Dit weekend werd Nepal getroffen door een zware aardbeving. Nog geen 48 uur later komen de eerste hulptroepen van Artsen zonder Grenzen aan in het rampgebied. Wat gebeurt er in de tussentijd? Een reconstructie.
Zaterdag 25 april – ‘Supernoodhulpteam’
Afgelopen zaterdagochtend, net voor het middaguur, wordt Nepal getroffen door een zware aardbeving. Het nieuws komt vrijwel direct binnen bij de vijf hoofdbureaus van Artsen zonder Grenzen (AzG), in Amsterdam, Brussel, Parijs, Geneve en Barcelona. Hulpoperatie ‘Nepal’ wordt meteen in gang gezet. Adjunct-directeur Katrien Coppens licht toe: “Als medische noodhulporganisatie hebben we een speciaal team dat dit soort nieuws bijhoudt en altijd paraat staat Een soort supernoodhulpteam.”
Nepal na de aardbeving. Foto: MSF (c)
Beslissen: gaan we?
In het eerste uur na de ramp, komt het team in Amsterdam bijeen. Het doel: beslissen of AzG wel of niet naar het rampgebied gaat. “Dat was nu niet moeilijk en snel duidelijk”, aldus Coppens. “Je ziet het dodental flink oplopen, we hebben een groot kantoor in India en aardbeving-ervaring uit onder andere Haïti. Kortom, genoeg kennis en kunde om hulp te verlenen tijdens deze ramp.” Drie uur na de aardbeving volgt het definitieve besluit: AzG gaat naar Nepal.
Internationale belronde
De vijf kantoren hebben telefonisch contact over hun plannen. Daarop volgt de verzamelronde en belt AzG meteen met inzetbare mensen die ter plekke zijn of snel ter plekke kunnen zijn. “We hadden ditmaal mazzel. Toevallig stond een regionale training in Nepal gepland, dus veel internationale staf was al in de buurt. Daarnaast zitten onze mensen in India, Bihar. Die schakel je dan meteen in. Ook bel je de voormalige Nepalese staf, de Nepali met wie we werkten tijdens de burgeroorlog.” De medische hulporganisatie sprokkelt zo verschillende teams bijeen, met artsen, logistieke experts en communicatiemedewerkers.
Contact met Dubai
Terwijl de hulptroepen in de startblokken worden gezet, is de logistieke afdeling zaterdag druk in de weer. Bestellingen worden geplaatst bij hulpgoederencentra in Dubai en Europa. Wat je meeneemt? “Dat schat je in op basis van de omvang van de ramp en je ervaring. Tijdens de aardbeving in Haïti was medisch en chirurgisch materiaal nodig. Je weet dat dat nu ook zo is. Ook weet je dat veel Nepalese ziekenhuizen, riolen en waterleidingen zwak zijn en tijdens zo’n beving kapot gaan. Dus drinkwater en toilettenvoorzieningen gaan ook mee.” Verder op de paklijst: tenten en communicatie-attributen zoals laptops en satelliettelefoons.
Een kijkje in de geldkas hoeft AzG niet meteen te nemen
Donaties zijn al binnen
Een kijkje in de geldkas hoeft AzG niet meteen te nemen. Coppens: “We vragen mensen om ons vooral structureel te steunen. Dat geeft ons snelheid en slagkracht. Zo sta je altijd paraat, en kun je sneller werken We hoeven niet op geld te wachten om materiaal in te slaan en transport te huren.” AzG is dan ook geen lid van SHO, de groep Nederlandse noodhulporganisaties die gezamenlijk geld ophaalt via Giro 555.
Zondag 26 april – Transport: vlucht, auto of benenwagen
Met de teams paraat en het materiaal op zak, proberen de verschillende AzG-kantoren elk op hun eigen manier Nepal binnen te komen. “Het allergrootste probleem is altijd hoe je mensen en spullen ter plekke krijgt. Als zo’n grote ramp gebeurt, ligt het land in puin en is onze strategie dat elk kantoor het op z’n eigen manier probeert. Collega’s dichtbij de ramp komen te voet, anderen met auto’s of per vliegtuig”, aldus Coppens.
