Het eeuwige winterdilemma: veel feesten met een korte jurkjesdresscode, maar de rokjesdagen – waarop je met blote benen naar buiten kunt – zijn al maanden voorbij. Dan maar een panty eronder. De officieuze do’s en don’ts op pantygebied zijn te vinden op fashionblogs. Regel één: hoe donkerder de outfit, hoe donkerder de panty mag zijn. Twee: hoe bloter de bovenkant, hoe lichter ook de onderkant moet zijn (geen zwarte kousen bij een strapless jurkje, dus). Drie: Bij open schoenen draag je een transparante panty.
[[{“fid”:”32608″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Zoektocht naar een duurzame panty”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Zoektocht naar een duurzame panty”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]
Wat te doen met een oude panty? Pak er nog een tweede oude panty bij. Knip van de ene de kant met de ladder erin af. Knip bij de andere de andere kant af. Trek ze over elkaar aan en Viola: je hebt weer een nieuwe panty. Pluspunt: een extra corrigerend broekje doordat je twee exemplaren over elkaar heen draagt. Minpunt: werkt het best als je twee dezelfde kapotte panty’s hebt…
So far so good, maar menig feest bleek te eindigen met een kapotte panty. Is er geen duurzamer initiatief?, zo vroegen we ons af op de OneWorld-redactie.
Aardolie en elastaan
De eerste panty (Panti-legs) werd in 1953 uitgevonden door textielmagnaat Allen Gant Sr. Hij liet zich inspireren door vrouwen die klaagden over kousenbanden, en een experiment van zijn vrouw. Zij naaide haar kousensokken aan haar ondergoed vast en zei: ‘Allen, je moet uitvogelen hoe je dit moet produceren’. Het duurde echter nog een decennium tot ‘de gewone vrouw’ ook daadwerkelijk panty’s ging dragen. Dat gebeurde in de jaren zestig, dankzij de minirokkenhype en de uitvinding van de naadloze panty.
Anno 2014 heeft het merendeel van de panty’s een basis van polyamide (merknaam: nylon). Niet heel duurzaam: het wordt gemaakt van de restproducten van aardolie. Het omwerken tot stof kost veel energie. “In principe kan polyamide wel goed gerecycled worden”, zegt Anton Luiken van Texperium, het innovatiecentrum voor textielrecycling. “Er zijn fabrieken die polyamide omzetten in monomeren die dienen als bouwstof voor polymeren.” Dat wil zeggen: van polyamide kan weer nieuwe polyamide worden gefabriceerd.
Elastische kunstvezels zorgen dat je broekje niet afzakt
Wegwerpproduct
Toch zijn panty’s lastig te recyclen. Dat komt doordat er ook 2 tot 30 procent elastaan (merknaam: lycra) in zit. Elastische kunstvezels die zorgen dat je broekje niet afzakt. Het garen van polyamide is daaromheen gewikkeld. “Heel lastig om uiteen te halen”, aldus Anton Luiken. “Mechanische recycling, het uit elkaar trekken en vervezelen van materialen, is eigenlijk pas lucratief als er tientallen tonnen panty’s worden ingezameld. Daar komt bij dat je de panty’s op kleur zou moeten sorteren. Pelleteren (opsmelten en er kunststofkorrels van maken) kan ook niet zonder meer gebeuren.”
[[{“fid”:”32609″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Zoektocht naar een duurzame panty”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Zoektocht naar een duurzame panty”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]
Ideale vermomming om een bank mee te beroven. Knip de oortjes/voetjes af voor een iets intimiderender look.
Eigenlijk is dit pas de laatste jaren een probleem geworden. Aanvankelijk was de panty een luxeproduct, gemaakt van duur materiaal als zijde. Een ladder? Dan bracht je ’m naar de pantymaakster. Die haalde de steek omhoog en herstelde het gaatje. Nu is de panty echt een wegwerpproduct, aldus sustainable fashionexpert Marieke Eyskoot. In haar boek Talking Dress ‘wijst ze de weg naar een fair fashion lifestyle’. Zit er een ladder in, dan gaat-ie in de afvalbak. “Mensen weten vaak niet dat ze kapotte kleding ook in kledingbakken, waaronder die van Humana, mogen gooien.” Dan worden ze bijvoorbeeld hergebruikt als vulling van autostoelzittingen.
