren, ben ik 6 jaar bezig

Nou ben ik toevallig sinds drie jaar bijna-helemaal-vegetariër. Maar als ik kijk naar de vluchten die ik in die drie jaar heb gemaakt, staat dat totaal niet in verhouding: Italië, Marokko, Ierland, Vietnam… Met alleen vegetarisch eten valt daar niet tegenop te compenseren. En als ik mijn Japan-CO2-uitstoot wil vermorzelen met kikkererwten en kaasburgers, ben ik 6 jaar(!) bezig. 2

Vegetarisch versus veganistisch
Oké, dat is niet ambitieus genoeg. Veganistisch dan? Dat bespaart 850 kilo CO2-uitstoot per jaar en dan ben ik voor Japan in iets meer dan 3 jaar klaar. 3 Dat weekje uit schuldgevoel veganistisch koken na een trip naar New York, waar ik het vorige week over had (Sorry Samuel Levie, dit is de laatste keer dat ik jouw uitspraak erbij haal), zou dus eigenlijk drie jaar moeten duren. DRIE jaar. 4.

Na een tripje New York zou je drie jaar veganistisch moeten koken

Het is een opvallend groot verschil, tussen vegetarisch en veganistisch. Zuivel blijkt een behoorlijke vervuiler; volgens de tabel van Blonk zorgt kaas zelfs voor meer CO2-uitstoot dan kip of varken. En dat is eigenlijk logisch, vertelt Henk Westhoek van PBL: “Voor kaas of melk zijn koeien nodig. En die stoten veel methaan uit, een krachtig broeikasgas.” 5. Om diezelfde reden zijn vleesvervangers met zuivel ook niet zo goed voor het milieu.

 

Beeld: Milieu Centraal
Misschien is het naïef, maar dat verrast me toch wel. Blijkbaar associeer ik goed bezig zijn eerder met ‘geen koe opeten’ dan met ‘geen melk van die koe gebruiken’. Raar… Maar ik zal ernaar moeten handelen: stoppen met zuivelproducten, in ieder geval voor drie maanden. Dat compenseert niet mijn hele Japan-vlucht, maar wel een deel: 212 kilo CO2 6. Ik zou de besparing van de rest van het jaar, waarin ik vegetariër ben, ook mee kunnen tellen, maar dat voelt niet eerlijk. Alsof ik mezelf beloon voor iets dat ik al ‘goed’ deed door meer te gaan uitstoten. Oh, die worstelingen van de Groenmens!

Stoppen met vlees was voor mij helemaal niet zo moeilijk. Maar geen KAAS? Die gele blokjes staan in de top 5 van mijn levensgeluk. Als ik kon zingen, zou ik kaas een serenade brengen. Welke soort maakt met niet uit: de romige, de brokkelige, die met gaatjes, de stinkende…

Niks meer in de prullenbak

Oké, dat was de vlees/vis/zuivel-discussie. Maar wat kan ik nog meer in de keuken doen? Geen eten verspillen is de tweede grote klapper, zegt Toine Timmermans. Hij doet aan de Wageningen Universiteit onderzoek naar voedselketens en is betrokken bij een net gelanceerd initiatief om voedselverspilling te halveren. Jaarlijks gooit een gemiddelde Nederlander 41 kilo voedsel zo in de kliko. Toine Timmermans: “Maar als je bedenkt dat alle handelingen eerder in de keten en de uitstoot die daarbij hoort dan ook voor niks zijn geweest, gooi je dus eigenlijk nog veel meer weg.”

Die geplette banaan ga ik dus toch maar opeten

Na het telefoongesprek met Toine Timmersmans vis ik een banaan uit mijn tas. Hij is onderin terechtgekomen –een bruine kleffe prut. Even kijk ik naar de prullenbak, dan pel ik braaf het beurse schilletje eraf. Dat scheelt weer een grammetje CO2.

Volgens Milieu Centraal scheelt het 210 kilo CO2 per jaar als je voedselverspilling voorkomt. In ieder geval thuis geen voedsel meer weggooien, dat moet te doen zijn. Dus ook niet meer te veel koffie zetten (anders moet ik dat koud opdrinken, jak!).