"De hulpverleners komen naar het kantoor voor een briefing en vertrekken daarna" – zondag 26 april[[{“fid”:”36205″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”MSF 1″,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”MSf 1″},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“alt”:”An MSF team leaves for Nepal”,”class”:”file-file-styles-artikel-halve-breedte media-element”}}]]
Dat het vliegveld van Kathmandu slechts één landingsbaan kent, maakt het niet makkelijker. “Dat is een ontzettend groot probleem. Je moet dan eerst een ‘slot’, een landingsplekje, onderhandelen.” De Nepalese overheid, die de internationale noodhulp verwelkomt, heeft de vliegveldcoördinatie in handen en stelt duidelijk prioriteiten. “Ze willen nu bijvoorbeeld geen medische spullen meer, maar vooral tenten en eten. Als je die meeneemt, krijg je dus voorrang.”
Maandag 27 april – Aankomst: landinwaarts
De eerste hulpverleners komen aan in Kathmandu. Het kersverse team heeft meteen drie taken: een coördinatiecentrum optuigen, directe medische zorg verlenen en transport regelen richting het platteland. “Het hotel dat we voor de training hadden geboekt, staat nog overeind. Een goede basis voor ons kantoor”. Transport buiten de stad regelen is daarentegen lastig. Coppens: “De noden op het platteland zijn ontzettend hoog. Maar de weinige wegen die er waren, zijn nu ook nog eens stuk. Dat betekent dus een helikopter huren of lopend de spullen dragen.”
Dinsdag 28 april – Verkennen en helpen
Het AzG-team draait op volle toeren. Ze verlenen medische zorg, delen wondverzorgingskits uit en maken de balans op: wat kunnen we hier precies doen. Coppens: “Informatie verzamelen is lastig in de eerste dagen, maar cruciaal. Pas als je weet wat er nodig is, kun je bepalen of je wilt opschalen en op welke manier. Je gaat dus het veld in en neemt contact op met autoriteiten zoals het Nepalese ministerie van Gezondheid of de humanitaire tak van de Verenigde Naties, OCHA.”
Noodsituatie in Nepal. Foto: MSF (c)
Het lukt de AzG-hulpverleners om vier ziekenhuizen in Kathmandu te bezoeken en het zwaar beschadigde districtsziekenhuis van Gorkha. Ondertussen zijn andere teamleden in het Tudikhel daklozenkamp in het centrum van Kathmandu. Hier slapen mensen op straat en lijkt er weinig drinkwater te zijn. Ook overstromen de openbare toiletten. In een provisorisch daklozenkamp in Bhaktapur, op 40 kilometer ten oosten van Kathmandu, onderzoekt een ander AzG-team de sanitaire voorzieningen Er bivakkeren ruim 1.500 mensen, die hun huizen zijn verloren door de aardbeving of die uit angst voor de naschokken niet terug durven te gaan.
Waar kun je je werk opschalen en het meeste bijdragen?
"We hopen dat het veldhospitaal snel aankomt" – Woensdag 29 April[[{“fid”:”36204″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”MSF – Nepal”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”MSF – Nepal”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“alt”:”Nepal Earthquake – MSF’s Emergency Response”,”class”:”file-file-styles-artikel-halve-breedte media-element”}}]]
Woensdag 29 april – Projectplan
Op basis van de nieuwste informatie en de verkenning van gister, stelt AzG vandaag het projectplan op. Waar kun je je werk opschalen en het meeste bijdragen? Het inmiddels 61-koppige AzG-team moet het voorlopig doen met de medische voorraden die zij zelf hebben meegenomen. Veel vracht, waaronder een veldhospitaal voor Kathmandu, moet nog aankomen. Wel is een chirurgisch team vanuit uit Kathmandu vertrokken naar Gorkha om daar een chirurgisch hulpproject op te zetten en zo’n 200 ‘shelterkits’ uit te delen.
Donderdag 30 april – Met de heli naar Sindhupalchowk
In de nacht van woensdag op donderdag komt de eerste vracht met hulpgoederen vanuit Frankrijk aan in Kathmandu. De inhoud: vier opblaasbare tenten en medisch materiaal om een veldhospitaal op te zetten. Terwijl het team de plaats voor het veldhospitaal aan het bepalen is, vliegen drie teamleden nu per helikopter naar de afgelegen dorpen in de Sindhupalchowk-berggebieden. Ook maakt een chirurgisch team zich klaar om af te reizen naar Bhaktapur en het ziekenhuis daar te ondersteunen.
