De grootste ongelijkheid in de wereld heerst in Afrikaanse landen en dat is een hindernis voor ontwikkeling, zegt Oxfam International in het rapport Starting with People. Afrikaanse leiders moeten werken aan een meer “humane economie” om armoede en ongelijkheid te bestrijden.
Rijke elite
Uit gegevens over topinkomens van het Brookings Institute blijkt dat de ongelijkheid in Afrikaanse landen veel groter is dan eerder werd aangenomen. Zeven van de twintig landen waar de ongelijkheid het grootst is, zijn Afrikaans: Swaziland staat bovenaan, gevolgd door Nigeria. In Zuid-Afrika bezitten drie miljardairs evenveel als de armste helft van de bevolking – ongeveer 28 miljoen mensen.
Tientallen jaar van groei hebben vooral de welvarende elite rijker gemaakt, terwijl voor gewone Afrikanen weinig veranderde. Een gevolg is dat de armoede in Afrika langzamer afneemt dan in andere regio’s in de wereld. Pessimistische verwachtingen voorspellen dat in de komende vijftien jaar nog eens 250 tot 300 miljoen mensen in extreme armoede kunnen belanden.
Vooral vrouwen, jongeren en kinderen voelen daar de pijn van. In het middeninkomenland Nigeria gaan bijvoorbeeld 10 miljoen kinderen niet naar school, en één op de vijf haalt zijn of haar vijfde verjaardag niet.
Nieuwe economisch model
“Ongelijkheid in Afrika jaagt armoede aan, verdeelt samenlevingen en miskent het potentieel van miljoenen mensen”, zegt Winnie Byanyima, directeur van Oxfam. “Het zal een grote rem op de economische groei worden. Afrika moet stoppen het falende beleid in Europa en Amerika te kopiëren en een nieuwe economisch model ontwikkelen dat werkt voor álle Afrikanen, niet alleen voor een paar rijken.”
In het Oxfam-rapport wordt uiteengezet hoe een beleid gevoerd kan worden “dat voor iedereen werkt.” Hiervoor moet geïnvesteerd worden in activiteiten die mensen helpen in hun levensonderhoud te voorzien, met name in de landbouw en de verwerkende industrie. Afrika importeert momenteel een derde van zijn verwerkte voedingsmiddelen, veel meer dan Azië of Latijns-Amerika.
Coöperaties
Businessmodellen die hun winsten delen met werknemers en de maatschappij als geheel, moeten gekoesterd worden, zegt Oxfam. Alternatieve modellen zoals coöperaties of sociale ondernemingen zijn niet nieuw. Bijna de helft van de Kenianen heeft bijvoorbeeld inkomsten uit een coöperatieve beweging.
Verder zouden rijken een eerlijk deel van de belasting moeten betalen. Afrikaanse landen lopen jaarlijks miljarden dollars mis door belastingontwijking en al te genereuze belastingvoordelen. Ook zouden landen de druk moeten weerstaan om het onderwijs te privatiseren en moeten investeren in openbare diensten – in het bijzonder gezondheidszorg en onderwijs.
Foto: Wikimedia