ZO GAAT JE PANTY LANGER MEE:
- Stop ’m voor het dragen een nachtje in de vriezer, dan breekt het garen minder snel.
- Bespray ’m met haarlak.
- Toch een gaatje? Beperk verder ladderen met een drupje nagellak in de kleur van de panty.
- Knip je teennagels!
- Laarzen zijn echte pantykillers. Trek sokken aan over je panty om schade van de rits en randjes te beperken.
- Draag altijd een panty met een versterkte teen in dichte schoenen.
Een duurdere panty aanschaffen is geen oplossing. Panty’s zijn gebreid uit één draad. Ook een exemplaar van vijftig euro laddert zodra één draadje knapt.
Pantyzoektocht
Geen beenmode van 50 euro dus. Maar welke panty moeten we dan wel hebben? “Die vraag krijg ik heel vaak”, reageert Marieke Eyskoot. “Maar ik heb de perfecte duurzame panty nog niet gevonden. Ik speel al een tijdje met het idee om mijn eigen pantymerk op te zetten. De naam Talking Tights lijkt me wel wat. Twee factoren spelen een rol: het materiaal waarvan de panty is gemaakt, en hoe lang die meegaat. Ik zou willen beginnen met het verduurzamen van het materiaal door bijvoorbeeld gebruik te maken van afval of biologisch katoen. De eerste winst kan ik dan investeren in innovatie op het gebied van stevigheid. Een milieuvriendelijk alternatief voor elastaan heb ik nog niet ontdekt. Er wordt wel geëxperimenteerd met elastaan van suiker, maar dan bestaat nog steeds het probleem dat ook die variant gemixt moet worden met ander materiaal, en dat het recyclen dus lastig blijft.”
Er is een kledinghoek achtergebleven, erkennen duurzame pantydraagsters
Voorlopig zijn de Talking Tights er nog niet. Daarom haalt Eyskoot haar panty’s bij HEMA. Type: ‘Nilit Ecocare Tights’. Tijdens het spinnen van het garen voor panty’s ontstaat afval, dat afval wordt verzameld , gemalen en geperst tot polymeerstrips, waarvan weer nieuw garen wordt gemaakt en daarvan zijn de Nilit-panty’s gemaakt. In die zin zijn ze dus duurzamer dan de rest, maar ze bevatten nog steeds polyamide en elastaan.
Navraag bij andere milieubewuste pantydraagsters – De Groene Meisjes en Charlie + Mary – leert dat ook zij uitkwamen bij de Nilit-exemplaren van HEMA. “En we hebben wel eens maillots van Braintree in onze winkel gehad”, laat Marieke Vincken (Mary) weten. “Die zijn gemaakt van bamboe en biologisch katoen.” Maar goed, dat zijn geen panty’s dus. In eco-webshops als Waschbaer en de Groene Knoop doe ik geen nieuwe ontdekkingen. H&M heeft ‘helaas niets’, zegt de woordvoerster. Hetzelfde geldt voor lingerieshop Hunkemöller. Kruidvat heeft wel panty’s van gerecycled garen in het assortiment, maar die bevatten, vergeleken met de HEMA-panty’s, enorm veel elastaan: 30 procent. De Schone Klerencampagne weet ook geen alternatief. “je hebt gelijk dat er een kledinghoek is achtergebleven.”
Geitenwollen sok
Pantymerk Oroblu denkt wel een duurzamer exemplaar te maken. “Sinds dit najaar hebben we de Fine Cotton-panty in het assortiment, met 57 procent katoen.” Woordvoerster Carla Dekkers stuurt een exemplaar toe. Eerlijk is eerlijk: ik kreeg een hoop complimentjes van de rest van de OneWorld-redactie, en ten tijde van schrijven is mijn proefexemplaar nog steeds laddervrij. Maar duurzaam? Dat is de ‘fine cotton’ helaas niet. Het katoen is vermengd met polyamide (35 procent). En ook deze panty bevat elastaan. “Dat is echt nodig als je een panty wilt die mooi om het been zit en je een sophisticated look geeft. Anders krijg je baggy knieën en dat wil je natuurlijk niet”, mailt Dekkers.
