Denk aan Rwanda en het eerste dat bij veel mensen naar boven komt, zijn de gruwelijke beelden van de genocide. Dat nu al jaren geleden. Als ik terugdenk aan mijn tijd in Rwanda, wordt mijn hoofd gevuld met beelden van diepe groene heuvels, rust en de ongekende mogelijkheden die het land biedt.
Gepropt op de achterbank van een oude Honda Civic, samen met vier mannen en Afrikaanse beats op de radio, was ik – volledig in stijl – op weg naar de Ugandese-Rwandese grens. Openbaar vervoer kennen ze niet aan de Rwandese kant, waardoor liften de beste optie richting hoofdstad Kigali leek te zijn. Een jong Rwandees koppel – net terug van een weekend wild feesten op harde muziek in Uganda, volgens hen onmogelijk in Rwanda – minderde vaart en bood me een lift aan. Op naar Rwanda!
Na nog geen tien minuten rijden, werden we gestopt door een politieagent in strak uniform. Het bleek dat we vijf kilometer boven de toegestane grens van veertig kilometer per uur reden op de snelweg. Regels zijn regels. Een ding was duidelijk, ik was niet meer in Uganda.
Maakbaarheid in een armlastig land
Nog verward over de hoge mate van organisatie, gokte ik meteen dat dit voordelen zou hebben voor industrie in Rwanda. Na kort onderzoek bleek inderdaad dat alle Rwandese theeboeren tot zogenoemde smallholders-verenigingen behoren. In tegenstelling tot hun Ugandese collega’s, die hun thee verkopen aan verschillende fabrieken voor wisselende prijzen, verkopen Rwandese boeren hun thee aan de smallholders. Zij verkopen het op hun beurt weer door aan een van de zestien (semi) geprivatiseerde fabrieken.
Co-Founder David bij de Rubaya Theefabriek.
Rwanda is wellicht klein, maar toch is er een interessante ‘buzz’ aanwezig in het land. Een soort energie die gekenmerkt wordt door een gevoel van en vertrouwen in maakbaarheid. Dat gevoel wordt voornamelijk ingegeven door de (relatief) goede omstandigheden die de overheid heeft gecreëerd en het Centraal-Afrikaanse land uniek maakt ten opzichte van buurlanden. Als een verborgen schat diep in Afrika, laat Rwanda de wereld zien hoe een armlastig land met een zware geschiedenis zichzelf heeft weten te transformeren tot een belangrijke speler binnen de thee-industrie.
"We gaan India nooit verslaan wat betreft volume en prijs, maar waar we ons mee kunnen onderscheiden, is kwaliteit. Kwaliteit boven kwantiteit, gebruik van fertilizer in plaats van pesticide", vertelde een rijksambtenaar mij onder het genot van een kop thee.
Op bezoek bij verpakkingsfabriek van Rwanda Mountain Tea in Kigali.
De meeste thee die je vindt in de supermarkt, is vaak niet meer te herkennen als blaadjes. Dat komt voornamelijk omdat de bladeren op een andere manier worden bewerkt dan losse thee. Zo kunnen ze uit inferieure theebladeren een hogere kwaliteit thee halen en ervoor zorgen dat de thee in het zakje snel smaak afgeeft op het moment dat het in jouw theekop belandt. Methoden speciaal voor de industrie van zwarte thee, simpelweg om geld en tijd te besparen. Ongeveer 60 procent van thee wereldwijd is bewerkt en Rwanda zit daar sterk boven met 90 procent.
Orthodoxe theeproductie: religie of standaard?
Maar wij willen thee zoals thee altijd zou moeten zijn. Wat doen we dan in Rwanda? Het is vooral de hoge kwaliteit van thee die me naar het land ‘trekt’, bestrijdingsmiddelen zijn niet toegestaan en het is het land van de duizend heuvels (hoogte doet het altijd goed voor thee). En de orthodoxe productie van thee wordt er langzaam ge(her)introduceerd. Orthodox heeft niets te maken met religie, alhoewel sommige experts menen dat dit enige juiste vorm van theeproductie is. Oftewel: ‘de juiste leer’.
Theebladeren rollen en niet scheuren of knippen
Met orthodoxe productie houd je het theeblad zoveel mogelijk in stand, door te rollen in plaats van te scheuren en te knippen. Dit zorgt ervoor dat het blad niet oxideert (te vergelijken met roesten), de oliën daadwerkelijk in het blad achterblijven, en smaken diepgaander en complexer zijn. De exacte methode verschilt per type thee, maar het is deze manier van verwerking die leidt tot hoge kwaliteit losse thee, begeerd door menig fijnproever. Precies wat wij willen: groene of zwarte thee, single-origin (afkomstig van een enkel theegebied), geen aromas en geen blends met andere theesoorten. Veel thee die je in de supermarkt vindt, is gemengd met thee van meerdere plantages en wordt verder bewerkt met aromas in het Westen.
Orthodoxe theeproductie lijkt een ambachtelijke, haast hipstermanier van thee produceren en consumeren. Ironisch genoeg is orthodoxe thee altijd de standaard manier van productie geweest tot het ‘per ongeluk’ vermarkten van thee in theezakjes iets meer dan een eeuw geleden.
FRANK is blij dat orthodoxe thee zijn weg heeft terug gevonden. En FRANK zal die weg samen met Rwanda vervolgen.
