Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Waar zijn de kalfjes? We willen ze aaien!” Ongeduldige kindjes zijn in de war. De gids die een rondleiding geeft in de biologische boerderij haalt zijn schouders op. “Dat kan helaas niet.” Dan valt het kwartje. Pasgeboren kalfjes worden meestal direct weggehaald bij hun moeder. Stiertjes worden geslacht als ze zes tot acht maanden oud zijn. Vrouwelijke kalfjes kunnen langer in leven blijven om als melkkoeien te dienen, kunstmatig geïnsemineerd te worden en jaarlijks te kalven. Want zonder kalf geen melkproductie.
“Als snel besefte ik dat plantaardige dranken niet altijd even duurzaam zijn
Waarom zou ik nog wel melk drinken als ik geen vlees eet vanwege het milieu, vroeg ik me af, verwonderd dat ik daar pas na jaren achterkwam. Ook melkkoeien poepen uiteindelijk methaan, drinken tussen 100 en 200 liter water per dag (in de hitte kan de waterinname zelfs verdubbelen), en eten 60 kilo aan gras, mais en voer. Als je voor een plantaardige drank kiest, halveert de negatieve impact op het milieu, staat vermeld in dit Zwitserse onderzoek. Maar welke te kiezen? De supermarktschapen staan vol alternatieven. Eerst nam ik altijd de goedkoopste, tot ik besefte dat plantaardige dranken niet allemaal even duurzaam zijn.
Klaar met amandel en rijst
Het margarinemerk Becel pronkt sinds augustus met twee nieuwe producten: amandel- en sojadrank. In de reclame ‘Planten zijn de nieuwe koeien’ vliegt er een handjevol amandelen door de lucht, die vervolgens in een glas witte romige drank belanden. In werkelijkheid bevat een liter amandeldrink maar 2 procent noten (bijvoorbeeld die van Alpro), met enkele uitschieters (zoals die van Provamel, die 6,5 procent amandelen bevat). Voor de rest bestaat amandeldrink bijna volledig uit gefilterd water. Amandelen zijn trouwens enorme waterslurpers: om één amandel te laten groeien is 41 liter water nodig, om één liter plantaardig melkalternatief te produceren wordt 6.000 liter water gebruikt.
Koemelk twee keer zo milieubelastend als plantaardige varianten
Daar komt nog bij dat meer dan 80 procent van de amandelen in de staat Californië groeit, waar sinds enkele decennia ernstige droogte woedt. Omdat de wereldwijde vraag naar amandelen groeit, creëren Amerikaanse boeren de monoculturen, vertelde Pete Hemingway van het Sustainable Restaurant Association onlangs aan The Guardian. Ze graven daarvoor steeds diepere waterputten, wat verzakking van de bodem veroorzaakt.
Daarom scoort amandeldrank het slechtst op het vlak van duurzaamheid. Rijstdrank is evenmin optimaal voor het milieu, omdat rijst veel water nodig heeft om te groeien (25.000 liter voor een kilo gewas) en bovendien vaak geïmporteerd moet worden. In dat geval is er nog meer water nodig tijdens de productie van rijstdrank, waardoor dit plantaardige melkalternatief de grootste watervoetafdruk heeft.
Are you nuts?
Er zijn uiteraard ook dranken van noten en vruchten, zoals cashew- en hazelnoten. In beide gevallen moet je echter extra letten op de oorsprong. Bij de arbeidsintensieve productie zijn namelijk wereldwijd gevallen van uitbuiting aan het licht gekomen.
Soja krijgt een tweede kans
Aanvankelijk vermeed ik sojadrank, omdat ik soja associeerde met ontbossing van regenwoud, verwoestijning en erosievorming. De verpakkingen verraden vaak niet veel over de oorsprong van de sojabonen, dus ik bleef sceptisch. Maar bonen in de sojadranken komen vaak uit Europa. Alpro en Albert Heijn halen hun sojabonen uit Frankrijk, Isola Bio Sojadrank en Lima – Soya worden gemaakt van biologische sojabonen uit Italië. Sowieso wordt slechts 6 procent van het totaal aan verbouwde soja verwerkt in plantaardige producten, de rest wordt gebruikt als veevoer.
Soja is samen met de haverdrank de meest duurzame plantaardige optie.
Nederland zuivelland
Hoewel meer en meer mensen voor plantaardige dranken kiezen, vormt koemelk nog steeds 88 procent van de wereldwijd verkochte soorten melken. In principe kunnen we prima zonder – hoezeer de melkindustrie ons er ook van probeert te overtuigen dat melk cruciaal is voor onze gezondheid. Het Nederlandse voedingscentrum meldt wel dat “als er voldoende eiwit in de plantaardige dranken zit, én voldoende calcium, en als er vitamine B12 aan toegevoegd is”, de alternatieven voor koemelk dezelfde voedingstoffen leveren die veganisten missen als ze geen zuivel gebruiken. Waarom zouden we ons dan nog vastklampen aan de minst duurzame optie?
- Een doorsnee Nederlander drinkt 50 liter melk per jaar
- Er zijn 17.500 melkveebedrijven
- Er zijn 1,8 miljoen melk- en kalfkoeien
- Er is 1,1 miljoen hectare grasland en snijmaïs (28% van de oppervlakte van Nederland)
- De jaarlijkse melkproductie is 14,5 miljard kilogram
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