[[{“fid”:”32610″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Zoektocht naar een duurzame panty”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Zoektocht naar een duurzame panty”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]
Wat te doen met een oude panty? Plantjes vastbinden in de tuin.
“Het is een beetje appels met peren vergelijken”, zegt Texperiumexpert Anton Luiken. “Katoen, zelfs biokatoen, verbruikt veel water, polyamide niet. Daarentegen is katoen wel weer natuurlijk en hernieuwbaar. Maar zolang er elastaan in zit, is elk materiaal lastig te recyclen.
“Panty’s? daar zit niets milieuvriendelijks bij”, zegt een medewerker van Beenmode.nl. “Koop gewoon geitenwollen sokken, die hebben we ook. Niet zo sip, uiteindelijk is alles organisch. Zelfs jij vergaat ooit tot stof, als je lang genoeg wacht. En besef goed: elastaan doet wel het nodige voor je lijf. Je moet gewoon een panty kopen waar je lang mee doet. Als-ie niet kapot gaat, hoef je ook niet te recyclen.”
Ben ik eruit? Nou, nee… Ik had voor het OneWorld kerstfeest bíjna een Nilit-panty aangeschaft. Bijna. Tot bleek dat die alleen verkrijgbaar is in de kleuren zwart, blauw en groen. Trek ik een zwarte panty aan onder mijn rode jurk, dan overtreed ik meerdere pantyregels. Volgend jaar zet ik écht mijn beste beentje voor.
WAT TE DOEN MET EEN KAPOTTE PANTY?
Recyclen tot een nieuw exemplaar is voorlopig te ingewikkeld. Toch blijken kapotte panty’s alles behalve nutteloos. We hebben alle hergebruiktips uitvoerig getest. In willekeurige volgorde:
- Knip de panty in reepjes en maak er haarelastiekjes van. Pluspunt: goed voor je haar. Minpunt: slappe hap. Prima voor een knot, maar een hoge paardenstaart zakt ervan af. Je kunt de pantystiekjes ook gebruiken om vuilniszakken mee dicht te knopen of om planten mee op te binden (dat is zelfs beter voor de plant dan een ijzerdraadje).
- Vul het onderbeen van de oude panty met gedroogde rozen, lavendel, kaneelstokjes of nootmuskaat en maak je eigen potpourri-zakje voor in de klerenkast of op de wc.
- Alternatief: vul het pantyonderbeen met kattenbakgrit of zout en plaatst het zakje op een vochtige plek. Handig om schimmel te voorkomen.
- Poets er je schoenen mee. Of je zilveren bestek. Of die glazen tafel waar snel krassen op komen.
- Oude panty’s zijn ook te hergebruiken als kussen- of knuffelvulling.
- Of als waszak (om nog niet kapotte panty’s in te wassen!)
- Oorbel kwijt: doe een pantykous om de stofzuigermond. Zo voorkom je dat je de oorbel opzuigt, en vind je ’m makkelijker terug dan door elke centimeter van de vloer af te speuren. Deze tip is ook te gebruiken als je wilt voorkomen dat je spinnen opzuigt – ze blijven netjes op de panty zitten zodat je ze veilig buiten kunt zetten. OneWorld-collega Marieke keert deze tip overigens om. “Als ik een grote spin heb opgezogen doe ik een panty over de stofzuigerslurf zodat hij er niet uit kan kruipen.’
- Oude fotografentip: gekleurde panty’s doen ’t goed als filter over de cameralens. Instagram, maar dan retro.
- Met een panty om je deegroller blijft het deeg niet plakken.
- Nog een keukentip: gebruik je oude panty om er uien in op te hangen. Maak een knoop tussen elke ui. Zo kan er voldoende lucht bij en blijven ze langer goed. Ook van toepassing op het bewaren van aardappelen en bloembollen.
- Bewaar een oude panty in je eerste hulpdoos als drukverband of om er een mitella van te maken.
- Heb je een panty met een ladder in het linkerbeen? Knip dan de linkerkant af (tot iets onder het broekje). Doe hetzelfde met een panty waarvan de rechterkant geladderd is. Heel hipster als je het met twee gekleurde panty’s doet. Zo goed als nieuw als je altijd dezelfde exemplaren koopt. Bonus: extra corrigerend door het dubbele broekje.
