Elvin Rigters, de voorman van de demonstatie in Rotterdam, werd nadat hij probeerde een andere demonstrant op krukken te beschermen tegen het geweld, zelf opgepakt en tien uur lang in een cel vastgehouden. Enkele dagen na de demonstratie doet Rigters zijn verhaal.
Aan het begin van de dag liepen jullie over de Erasmusbrug naar het toegewezen demonstratie-vak. Maakte je je toen zorgen over mogelijk geweld?
“Ik begon me al zorgen te maken, niet vanwege de aanwezigheid van de Feyenoordhooligans zelf, maar om hoeveel ruimte zij kregen van de politie. Er was heel veel politie aanwezig, en toch konden de hooligans met van alles wegkomen. Ze duwden de agenten, scholden hen uit, maar de politie deed niets.
“In plaats van het waarborgen van onze veiligheid, zette de politie ons in een apart vak, om de hooligans vrij spel te kunnen geven
Later liepen jullie via de brug terug naar het Wilhelminaplein, de verzamelplek. Daar zou de demonstratie ten einde komen, maar het liep anders. Wat ging er mis?
“Rond één uur stopten er twee of drie auto’s naast ons. Er werden dingen geroepen en er werd een rol uit de eerste auto gegooid waar rook uit kwam. Ik herkende die van voetbalwedstrijden. Toen zag ik dat de portier van de achterste auto openging, en ik liep gelijk naar voren. Mijn gedachte was: als ze mij zien, komen ze op mij af en laten ze de andere demonstranten met rust. Ik viel op de grond en een van de mannen begon mij te schoppen. We belandden in een handgemeen. Toen ik daar door de politie uitgehaald werd, zag ik een van de demonstranten, die op krukken was, op de grond liggen, en ik wierp me op haar, als schild. Toen werd ik opgepakt. Ik zag de politie een kring om haar heen vormen en ik dacht dat ze haar zouden gaan slaan. Ik heb in Maassluis gezien hoe zwarte vrouwen door de politie werden mishandeld, dat wilde ik niet laten gebeuren.”
“Ik heb in Maassluis gezien hoe zwarte vrouwen door de politie werden mishandeld, dat wilde ik niet laten gebeuren
“We zouden met zo’n tweehonderd man in Maassluis gaan demonsteren, maar alles was hermetisch afgesloten. We besloten daarop in Rotterdam, waar we waren gestrand, een statement te maken. De politie verbood ons dit; we moesten in groepjes van zes naar de plek waar we wilden demonstreren gaan. Om de vijf minuten mocht een groepje de stad in, onder politiebegeleiding. Dit bleek een tactiek; groepje na groepje werd ingesloten door hun politiebegeleiding. Later hoorden we dat [burgemeester, red.] Aboutaleb een noodbevel had uitgezet tegen demonstraties. Niemand van ons heeft ooit het Willemsplein bereikt. Arrestantenbusjes kwamen aanrijden, en omdat velen de bussen niet in wilden, werden ze er met geweld ingeduwd. Het was een val. Het was traumatisch om daar getuige van te zijn, en het heeft me lang achtervolgd.”
“Ik zat toen al in een politiebus. Het laatste wat ik tegen de politie zei was dat ze de groep veilig moesten houden. Die hooligans hadden messen bij zich kunnen hebben, of andere wapens, dus ik wist niet wat onze groep te wachten stond. Een actie is geslaagd als iedereen veilig thuis is, en nu kon ik daar niet meer op toezien. Ik zat in het politiebusje met twee compartimenten naast een van die rechts-extremisten. We konden elkaar niet zien maar wel horen, dus je kunt je wel voorstellen wat voor racistische dingen hij naar mij riep. ‘We leggen jullie allemaal om’.”
“Ik werd belaagd door mannen met vuurwerk, en dan ben ík de mishandelaar?
“Het klinkt misschien raar, maar het eerste uur vond ik de stilte heel prettig. Even helemaal niets. Even tot rust komen. Maar daarna wilde ik gewoon naar huis. Je weet niet hoe laat het is, hoe lang je daar al zit. Pas toen mijn advocate kwam kon ik vragen hoe laat het was, het bleek al half zeven ’s avonds. Ik moest een verklaring afleggen, ik werd verdacht van mishandeling. Toen voelde ik die woede weer. Ik werd belaagd door mannen met vuurwerk die andere wapens hadden kunnen hebben, en ík ben de mishandelaar? Er zijn drie arrestaties verricht, en na de verklaringen is een onderzoek gestart. Dit was niet mijn eerste keer in een cel, en dat maakte het er niet makkelijker op. Het voelde juist erger, omdat je een bepaald soort naïviteit kwijt bent.”
