Racisme op Pukkelpop: mag ik ook zorgeloos dansen?

https://twitter.com/alienpizzasarah/status/1031253747668803589

Met dit soort racisme word je dagelijks geconfronteerd in Vlaanderen en het is een aanslag op de zielen – en in gevallen zoals deze, ook de lichamen – van zwarte mensen. De ‘grappige’ racistische moppen die alleen grappig zijn voor onwetende witte mensen, het aanraken van ons haar alsof we een huisdier zijn – hoewel veel witte mensen eerder aan de eigenaar van een hond zullen vragen of ze hem aan mogen raken dan dat ze aan zwarte mensen zullen vragen of ze hun haar mogen aanraken –, de opmerkingen en vragen over ‘Afrika’ alsof het een land is waar we allemaal vandaan komen…

N-woord in Paris begint te spelen. Ik draai me om naar mijn beste vriend, en zeg tegen hem ‘dit wordt niet leuk’. Hij bevestigt het, geeft me een snelle knuffel als steun, en we zetten ons erover heen. En een stadion vol met overwegend witte mensen begint daarna meermaals ‘n-woord’ te zingen. Het stoort mij, maar ik zet me eroverheen, want ik ken ze niet, en ik ben niet alleen, en mijn beste vriend begrijpt me. Dit ben ik gewend, het is oké.

Tot de laatste avond.

We zijn aan het dansen. En ja, – N-woord in Paris begint te spelen. (Witte mensen houden echt van N-woord in Paris.) Ik draai me om naar een vriend, en zeg tegen hem ‘dit liedje is echt zwaar’. Het is laat, ik heb wijn gedronken, ik heb weinig geslapen, ik ben droevig omdat we de volgende dag moeten vertrekken, mijn hormonen maken mij emotioneler, en ik word plots bang dat ik mij hier niet overheen zal kunnen zetten. Het liedje speelt, ik kijk naar de mensen om mij heen, die ondertussen geen onbekenden meer zijn, die mensen die mij zo veilig deden voelen, die mensen die ik bijna vrienden durf te noemen, en zij zijn nu diegenen die ‘n-woord’ zingen. Ik kan me er niet over heen zetten, ik twijfel of ik iets zal zeggen, maar ik wil niet moeilijk doen, ik wil de sfeer niet verpesten, ik wil niet de ‘angry black woman’ zijn vanavond, de ‘extremist’ die ik soms genoemd word. Ik zoek iemand tegen wie ik dit kan zeggen, aan wie ik raad kan vragen, die mij een knuffel kan geven, of misschien meer wijn kan inschenken, en ik besef – ik ben de enige zwarte persoon hier. Wat als ik naar iemand ga die helemaal niet begrijpt wat het probleem is? Ik wil niet moeilijk doen, ik heb die mensen graag, ik wil nog met hen samenwerken. Ik ga dus naar mijn kamer, en ik ween. Urenlang.

Het racisme in Vlaanderen zit hem in de kleine én grote dingen, en is da.ge.lijks. Het zit hem in ‘n-woord’/’blanken’, in “Hoe was het daar in Congo?” tegen alle zwarte mensen, in “Je bent mooi voor een zwart meisje”, in “Wat spreek je toch al goed Nederlands”, in festivals waar je niet naartoe durft te gaan zonder een leger witte vrienden rondom je, in leerkrachten die een ander advies geven aan twee leerlingen van een verschillende kleur die dezelfde punten hebben, in de racistische opmerkingen die je op het werk verdraagt omdat je anders ontslagen wordt, in de koloniale curricula op school, in het niet moeilijk durven doen omdat witte mensen comfortabel maken zo ingebakken zit in ons dat we hun welzijn nog steeds prioriteit geven, in de zwarte man die zijn vriendinnen niet durft te verdedigen omdat hij anders wordt gelabeld als de ‘boze zwarte man’, in de mannen die “Handjes kappen, Congo is van ons” roepen, in de omstanders die niets doen, ook als een beker drank over een meisje heen wordt gegooid, in het te grote aantal Vlamingen dat deze mannen verdedigt.

Dagelijkse aanslagen op onze zielen.

Wie zou zich hier veilig voelen?

Je bent in een witte ruimte, je wordt aangevallen door witte mensen terwijl andere witten mensen toekijken en niets doen. Je kunt het gaan aanklagen bij de witte organisatoren die wellicht niets zouden hebben gedaan als je zwarte vriend het hele voorval niet had gefilmd. Je kunt een klacht indienen bij UNIA, een witte ‘onafhankelijke’ instelling voor ‘gelijke kansen’ die bijzonder weinig doet voor het bestrijden van racisme.  Of je kunt zwijgen – en vaak zwijgen we.

Wie zou zich hier in godsnaam veilig voelen?

Het is nochtans niet verrassend dat dit daar gebeurde. Voor witte mensen hebben getalenteerde mensen geen kleur. Alles wat ze gretig kunnen consumeren en exploiteren overstijgt etniciteit. Zo is het makkelijk om “Handjes kappen, Congo is van ons! Diamanten rapen, Congo is van ons! Congo is van ons, Congo is van ons!” te zingen, en twee minuten later te dansen op de muziek van een zwarte activist.

Dit maakt me allemaal moe. En boos. Dat dit is gebeurd, dat zwarte mensen alweer hun tijd moeten verdoen met het aankaarten van dit onrecht, dat wij alweer onze trauma’s moeten openbaren om over daily racism te praten, dat Sarah en haar vrienden dit voorval moeten gaan verwerken en opbergen in de doos vol andere – even erge, of zelfs ergere – racistische voorvallen. Dit terwijl witte mensen zorgeloos verder dansen op festivals met een pintje in hun hand. En de tijd en ruimte krijgen om zonder racisme gelukkig te zijn.

Zucht.

Ik wil afsluiten met iets dat ik al duizenden keren heb gezegd: blijf weg van zwarte artiesten als je niet achter de gelijke rechten en kansen van zwarte mensen staat. Blijf weg van Congo – het is niet van jullie, het was niet van jullie, en het zal nooit van jullie zijn. Blijf weg van Afrika in zijn geheel. En blijf ver weg van onze geesten, onze lichamen, onze haren. Wij verdienen het ook om gewoon te genieten van het leven. Wij verdienen het ook veilig gelukkig te zijn.

Deze column is eerder in MO*magazine verschenen.