Eind vorige eeuw was er in Nederland sprake van een aidsepidemie. ‘In de periode van 1982 tot 2000 werd in Nederland bij zo’n zesduizend mensen aids geconstateerd; meer dan de helft is overleden’, schrijft
Andere Tijden. Er heerste in de jaren tachtig veel onbegrip over de ziekte. In eerste instantie wordt de ziekte GRID genoemd: Gay Related Immune Deficiency, omdat het alleen bij homoseksuele mannen wordt herkend. Als blijkt dat de ziekte ook voorkomt bij spuitende drugsverslaafden en patiënten die bloedtransfusies krijgen, wordt het AIDS genoemd, Acquired Immune Deficiency Syndrome.
Door onbegrip over de ziekte en de verspreiding, ontstaat er in die tijd veel angst. Chirurgen lopen bijvoorbeeld rond in ‘maanpakken’ wanneer ze aidspatiënten behandelden. In 2018 is er nog steeds geen vaccin ontdekt, maar er is wel veel meer bekend over het virus dat aids veroorzaakt, hiv. En dat is goed te behandelen. Wel heerst nog steeds een stigma op mensen die leven met hiv.
Hiv en aids, wat is het precies?
Hiv is het virus dat aids veroorzaakt. Hiv breekt, zonder tijdige opsporing en medicatie, het afweersysteem van mensen af. Als het afweersysteem van iemand met hiv dusdanig afgezwakt is dat het lichaam zich niet meer of nauwelijks kan weren tegen bacteriën en virussen, noemen we dat aids. Een verkoudheid kan dan fataal zijn. De groepen mensen die wereldwijd het meeste risico lopen op hiv, zijn mannen die seks hebben met mannen, sekswerkers, transgender mensen en bepaalde drugsgebruikers.
Als hiv op tijd wordt herkend en behandeld, is er weinig verschil tussen mensen met hiv en mensen zonder hiv. Zij hebben dan bijvoorbeeld dezelfde levensverwachting. Mensen met hiv, bij wie het virus niet meetbaar is in het bloed (door gebruik van hiv-medicatie), kunnen het virus bovendien niet overdragen. De Hiv Vereniging voert campagne met de leus ‘n=n’, die staat voor ‘niet meetbaar = niet overdraagbaar’.
In Nederland ontvangt
het overgrote deel van de mensen die leven met hiv daarvoor behandeling. Vanaf januari 2019 start een
proefregeling voor de vergoeding van PrEP, een pil die preventief kan worden geslikt om hiv-infectie te voorkomen. De regeling duurt vijf jaar en is met name bedoeld voor de hoogrisicogroep mannen die seks hebben met mannen (MSM), aangezien twee derde van de infecties in Nederland bij deze groep voorkomt. Experts op het gebied van hiv-bestrijding zijn kritisch: volgens hen duurt de procedure voor vergoeding van de PrEP-pil veel te lang, en komt die met te veel voorwaarden.
Regelmatig testen, de PrEP-pil slikken en condooms gebruiken zijn belangrijk in het voorkomen van hiv-besmetting. Maar wat als je het virus al hebt? Dat heeft negatieve, maar soms ook positieve gevolgen. Verschillende mensen die leven met hiv delen hun verhaal.
Tijdens de aidsconferentie in Amsterdam in juli 2018 kwamen activisten, beleidsmakers, onderzoekers en ngo’s samen. Naar aanleiding van de conferentie dook OneWorld ook in het maatschappelijk middenveld om te vragen naar de staat van hiv-bestrijding anno nu.