“Dat vraag ik me soms ook af. Waarom moet ik demonstreren voor basale rechten? Zoiets simpels als een aanpassing aan een feest. We praten hier al zo lang over. En als we dan demonstreren worden we geframed als monsters, als wéér een raciale karikatuur; boze gewelddadige zwarte mensen. Bij het geweld in Eindhoven zie je dat de politie de hooligans bijna niet meer hield. Als die meute door de politielinie gebroken was, hadden ze Jerry [Afriyie, red.] wel kunnen vermoorden. Moeten er dat soort slachtoffers vallen voordat politici zich uitspreken?
“Ook ik ga met lood in mijn schoenen naar een demonstratie
Hoe kijk je naar het optreden van de politie? Heb je nog vertrouwen in het politie- en rechtssysteem?
“Iedereen die er was weet dat er ongelooflijk veel politie aanwezig was, hoe kan het dan dat de hooligans zo dichtbij ons konden komen? In Den Haag zei de politie tegen de demonstranten: ‘We kunnen jullie veiligheid niet garanderen, als jullie niet binnen tien minuten weg zijn, keren we ons tegen jullie’. Maar in sommige steden, zoals Amstelveen, heeft de politie wel heel goed gehandeld: de burgemeester heette de demonstranten welkom en alles verliep veilig. Zo kan het dus ook. Het rechtssysteem heeft te weinig interculturele kennis, denk maar aan Dokkum. Die ‘blokkeerfriezen’ hebben binnen no time anderhalve ton opgehaald, zodat ze in geval van werkstraffen gewoon betaald zouden worden. Dat wordt een lucratieve business zo. De politie, de politiek en de media hebben allemaal een warm bedje gecreëerd voor dit soort extremisme. Als je van veiligheid een rekbaar begrip maakt, is dat voor anderen makkelijk te verzieken, en wij, vreedzame demonstranten, zijn kind van de rekening.”
“Als je van veiligheid een rekbaar begrip maakt, is dat voor anderen makkelijk te verzieken, en wij, vreedzame demonstranten, zijn kind van de rekening
“Zwarte Piet is een soort swastika geworden, een symbool van extreemrechts. Er waren in sommige steden mensen van Voorpost en Pegida verkleed als Zwarte Pieten, onherkenbaar dus. De voorman van Pegida heeft een wapenwinkel en is veroordeeld in Duitsland, mensen van Voorpost gaan op zoek naar illegalen om ze in elkaar te slaan. Dat is het type mens dat jouw kinderen snoep heeft gegeven. Ik denk niet dat mensen doorhebben hoe verschrikkelijk dat is. Als gemeenten minder op KOZP zouden letten, een groepering met een historie van vreedzaam demonstreren, en meer op groepen als Pegida, dan hadden we dit niet gehad. Mensen zeggen dat wij het racisme hebben ‘aangewakkerd’, maar wij hebben enkel zichtbaar gemaakt wat er altijd al was.”
“Mensen zeggen dat wij het racisme hebben ‘aangewakkerd’, maar wij hebben enkel zichtbaar gemaakt wat er altijd al was
“Ik ben theatermaker, en ik kon me eerst nooit zo goed vinden in de kunst- en cultuursector. Nu hoop ik een soort zelfvoorzienend vermogen in de kunst te brengen, want ik heb het gevoel dat met de vele gemeentelijke subsidies, kunstenaars zich minder durven uit te spreken over maatschappelijke kwesties. Ik wil het activisme terugbrengen in de kunst en cultuur. Ook wil ik dat we anders gaan kijken naar hoe we de samenleving inrichten. Ik wil een samenleving waar iedereen mee kan doen, en iedereen gehoord wordt.”
Hoe ga je na dit bewogen weekend door het dagelijks leven?
“Ik merk dat ik vooral de dag erna meer om me heen keek. Want je moet je voorstellen dat dit soort mensen overal zitten. Het kan bij wijze van spreken je bakker of je slager zijn, ‘hooligan’ is maar een klein deel van wat deze mannen nog meer zijn. Ik ken Rotterdam door en door, en alsnog voel ik me hier nu soms een vreemdeling.
“Activisme is uitputtend
Met welk gevoel kijk je terug op de actie?
“Met teleurstelling tegenover de veiligheidsdiensten, de politie en de burgemeester. Ze hebben ons niet kunnen beschermen. Maar ook met trots, ik keek de groep in en zag zo’n prachtige mix. Wit, zwart, en alles ertussenin. Elk jaar staan meer van mijn broeders en zusters op, de groep is groter dan ooit tevoren. Ik sta er volgend jaar gewoon weer, hopelijk met meer mannen. De zwarte vrouwen zijn er altijd, zelfs bij kleinere acties waar het risico groter is. Ik wens iedereen de moed van een zwarte vrouw toe.”
“Ik wens iedereen de moed van een zwarte vrouw toe
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