Geen vliegende bosuitjes

Eet in april liever geen krul-andijvie uit Nederland, maar wel aardpeer uit de VS

Hoe zit het eigenlijk met groente en fruit? Als je de bordjes en labeltjes in de supermarkt leest, komt de hele wereld aan je voorbij: druiven uit Zuid-Afrika, vijgen uit Brazilië. Kan ik dat beter gewoon allemaal niet meer kopen en altijd voor Nederlandse producten gaan? Nou, het is complexer dan dat (he, jammer!). Als je kijkt naar de Groente-en fruit-kalender van Milieu Centraal, dan zie je dat de producten die je in een bepaalde maand beter kunt vermijden vrijwel altijd de etenswaren zijn die óf met het vliegtuig zijn gekomen, óf in een verwarmde Nederlandse kas zijn geteeld. Een kas kost namelijk veel energie (al zijn er ook interessante innovaties).

Wat kan ik bijvoorbeeld beter laten liggen in april, de komende maand? Bosui uit Chili, blauwe bessen uit Nieuw-Zeeland en snijbonen uit Kenia (allemaal per vliegtuig gekomen). Maar dus óók paprika, krul-andijvie en aardbeien uit de Nederlandse kas. 7 Wat dan weer wél prima kan, is aardpeer uit de VS (per boot gekomen) en andijvie uit Spanje (per vrachtwagen gekomen).

En hoeveel CO2 scheelt het als ik me hieraan houd? Milieu Centraal heeft niet alleen CO2 meegerekend, maar ook de milieu-aspecten landgebruik, energiegebruik en waterschaarste. Maar als je puur naar CO2-besparing kijkt, kom je als je de kalender volgt op 50 kilo CO2 per jaar. Hmm, dat is voor mijn doel van 2750 kilo besparen niet heel veel, maar we gaan voor elke kilo!

Beeld: Theo Danes

Puzzelen met kilo’s

Mijn laatste stukje brie.
Nou, ik weet wat me te doen staat. Drie maanden veganistisch proberen te eten, het hele jaar een zero-tolerance-beleid op voedselverspilling en in de supermarkt letten op het land van herkomst. Dat moet samen goed zijn voor 212 + 210 + 50 = 472 kilo bespaarde CO2. Ik kijk naar het klompje goedkope brie dat nog in de koelkast ligt. Natuurlijk gooi ik het niet weg, hallo zeg! Dan maar in één keer opeten. Voorlopig mijn laatste kaas. Vaarwel grote liefde…

vliegverslaafd

Hoe genees ik van mijn vliegverslaving?

Voortaan douchen als de iceman

vliegen

Niet meer vliegen? Deze mensen bewijzen dat het kan

Hoeveel CO2 zit er in je nieuwe tas?

Dromen over de slaaptrein

Kun je de CO2-uitstoot van je vliegreis met je gedrag compenseren?

  1. Dat zit hem voornamelijk in methaan, een broeikasgas dat 21 keer sterker is dan CO2. Door te rekenen met CO2-equivalent kun je het effect van methaan uitdrukken in CO2 ↩︎
  2. [2750 kilo CO2 van een retourtje Japan] / [455 kilo CO2 besparing per jaar door vegetarisch te leven] = 6 jaar ↩︎
  3. [2750 kilo CO2 van een retourtje Japan] / [850 kilo CO2 besparing per jaar door veganistisch te leven] = 3,2 jaar ↩︎
  4. De CO2-uitstoot van een retourtje New York is vergelijkbaar met die aan een retourtje Japan ↩︎
  5. Ook dit kun je weer omrekenen naar CO2-equivalent ↩︎
  6. 850/12×3= 212,5 ↩︎
  7. Dit is het hele lijstje met wat je in april beter niet kunt kopen, volgens de groente-en-fruitkalender:

    • -Paprika, rucola, krul-andijvie, aubergine, snijbonen, sperziebonen en aardbeien uit Nederland (komt uit verwarmde kas)
      -Groene en witte asperges uit Peru (komt per vliegtuig)
      -Bosui uit Chili of Mexico (komt per vliegtuig)
      -Doperwtjes en peultjes uit Guatemala of Kenia (komt per vliegtuig)
      -Snijbonen of sperziebonen uit Egypte of Kenia (komt per vliegtuig)
      -Blauwe bes uit Nieuw-Zeeland (komt per vliegtuig)
      -Bramen of frambozen uit Mexico (komt per vliegtuig)
      -Lychees uit Thailand(komt per vliegtuig)
      -Passievrucht uit Kenia, Tanzania, Vietnam, Zimbabwe, Zuid-Afrika (komt per vliegtuig)
      -Rode bes uit Colombia, India, Nederland, Peru, Zuid-Afrika (komt per vliegtuig)
      -Vijgen uit Brazilië of Argentinië (komt per vliegtuig) ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons