Kleuters leren dat ook meisjes uitvinder kunnen worden

En dat is hard nodig. Nederland scoort als laagste van Europa wat betreft het aandeel van vrouwen in bètatechnische studies. Nog steeds overheerst het idee dat technische beroepen vooral iets voor mannen zijn. Hoe kan dat?

Waarom richt dit project zich specifiek op kleuters? “Stereotype noties vormen zich al op jonge leeftijd, dus we willen er graag vroeg bij zijn en kleuters verschillende beelden en beroepen laten zien. En hopelijk inspireren we zo ook hun ouders en leraren,” zegt Derksen.

Zo’n workshop gaat als volgt: vrouwen met een technisch beroep – meestal bètamoeders die een kind op de basisschool hebben – komen langs in de kleuterklas. Voor het bezoek maken de kinderen een tekening hoe de persoon in kwestie er in hun ogen uitziet. Vervolgens komt de bètamoeder over haar werk vertellen. “Soms reageren de kinderen erg verbaasd dat er een vrouw binnenkomt,” zegt Derksen, “maar vaak zijn die stereotyperende beelden bij kleuters vooral impliciet aanwezig.” Eerder kwamen er een sterrenkundige, een bodemonderzoeker en een kapitein langs.

Ik wil graag weten hoe je een genderdiscussie voert met kleuters, dus ga ik kijken op basisschool de Paladijn in Deventer. Ella Giskes (29) komt er vertellen over haar werk. De kinderen hebben allemaal getekend hoe de apparatenmaker er volgens hen uitziet: wat die aanheeft, wat die maakt, en of het een man of vrouw is. Opvallend aan deze klas is dat, anders dan in veel andere klassen, de meisjes een vrouw tekenen en de jongens een jongen. Vermoedelijk, zegt Derksen, omdat kinderen op die leeftijd alles met hun eigen geslacht associëren.

Toen Giskes over Beeldenbrekers hoorde, wilde ze graag zelf een rolmodel voor kinderen zijn – juist omdat ze zo iemand in haar eigen studie altijd gemist had. Ze studeerde werkbouwtuigkunde aan de Universiteit Twente en was toen een van de vier vrouwen tussen de 160 eerstejaars. Ze was zich nooit bewust van het onderscheid tussen ‘typische’ vrouwen- en mannenberoepen, totdat ze ging studeren.

Bij Bosch voelt ze zich serieus genomen, maar als een van de weinige vrouwen valt ze op. “Ik was met een collega op een beurs voor installatietechniek, en ik merkte dat iedereen alleen met hem wilde praten. Toen ik iemand een vraag stelde, antwoordde die met een glimlach: ‘Dat is een technisch heel ingewikkeld verhaal’. We gebruiken het nog steeds als grap op werk, aangezien ik alles weet van ‘technisch ingewikkelde verhalen’”, vertelt ze. Met vrouwelijke studiegenoten heeft ze een groep opgericht waar ze elkaar advies en tips geven over het werk als vrouw in de technische wereld.

Het project Beeldenbrekers bestaat sinds 2016 en gaat nog zeker vijf jaar door op de kleuterschool, onderbouw en bovenbouw. Inmiddels werkt VHTO samen met Atria (het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis), met Emancipator (een organisatie die zich inzet voor de preventie van seksueel geweld door mannen) en met de Nederlandse vrouwenraad, om genderstereotiepe beelden op allerlei manieren onder de aandacht te brengen.

De spanningsboog van kleuters is maximaal een halfuur en de klas wordt onrustiger. Tijd om af te ronden. Als laatste wil Giskes de kleuters een boodschap meegeven: “Ik hoop dat jullie allemaal apparatenmaker worden!” De kinderen knikken enthousiast. Ik ook.