Rechts vanbuiten, extreemrechts vanbinnen

Schild & Vrienden is begonnen als Facebook-groep. Onder de 14.000 volgers van deze pagina bevinden zich vooral witte, mannelijke studenten. Vrouwen worden officieel niet geweerd, maar voelen zich er waarschijnlijk niet erg welkom door het vrouwonvriendelijke geluid op de pagina.

De grenzen van het toelaatbare worden in het publieke oog echter nooit overschreden. Dat is dan ook de strategie van de groep: naar buiten toe rechts, achter de schermen extreemrechts. Zo ging Schild & Vrienden te werk:

1) Profiel opbouwen in de gevestigde media

De filmpjes en georkestreerde mediastunts van Schild & Vrienden wierpen hun vruchten af, waardoor Van Langenhove werd uitgenodigd om zijn visie in de mainstream media te verkondigen. Hij mocht aanschuiven in de actualiteitenrubriek Terzake op de Belgische publieke omroep, waar hij vertelde dat transgenders “niet normaal” zijn. Kwaliteitskrant De Morgen publiceerde een uitgebreid portret van hem. Op die manier wist de beweging bekendheid en geloofwaardigheid te winnen. En de acties hielpen de doelstelling van de groep om metapolitiek te bedrijven: de maatschappij beïnvloeden door ideeën te produceren en verspreiden.

Online en achter de schermen verspreidde de organisatie echter veel extremere ideeën, getuige screenshots uit geheime chatgroepen van Schild & Vrienden die we niet op onze site zullen delen. Mocht je ze toch willen zien, dan kun je hier het een en ander vinden.

Achter de schermen communiceerde de groep via gesloten Facebook-groepen en via de chatapplicatie Discord. Daar werden plannen gemaakt en uitgevoerd om aan terrein te winnen. VRT-journalist Amra Dorjbayar zette hun tactieken op een rijtje en noemt Schild & Vrienden op basis daarvan “een rechts trollenleger”.

Schild & Vrienden organiseerde raids, oftewel gecoördineerde aanvallen op een Facebook-bericht of -pagina. Vaak was het Dries van Langenhove zelf die opriep om een bepaalde pagina te bestoken met slechte recensies of haatcomments. Een link naar het doelwit posten, begeleid door de woorden “ATTACK” of “RAID”, volstond.

Schild & Vrienden zegt het politieke systeem van binnenuit te willen veranderen via wat ze zelf “de lange mars op de instellingen” noemen. Dat houdt in dat ze zo veel mogelijk leden op belangrijke maatschappelijke posities willen krijgen, waar zij “het politiek correct linkse denken” kunnen vervangen. Van Langenhove is lid van de conservatieve Vlaamse studentenbeweging KVHV (Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond) en werd met 2.703 voorkeurstemmen verkozen als studentenvertegenwoordiger in de raad van bestuur van de Universiteit Gent. Hij is inmiddels geschorst.

Daarnaast werden vier Schild & Vrienden-leden verkozen in de Vlaamse Jeugdraad, de officiële adviesraad voor de Vlaamse Regering over alle domeinen die kinderen, jongeren en hun organisaties in Vlaanderen aangaan. Naar hun precieze beweegredenen blijft het gissen, maar waarschijnlijk vond Schild & Vrienden dat jongeren met standpunten zoals die van Schild & Vrienden niet vertegenwoordigd werden.

Ze slaagden erin de helft van de verkozen plekken te bezetten. De organisatie wist niet dat de vier bij Schild & Vrienden hoorden. Ook stelden leden zich kandidaat bij politieke partijen. Na de Pano-uitzending hebben al een CD&V-er (christen-democratische partij) en vier N-VA’ers (conservatief-liberale partij) hun kandidatuur voor de gemeenteraadsverkiezing moeten staken wegens banden met Schild & Vrienden.

Van Langenhove riep op om schietlessen te volgen en wapenvergunningen aan te schaffen. Ook werd er regelmatig naar een rassenoorlog verwezen en circuleren er foto’s van leden met vuurwapens. In hoeverre de groep bewapend was is nog niet duidelijk, maar de inhoud van de Pano-reportage was voldoende voor een gerechtelijk onderzoek en huiszoekingen bij leden van de organisatie.